Το kefaloniapress, ζήτησε απο τον Δρα Νίκο Θεοδουλίδη μια αποτίμηση της κατάστασης απο τους σεισμούς του 2014 έως σήμερα από την οπτική γωνία των σεισμολόγων – ερευνητών.. Τον ευχαριστούμε θερμά για την αποκλειστικότητά του εξαιρετικού άρθρου που ακολουθεί:
ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ 2014 ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ, ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Γράφει ο Νίκος Θεοδουλίδης, Δρ. Σεισμολόγος, Δντής Ερευνών ΙΤΣΑΚ
ΓΕΝΙΚΑ
Είναι γνωστή η υψηλή σεισμικότητα των Ιονίων Νήσων και ειδικότερα της Κεφαλονιάς. Αυτό είναι εμφανές και από τις ιστοσελίδες των σεισμολογικών κέντρων της χώρας, όπου μπορεί κάποιος να δει την κατανομή των σεισμών στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο και να τη συγκρίνει με εκείνη στην περιοχή της Κεφαλονιάς. Τα αίτια αυτής της εικόνας είναι πλέον καλά τεκμηριωμένα με τη σεισμοτεκτονική γνώση της ευρύτερης περιοχής του Αιγαίου. Η προς τα δυτικά κίνηση της πλάκας της Ανατόλιας, η προς το βορρά κίνηση της Αφρικανικής πλάκας και προς τα βορειοανατολικά της Απούλιας πλάκας έχουν ως αποτέλεσμα τη γένεση μεγάλων και συχνών σεισμών στη ζώνη ρηγμάτων μετασχηματισμού της Κεφαλονιάς (Cephalonia Transform Fault: CTF). Μέσα και πολύ κοντά στη ζώνη αυτή βρίσκονται η Κεφαλονιά, η Ιθάκη, η Λευκάδα και η Ζάκυνθος (κόκκινη έλλειψη στο Σχήμα 1).
Συγκεκριμένα το νησί της Κεφαλονιάς κατά τους τελευταίους περίπου 5.5 αιώνες κτυπήθηκε από 21 ισχυρούς σεισμούς με μέγεθος μεγαλύτερο του 6.0, που έδωσαν μακροσεