Θέλοντας να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες των Αναγνωστών του kefaloniapress, για τους πιλότους των Canadair που έδωσαν τη μάχη με τις φλόγες τις τελευταίες ημέρες και στην Κεφαλονιά , αναδημοσιεύουμε από το http://news247.gr , ένα εξαιρετικό ρεπορταζ που μας εκφράζει απόλυτα.
Η ψυχή των Canadair!
Ρεπορτάζ: Κωνσταντίνος Σαρρηκώστας, Μάνος Φραγκιουδάκης
Φωτογραφίες: Μενέλαος Μυρίλλας, Sooc.gr
Το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας, η μεγάλη πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη μέσα στη χαράδρα ανάμεσα στο Καπανδρίτι και το Μεγαλοχώρι. Το μεγάλο στοίχημα ήταν να μην φτάσει ανεξέλεγκτη μέχρι το δρόμο και να μην πλησιάσει στις κατοικημένες περιοχές. Το σημείο ήταν δύσβατο και οι πυροσβέστες δεν μπορούσαν να πλησιάσουν. Πεζοπόρα τμήματα έστηναν ζώνες άμυνας κοντά στην άσφαλτο, προστάτευαν τα σπίτια, αλλά δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν το σημείο απ’ όπου ερχόταν η φωτιά.
Είναι οι στιγμές που όλοι στρέφουν το βλέμμα προς τον ουρανό, αναζητώντας τη βοήθεια από τα εναέρια μέσα. Από το “βαρύ πυροβολικό” της πυρόσβεσης, ώστε να βγούμε νικητές, δαμάζοντας την πύρινη λαίλαπα.
Μέχρι και το τελευταίο ίχνος φωτός, ο ήχος από τους έλικες των Canadair ακούγονταν αδιάκοπα πάνω από το σημείο της πυρκαγιάς. Το News 24/7 μετέδιδε λεπτό προς λεπτό τον αγώνα δρόμου που έκαναν οι πιλότοι των πυροσβεστικών αεροσκαφών για να προλάβουν την επέκταση της πυρκαγιάς, ενώ το αίσθημα ευθύνης οδήγησε έναν από αυτούς, να πραγματοποιήσει μια τελευταία ρίψη, αρκετά αργά, κάνοντας όλους να απορούν για το αν είχε ορατότητα…
“ΠΕΤΑΓΑΜΕ ΧΑΜΗΛΑ. Η ΦΩΤΙΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΣΒΗΣΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ”
Ποιά είναι όμως η ψυχολογία των ίδιων των πιλότων, τη στιγμή που ξέρουν πως όλοι περιμένουν από εκείνους μια σανίδα σωτηρίας; Αντιλαμβάνονται την ανακούφιση που μεταδίδει ο ήχος του έλικα; Έχουν τα απαραίτητα μέσα για να φέρουν εις πέρας το έργο τους; Πώς αντιμετωπίζουν τους ύμνους αλλά και τις κριτικές; Τι άραγε σκέφτονται οι πραγματικοί πρωταγωνιστές, πώς νιώθουν και πώς αισθάνονται όταν πατάνε την πίστα του αεροδρομίου έχοντας για ακόμη μια φορά παλέψει με τα άγρια στοιχεία της φύσης;
“Όταν ήρθε το σήμα να απογειωθούμε για το Καπανδρίτι, είχαμε τρια αεροπλάνα στην Ελευσίνα” λέει, στο News 24/7 ο χειριστής του ενός Candair, Επισμηναγός Νικόλαος Λαγοπάτης. “Έδωσε σήμα το συντονιστικό να απογειωθεί ένα ζευγάρι. Στη γραμμή απογείωσης ματαίωσε το δεύτερο αεροπλάνο γιατί είχε πρόβλημα στον κινητήρα και έφυγε μόνο το πρώτο το οποίο τελικά εν ώρα πτήσης έπαθε βλάβη και πήγε στην Τανάγρα. Στο επόμενο “κύμα” απογειώθηκα μόνος μου. Η κατάσταση ήταν τραγική, η φωτιά είχε κάψει ήδη το νότιο κομμάτι και πλησίαζε προς το Καπανδρίτι, αλλά εκεί είχαν πέσει οι εστίες. Είχε πιάσει το μεγάλο μέτωπο που από τη μια μεριά πήγαινε προς την Αττική Οδό και από την άλλη προς Βαρνάβα. Κάποια στιγμή υπήρξε αναζωπύρωση μέσα στη χαράδρα στο νότιο μέτωπο και εκεί επικεντρώθηκαν όλα τα μέσα ώστε να μην καούν άλλα σπίτια. Ήταν πολύ δύσκολο να τη δούμε γιατί παντού είχε καπνούς και φωτιές. Τη εντοπίσαμε τελικά και την σβήσαμε. Στη συνέχεια, στο βόρειο κομμάτι της φωτιάς, προς τον Βαρνάβα, το πρόβλημα ήταν τα καλώδια της υψηλής τάσης που ήταν λίγο πριν τις εστίες. Δεν φαινόντουσαν καλά. Υπήρχε μεγάλος κίνδυνος. Χρειαζόταν να περνάμε όσο το δυνατόν πιο κοντά, και να κατεβούμε λίγο πιο χαμηλά για να ρίξουμε και να φύγουμε. Έπρεπε να σβήσει άμεσα”.
“Nιωθουμε την αγωνια του κοσμου”
“Ευτυχώς μπορούσαμε να παίρνουμε νερό από πολύ κοντά, κάτι που βοήθησε να κάνουμε πολλές ρίψεις. Δηλαδή μέσα σε δύο ώρες κάναμε περίπου 15 ρίψεις το κάθε αεροσκάφος” λέει ο Υποσμηναγός Γιάννης Κληρονόμος, που επίσης συμμετείχε στις επιχειρήσεις της Ανατολικής Αττικής.
“Είναι λογικό ο κόσμος να στηρίζεται σε εμάς γιατί την ώρα εκείνη διατρέχει μεγάλο κίνδυνο, καίγεται, ψάχνει να βρει έναν από μηχανής Θεό. Το βλέπουμε αυτό, ειδικά σε φωτιές σε κατοικημένες περιοχές φαίνεται πολύ η αγωνία του κόσμου, από τον τρόπο που αντιδρά στο έδαφος. Εμείς προσπαθούμε να κάνουμε τη δουλειά μας με επαγγελματισμό. Δεν είναι ότι θα κάνουμε κάτι περισσότερο ή κάτι λιγότερο ανάλογα με το αν υπάρχει ή δεν υπάρχει κόσμος” ξεκαθαρίζει ο Υποσμηναγός Φιλοκτήτης Τσικρίκας.
Διαθεσιμα τα 6 απο τα 11
Οι “ψυχές” της 355 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών, με Μοίραρχο τον Αντισμήναρχο Στέφανο Στασινόπουλο και Αξιωματικό Επιχειρήσεων τον Αντισμήναρχο Δημήτριο Χρυσικό, είναι οι άνθρωποι που χειρίζονται τα πυροσβεστικά αεροσκάφη Canadair CL-215. “Η Μοίρα έχει 11 Canadair. Αυτό το καλοκαίρι επιχειρούν τα 8. Τα άλλα 3 είναι σε κατάσταση μεγάλης συντήρησης και δεν υπάρχει περίπτωση να τα έχουμε φέτος. Από τα 8, υπάρχουν 3 διαθέσιμα. Πολύ συχνά υπάρχουν βλάβες και σπάνια έχουμε 8. Ο μέσος όρος διαθεσιμότητας της Μοίρας είναι 5-6, γιατί υπάρχουν 2 αεροπλάνα που μας ταλαιπωρούν πολύ καθώς “βγάζουν” συχνά βλάβες. Υπάρχουν και τα CL-415, τα καινούρια που ήρθαν το 2000 και είναι σε άλλη Μοίρα. Τότε πήραμε 10. Από αυτά τα 3 είχαν πτώση. Το ένα έπεσε στην Εύβοια και σκοτώθηκαν οι πιλότοι. Τους θυμάμαι πολύ ζωηρά και τους δύο. Έμειναν 7 αεροσκάφη, από τα οποία είναι μόνο 2 διαθέσιμα και δεν θα υπάρχουν άλλα φέτος. Τα 5 που λείπουν είναι είτε σε βαριά επισκευή, είτε λείπουν ανταλλακτικά, λέει χαρακτηριστικά ο Επισμηναγός Νικόλαος Λαγοπάτης.
“Τα αεροσκάφη είναι από το 1974 και οι κινητήρες τους βγάζουν βλάβες. Γίνεται συντήρηση τόσο εδώ στην Μοίρα, όσο και στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, ενώ τα τελευταία χρόνια δίνονται και σε μια ιταλική εταιρεία, για μια πολύ καλή και εργοστασιακή συντήρηση.
Όσον αφορά τον αριθμό των χειριστών, όπως λένε οι ίδιοι, είναι αρκετοί αλλά χρειάζονται και άλλοι ιπτάμενοι. “Στην αρχή του καλοκαιριού που δούλευαν τα 8 αεροπλάνα ήμασταν οριακά ως και λειψοί, γιατί ένας να πάθει κάτι δεν αρκούμε. Δεν δικαιούται κάποιος από εμάς να αρρωστήσει ή να πάθει κάτι. Δεν μιλάμε για άδειες φυσικά, μιλάμε για τα ανθρώπινα που μπορεί να προκύψουν. Εννοείται ότι δεν σου επιτρέπεται ούτε να είσαι άυπνος ή κουρασμένος”, συμπληρώνει.
“η φωτια ειναι ενας πολεμος”
“Σε μια πυρόσβεση κοντά στο Αγρίνιο”, θυμάται ο Υποσμηναγός Φιλοκτήτης Τσικρίκας, “ένας πυροσβέστης είχε αποκοπεί από τους υπόλοιπους, προσπαθώντας να σβήσει τη φωτιά σε ένα σημείο. Δεν είχε όλο τον εξοπλισμό του και δεν φαινόταν, τον χτύπησε το νερό και ήταν τρια χρόνια στο νοσοκομείο χωρίς να μπορεί να περπατήσει. Τα άσχημα, καλό είναι να τα θυμόμαστε πιο πολύ για να είμαστε ακόμα πιο προσεκτικοί”.
Ο Επισμηναγός Νίκος Λαγοπάτης, θυμάται μια πολύ δύσκολη επιχείρηση στον Υμηττό. “Ήμουν νέος κυβερνήτης και τότε υπήρχαν πάρα πολλές αναταράξεις. Θυμάμαι ο αρχηγός μου ήταν μπροστά και όπως κοίταζα το αεροπλάνο του, ξαφνικά τον έχασα. Έφυγε κάτω… αλλά κατάφερε να το επαναφέρει”.
“Ναι. Το θυμάμαι” λέει ο Αντισμήναρχος Γιώργος Μητρατζάς. “Πέρναμε νερό από τη Νέα Μάκρη. Υπήρχε ένα καθοδικό ρεύμα και ενώ πετούσα στα 700 περίπου μέτρα, με κατέβασε περίπου 400-500 μέτρα”.
“Αγχώθηκα, τον έχασα. Του λέω απ’ τον ασύρματο “Γιώργο τι έπαθες;”. “Όλα εντάξει μου λέει”, συνεχίζει ο Λαγοπάτης.
“Αυτή ήταν πολύ δύσκολη φωτιά” συμπληρώνει ο Αντισμήναρχος Μητρατζάς. “Καιγόντουσαν σπίτια, τα βλέπαμε. Ο καθένας μας όμως σε πολλές διαφορετικές φωτιές έχει ζήσει πολύ δύσκολες στιγμές στο αεροπλάνο. Μπορεί το 2007 στην Ηλεία να λέμε ότι ήταν η πιο μεγάλη, αλλά δε σημαίνει ότι τότε είχαμε το πιο δύσκολο έργο. Απλά ήταν μια φωτιά που και ένα εκατομμύριο αεροπλάνα να είχες, δεν έσβηνε”.
“Ναι το 2007, στην Ηλεία, όπου έβλεπε το μάτι σου έκαιγε φωτιά” επιβεβαιώνει ο Αντισμήναρχος Λαγοπάτης. “Μου έκανε εντύπωση ότι μας έδιναν στόχους χωριά, μας έλεγαν πηγαίνετε στο τάδε χωριό να ρίξετε. Εκείνη τη χρονιά καιγόταν η Πάρνηθα, η Εύβοια, αργότερα η Μάνη… Πολύ δύσκολη χρονιά”. Όμως θυμάται ένα περιστατικό όπου πραγματικά πίστεψε ότι κινδυνεύει.
“Ήμουν συγκυβερνήτης κάποτε σε φωτιά στη Ζάκυνθο και ο κυβερνήτης είχε βάλει το αεροπλάνο μέσα στον καπνό. Εγώ ήμουν νέος στη Μοίρα. Υπήρχε ένα μεγάλο μέτωπο και ο κυβερνήτης ήθελε να ρίξει λίγο πριν τα σπίτια για να βοηθήσει τον κόσμο όσο μπορούσε. Δεν το έκανε επειδή ήταν τρελός, το έκανε γιατί ήθελε να βοηθήσει. Μπήκαμε μέσα στους καπνούς και για 5-6 δευτερόλεπτα δεν βλέπαμε. Απλώς “βάλαμε άνοδο”, πηγαίναμε και δεν βλέπαμε. Μας έχασε ο αρχηγός, μας έχασε ο πυροσβέστης… Μετά, κατάλαβε και ο ίδιος ότι έκανε λάθος, όμως το σημαντικό είναι ότι δεν ήταν μοιραίο. Ο καθένας πάνω στον αγώνα του και στη μεγάλη του θέληση να βοηθήσει μπορεί να κάνει λάθος. Για μας αυτό είναι πόλεμος αλλά πρέπει να είμαστε επαγγελματίες και να μην επηρεαζόμαστε από συναισθήματα”.
“Κάποιες φορές” λέει ο Αντισμήναρχος Μητρατζάς, “το αεροπλάνο, κυρίως από τα ρεύματα του αέρα, έρχεται σε ανεξέλεγκτη φάση. Για μερικά δευτερόλεπτα δεν το ελέγχεις. Τρως κοπανήματα να το πω έτσι λαϊκά. Κάποιος συγκυβερνήτης θυμάμαι παλιά, χτύπησε το κεφάλι του πάνω στην οροφή γιατί δεν ήταν πολύ σφικτά δεμένος, άνοιξε το κεφάλι του την ώρα της πτήσης και έτρεχε αίμα”.
Ο Αντισμήναρχος Λαγοπάτης κατατάσσει στις δύσκολες επιχειρήσεις και την πρόσφατη πυρκαγιά στα Κύθηρα. “Ήμουν ο πρώτος που έφτασε. Το δυστυχές ήταν πως με το που φτάσαμε, το μέτωπο ήταν ήδη πάρα πολύ μεγάλο. Και οι συνθήκες ήταν άσχημες, είχε πολύ δυνατούς ανέμους και άσχημη θάλασσα. Δεν μπορούσαμε να πάρουμε εύκολα νερό, γιατί είναι πέλαγος, ανοικτή θάλασσα. Δεν μπορείς πάντα να πάρεις νερό. Όταν υπάρχουν πολύ μεγάλα και ανοικτά κύματα είναι επικίνδυνο το αεροπλάνο να σπάσει. Χτυπιέται πολύ. Πρέπει να βρεις ένα καλύτερο σημείο να πάρεις.
Προσπαθήσαμε, επιχειρήσαμε, αλλά λόγω της απόστασης κάναμε μόλις πέντε ρίψεις. Γιατί ήταν μακριά, ήταν 1 ώρα και κάτι η απόσταση μόνο για να φτάσουμε στα Κύθηρα. Και άλλο τόσο να γυρίσουμε. Τα Κύθηρα ήταν πολύ μακριά για τα περισσότερα μέσα και αυτό έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο. Δεν έχει και μεγάλη δύναμη σε πυροσβέστες το νησί. Γι αυτό η φωτιά ήταν μόνη της. Αν η φωτιά κάνει τόσο μεγάλο μέτωπο δεν περιορίζεται εύκολα. Πρέπει να έχεις δέκα αεροπλάνα να ρίχνουν στη σειρά, όπως συνέβαινε παλιά που είχαμε πολλά αεροσκάφη και το παλεύαμε. Τώρα δύο αεροπλάνα με 5 ρίψεις το καθένα, δεν μπορούσαν να κάνουν πολλά”.
Τι συμβαίνει όμως όταν στην Ελευσίνα, στο τηλέφωνο της Μοίρας 355, έρχεται η εντολή, το σήμα -όπως οι ίδιοι λένε- για να απογειωθούν;
“Είμαστε σε ετοιμότητα 20 λεπτών” εξηγεί οι ιπτάμενοι της 355. “Τα βασικά της συνεργασίας, όπως τι πρόκειται να κάνουμε, ποιός θα είναι δεξιά, ποιός θα είναι πίσω κλπ, έχουν λυθεί από το πρωί που μαζευόμαστε στη Μοίρα. Βλέπουμε και τον καιρό, αν θα φυσάει κλπ. Όσον αφορά όμως την αποστολή, δεν μπορούμε να ξέρουμε, καθώς ο αρχηγός με το που δέχεται το τηλεφώνημα, παίρνει τα σωστικά του και στο “δρόμο” για το αεροπλάνο σκέφτεται και ουσιαστικά σχεδιάζει την πτήση ανάλογα με την περιοχή που φλέγεται.
Το 20λεπτο φτάνει ίσα-ίσα για να πάρουμε τα πράγματά μας, να περιμένουμε δέκα λεπτά να ζεσταθούν οι κινητήρες του αεροπλάνου και να απογειωθούμε. Δεν επαρκεί για κάτι άλλο. Τα υπόλοιπα, οι συνεννοήσεις, γίνονται στην πορεία. Το σημαντικότερο είναι η τοποθεσία, γιατί μπορεί να μην έχουμε ξαναπάει, ενώ και η ίδια η φωτιά από ώρα σε ώρα αλλάζει μορφή, αλλάζοντας το πλάνο μας.
“Στο 20λεπτο βέβαια, δεν παίρνουμε μόνο τα πράγματα για το αεροπλάνο” παρεμβαίνει ο Φιλοκτήτης Τσικρίκας.”Γιατί θα απογειωθείς από εδώ και δεν ξέρεις που θα καταλήξεις. Εγώ απογειώθηκα από Ανδραβίδα να πάω στη Ζάκυνθο που είναι δίπλα και κατέληξα να μείνω δύο μέρες στην Καλαμάτα. Τυχαίνει συχνά αυτό. Παίρνουμε πάντα μια βαλίτσα με τα ρούχα μας γιατί το καλοκαίρι είμαστε λίγο κατασκηνωτές”.
Οι πιθανότητες βλάβης ειναι 30%
Τα αεροσκάφη απογειώνονται σε ζεύγη. Στο αεροσκάφος που προηγείται χειριστής είναι ο πιο έμπειρος “Όσον αφορά τις δυσκολίες σε μια επιχείρηση, το βασικότερο πρόβλημα είναι η παλαιότητα του αεροσκάφους. Είμαστε η μοναδική Μοίρα που σχεδιάζουμε την αποστολή μας με βάση την παλαιότητα και την πιθανότητα βλάβης” λέει ο Νίκος Λαγοπάτης. “Τα καινούρια αεροσκάφη, θα ρίξουν όπως θέλουν. Θα πάει και κόντρα στον άνεμο αν χρειαστεί, γιατί ξέρει ότι με τον κινητήρα του θα φύγει με ασφάλεια. Εμείς σχεδιάζουμε όλο το ίχνος μας με βάση το να έχουμε μια ασφαλή διαφυγή μετά, γιατί σε περίπτωση βλάβης κινητήρα, δεν θα φύγουμε εύκολα. Το πιθανότερο είναι να πέσουμε με έναν κινητήρα. Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες της πυρκαγιάς ο ένας κινητήρας δεν θα μας βγάλει από το σημείο. Το βασικότερο, λοιπόν, είναι ο σχεδιασμός ενός ασφαλούς ίχνους. Αυτό είναι το βασικό άγχος καθώς ξέρουμε ότι μια πιθανή βλάβη αγγίζει και το 30%. Δηλαδή αν έρθει σήμα να φύγουν 3 αεροπλάνα τώρα, μάλλον θα φύγουν τα 2.”
“Από κει και πέρα”, συνεχίζει, “έχεις πάντα το άγχος του δεύτερου χειριστή, μην του συμβεί κάτι. Το δικό μου άγχος στην πυρόσβεση είναι ο συνάδελφος πίσω μου. Λιγότερο το πώς πετάω εγώ. Μην πάθει κάτι το πλήρωμα στο δεύτερο αεροπλάνο. Είναι μια λογική της αεροπορίας αυτή, να μη σου πάθει κάτι ο νούμερο 2.
“Το ιδανικό, για μένα, θα ήταν να αποσυρθούν όλα τα παλιά αεροσκάφη, να αγοράσουμε καινούρια και να είμαστε πολύ πιο ασφαλείς. Αλλά είναι ένα όνειρο αυτό που λέω, για τα επόμενα τουλάχιστον χρόνια” τονίζει ο Γιώργος Μητρατζάς.
Η συζήτηση για την κατάσταση των αεροσκαφών επανέρχεται κάθε καλοκαίρι. Είναι όμως, η μη αντικατάστασή τους απόρροια της γενικότερης οικονομικής κατάστασης;
“Είναι θέμα απόφασης” λέει ο Φιλοκτήτης Τσικρικάς. “ Η κρίση έχει επηρεάσει τη διαθεσιμότητα των αεροσκαφών, αλλά είναι και θέμα απόφασης. Υπάρχει βίντεο από το 1996, με ιπταμένους της Μοίρας που πλέον δεν είναι εδώ, που το βασικό τους παράπονο -το 1996- είναι ότι τα αεροπλάνα είναι παλιά και οι κινητήρες είναι πολύ παλιοί. Είκοσι χρόνια πριν. Συνεπώς είναι και θέμα απόφασης. Από τότε, δεν έγινε καμία κίνηση να αναβαθμιστεί το αεροπλάνο”.
Τα περισσότερα κράτη στον κόσμο, έχουν αντικαταστήσει τα Canadair CL-215, με πιο σύγχρονης τεχνολογίας αεροσκάφη.“Είναι λίγες οι χώρες που τα έχουν κρατήσει. Μόνο η Πορτογαλία έχει και η Τουρκία, η οποία όμως τα νοικιάζει. Οι υπόλοιποι που έχουν κρατήσει το συγκεκριμένο αεροσκάφος το έχουν αναβαθμίσει. Έχουν κρατήσει το σκάφος και του έχουν βάλει άλλους κινητήρες, άλλα πηδάλια, υδραυλικά, γιατί τα δικά μας δεν είναι. Η αλήθεια είναι, για να το κάνεις αυτό, υπάρχει μεγάλο κόστος. Θες περίπου 16 εκατ. για κάθε αεροσκάφος. Η αγορά του καινούριου από την άλλη κοστίζει γύρω στα 23-24 εκατομμύρια” λέει ο Αντισμήναρχος Λαγοπάτης.
“ΔΕΝ ΔΟΥΛΕΥΟΥΜΕ ΜΟΝΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ”
Τόσο τους ιπτάμενους των Καναντέρ, όσο και τους υπόλοιπους πυροσβέστες, τους θυμούνται μόνο το καλοκαίρι. Ένα από τα συνήθη που λέγονται είναι πως η δουλειά τους διαρκεί τρεις μήνες το καλοκαίρι και τον υπόλοιπο χρόνο κάθονται.
“Την απάντηση για το αν τον χειμώνα που δεν υπάρχει πυρόσβεση καθόμαστε, δεν χρειάζεται να τη δώσω εγώ” λέει ο Φιλοκτήτης Τσικρικάς. “Την δίνουν οι ίδιοι οι πυροσβέστες που όλο τον χειμώνα πάνε σε απεγκλωβισμούς σε κτίρια, στο γατί της κάθε κυρίας στην Κηφισιά που μπορεί να είναι στο δέντρο, σε τροχαία και σε πυρκαγιές στον αστικό ιστό… Οι άνθρωποι αυτοί δουλεύουν πάρα πολύ. Εμείς από τη μεριά μας, επειδή δεν είμαστε πυροσβέστες, είμαστε ιπτάμενοι, δουλεύουμε για την αεροπορία. Υπάρχουν πολλές δουλειές που γίνονται τον χειμώνα στη Μοίρα, συντηρήσεις, εκπαιδεύσεις, γραφειοκρατικές δουλειές γιατί είμαστε μια Μοίρα 70 ατόμων και είμαστε μόνο αξιωματικοί, δεν έχουμε προσωπικό για γραφεία. Νομίζω ότι είναι λίγοι αυτοί που δεν αντιλαμβάνονται ότι δεν καθόμαστε. Τον χειμώνα πρέπει να συντηρούμαστε γιατί αν έχεις μια αποχή 6-7 μηνών για να πετάξεις το καλοκαίρι στο επίπεδο που πρέπει, μάλλον στις πρώτες φωτιές θα σκοτωθείς. Πρέπει να συντηρείσαι, να κάνεις εκπαιδεύσεις, να βγουν οι νέοι συγκυβερνήτες, οι συγκυβερνήτες να γίνουν κυβερνήτες κλπ. Όλα αυτά γίνονται τον χειμώνα. Συν τις όποιες άλλες δουλειές έχει η αεροπορία, από αγήματα, επιτροπές, αξιολογήσεις, ασκήσεις…”
“Σημειώστε επίσης ότι η πυροσβεστική περίοδος δεν είναι δύο μήνες” συμπληρώνει ο Νίκος Λαγοπάτης. “Ούτε είναι το καλοκαίρι που λένε. Για εμάς είναι από τον Μάιο και τελειώνει Οκτώβρη. Είναι, δηλαδή, έξι μήνες. Και έξι μήνες που είτε έχει φωτιά είτε δεν έχει, τα αεροπλάνα είναι σε εικοσάλεπτη ετοιμότητα και καλύπτονται. Θα έρθεις 5 το πρωί να πιάσεις δουλειά, θα φύγεις 9 το βράδυ, είτε πετάξεις είτε δεν πετάξεις. Είτε το αεροπλάνο βγάλει βλάβη, είτε δεν βγάλει. Απλώς πετάμε συχνά τον Αύγουστο οπότε λόγω και των ανέμων οι φωτιές είναι μεγάλες. Όλες οι μεγάλες φωτιές όμως κάποτε ήταν μικρές. Αυτό ισχύει πάντα. Έχουμε σβήσει ήδη πάρα πολλές φωτιές που δεν έγιναν μεγάλες”.
“Το πιο τραγικό είναι ότι και η κουβέντα για τις ελλείψεις γίνεται τώρα, στα μέσα Αυγούστου και το ακόμα τραγικότερο είναι ότι 1 Σεπτέμβρη κανείς δεν θα το συζητάει. Ο καθένας το εκμεταλλεύεται για τους δικούς του λόγους. Το χειρότερο είναι ότι μόλις σβήσουν οι φωτιές θα τα πούμε πάλι του χρόνου. Τα οικονομικά της χώρας είναι δύσκολα και ίσως τα πυροσβεστικά να μην είναι η πρώτη προτεραιότητα. Τι να κάνουμε; Με αυτά που έχουμε, με αυτά παλεύουμε”.
Όσον αφορά τις κατά καιρούς κριτικές για το αν τα αεροσκάφη αργούν να φτάσουν στο σημείο της πυρκαγιάς, ο Αντισμήναρχος Γιώργος Μητρατζάς, ξεκαθαρίζει. “Τον επιχειρησιακό έλεγχο τον έχει η Πυροσβεστική. Αν μας έρθει ένα σήμα για παράδειγμα για τη Λαμία, θέλουμε 45 λεπτά να πάμε. Ο κάθε ένας κοιτάει και λέει “που είναι το αεροπλάνο;” Το αεροπλάνο δεν έρχεται με υπερηχητικές ταχύτητες. Μπορεί κάποια αεροπλάνα να είναι αλλού, σε άλλη φωτιά και να μην υπάρχουν διαθέσιμα. Δεν κατηγορώ που σκέφτονται “που είναι το αεροπλάνο”. Όταν καίγεται το σπίτι του, θέλει το αεροπλάνο και τον πυροσβέστη εκεί. Είναι ανθρώπινο. Ακόμα κι εκείνοι, όταν μετά σκεφτούν ψύχραιμα θεωρώ ότι καταλαβαίνουν. Εμείς αυτό που μπορούμε είναι σε 20 λεπτά να έχουμε απογειωθεί. Από τη στιγμή που υπάρχει διαθέσιμο αεροπλάνο”.
Όλοι οι ιπτάμενοι της 355Μ θυμούνται τους συναδέλφους τους, που έχουν φύγει από τη ζωή. Όταν ερωτώνται γι αυτό, τα πρόσωπά τους σκοτεινιάζουν, αλλά παράλληλα αναδεικνύεται το ψυχικό σθένος αυτών των ανθρώπων. “Τα ατυχήματα είναι μέσα στη δουλειά μας, δυστυχώς. Μακάρι να μην ξανασυμβεί ποτέ. Αλλά είναι στη δουλειά” λέει ο Αντισμήναρχος Γεώργιος Μητρατζάς. “Σαν πρώτη σκέψη είναι πολύ λογικό να σκεφτεί κανείς ότι θέλει να σταματήσει. Συμβαίνει ατύχημα στον φίλο σου, τον διπλανό σου, λες “τι κάνω εγώ εδώ;”. Είναι και οι πιέσεις από την οικογένεια. “Τι κάνεις στα αεροπλάνα, να φύγεις, να πας σε γραφεί…”. Όταν περάσουν όμως λίγες μέρες, ξεπεράσεις το πρώτο σοκ και ξαναμπείς στο αεροπλάνο, το ξεχνάς. Η ζωή συνεχίζεται, σου αρέσει αυτό που κάνεις, προσπαθείς να μάθεις από τα λάθη και είσαι πιο προσεκτικός. Αλλιώς δεν θα πέταγε ποτέ κανένας. Είναι ιδιαίτερο το επάγγελμα, αλλά αυτό διαλέξαμε να κάνουμε. Το ξέρεις ότι έχει κίνδυνο. Όχι ότι σου αρέσει όταν συμβαίνει. Πάντα έχεις δεύτερες σκέψεις αν κάνεις καλά που συνεχίζεις, ιδιαίτερα αν είσαι και πολλά χρόνια. Σκέφτεσαι, μήπως ήρθε η ώρα να πάς λίγο πιο πίσω. Από εκεί και πέρα είναι στον άνθρωπο. Εγώ όμως σπάνια θυμάμαι κάποιον να σταματάει λόγω ατυχήματος. Συνεχίζουμε…”.
Αυτό που θα ακούσει κανείς πιο συχνά για τους πιλότους των Canadair είναι πως πρόκειται για ήρωες. Εκείνοι όμως δεν φαίνονται να το αποδέχονται.
“Το ηρωικό στοιχείο το θεωρώ κάτι πάρα πολύ μακρινό από εμάς” απαντά ο Γιώργος Μητρατζάς. “Ο ήρωας για μένα είναι στον πόλεμο, πάει να πολεμήσει για την πατρίδα. Ούτε πληρώνεται ούτε τίποτα. Εμείς το θέλουμε και το κάνουμε, το διαλέξαμε, πληρωνόμαστε γι αυτό. Απέχουμε πάρα πολύ από τον ήρωα. Σε καιρό πολέμου μπορεί πολλοί από εμάς να γίνουμε και ήρωες. Τώρα κάνουμε απλώς μια δύσκολη αποστολή. Είναι επικίνδυνο το επάγγελμα αλλά δεν θα μας έλεγα ήρωες. Τους ήρωες τους έχω πολύ πιο ψηλά. Έχει γίνει λίγο κοινότυπο. Όλοι ήρωες έχουμε γίνει. Το εκτιμώ ότι το λέει ο κόσμος και τους ευχαριστώ πολύ, αλλά εμείς ξέρουμε ότι δεν είμαστε.”
“Ο κόσμος μας σφίγγει το χέρι”
Πάντως την αναγνώριση της δουλειάς τους την απολαμβάνουν, αφού σε κάθε ευκαιρία ο κόσμος τους εκφράζει τον σεβασμό του.“Είναι κάτι που το βλέπουμε” παρατηρεί ο Νίκος Λαγοπάτης “Συμβαίνει γιατί εμείς πετάμε χαμηλά, βλέπουν το έργο μας οι πολίτες. Και οι συνάδελφοί μας στα μαχητικά όμως κάνουν εξίσου σημαντικό έργο. Σχόλια κριτικής μπορεί να ακούγονται, αφού ο καθένας από τη στιγμή που μας βλέπει μπορεί να έχει άποψη για μια ρίψη, ωστόσο ο απλός πολίτης μου σφίγγει πάντα σφικτά το χέρι”.
Ένα περιστατικό αναγνώρισης της δουλειάς τους, θυμάται ο Φιλοκτήτης Τσικρίκας. “Το πρώτο καλοκαίρι που ήμουν εδώ, το 2011, μου έχουν μείνει χαραγμένες στο μυαλό σκηνές από πυρόσβεση στο Άγιο Όρος, με 7-8 αεροπλάνα δικά μας και ελικόπτερα. Εκεί είδα τις ζεστές αντιδράσεις του κόσμου. Ενώ έκαναν μπάνιο στην Αμουλιανή σε ένα νησάκι, κι εμείς παίρναμε νερό από πολύ κοντά, είχαν βγάλει σε κάποια από τις υδροληψίες μια ψάθα και είχαν γράψει “Ευχαριστούμε για τη δουλειά σας” ώστε να φαίνεται από τον αέρα”.
Όπως λέει ο ίδιος, “δεν ήταν όνειρο μου από παλιά να είμαι στην πυρόσβεση. Εδώ γνώρισα τον ρόλο. Όταν είδαμε τι σημαίνει αυτή η δουλειά και τι πραγματικά είναι, το αγαπήσαμε. Πλέον δεν θέλει κανείς να φύγει”.
Οι αφανεις ηρωες στα υποστεγα
Πριν όμως ένα αεροσκάφος φτάσει στα χέρια των πιλότων, έχει περάσει από τους μηχανικούς του. Οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν τον αγώνα δρόμου της συντήρησης και της επισκευής των Canadair, δουλεύουν νυχθημερόν ώστε να παραδώσουν εγκαίρως στους πιλότους τα πυροσβεστικά.
“Οι μηχανικοί είναι συνάδελφοι. Κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες. Δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ μέσα στον ήλιο, μέσα στη ζέστη και πολλές φορές και όλη τη νύχτα για να ετοιμάσουν το αεροπλάνο. Είναι πολύ σημαντική η συνεισφορά τους. Περνάνε δύσκολα. ” τονιζει ο Γιώργος Μητρατζάς.
Ο Υποσμηναγός, Θανάσης Σκότζος, μηχανικός αεροσκαφών, με χαρά για την δουλειά που κάνει σημειώνει: “Είναι φυσιολογικό ένα αεροσκάφος σε τέτοιες συνθήκες να παθαίνει βλάβες. Το θέμα δεν είναι ότι τα αεροσκάφη είναι παλιά. Μιλώντας σαν μηχανικός, μας ενδιαφέρει το αεροσκάφος να είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. Στο συγκεκριμένο αεροσκάφος υπάρχει τεχνογνωσία, έχει δουλευτεί για χρόνια, το ξέρουμε πολύ καλά και είναι αξιόμαχο.
Όσα βρίσκονται στο υπόστεγο και δεν είναι διαθέσιμα, περνάνε από προγραμματισμένο ετήσιο έλεγχο. Ο χρόνος που παραμένει εδώ, σχετίζεται με τα ευρήματα του ελέγχου. Το αεροσκάφος από τη στιγμή που θα προσγειωθεί, ξεκινάει να ελέγχεται. Αν δεν υπάρχουν ευρήματα και παρατηρήσεις παραδίδεται και είναι σε ετοιμότητα”.
Πώς μπορεί όμως να νιώθει ένας μηχανικός όταν γνωρίζει πως υπάρχει μια μεγάλη πυρκαγιά και στα χέρια του έχει ένα αεροσκάφος που χρειάζεται επισκευή; λογικά;
“Σίγουρα μας δημιουργεί ένα άγχος, όμως από τη στιγμή που υπάρχουν κάποια στάνταρντ ασφαλείας, δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε. Είναι προκαθορισμένος ο χρόνος του ελέγχου. Είναι 1 ώρα και 30 λεπτά για καύσιμα, λάδια και επιθεώρηση. Από τη στιγμή βέβαια που υπάρχει κάποια βλάβη, ειδικά το καλοκαίρι, πέφτει πάνω όλο το προσωπικό της μοίρας για να το ετοιμάσει γρήγορα. Θα δουλέψουμε μέχρι τα ξημερώματα, όσο χρειαστεί για να παραδώσουμε. Όπως και κάναμε στο ξεκίνημα της αντιπυρικής περιόδου καταφέρνοντας να έχουμε έτοιμα 8 αεροσκάφη”.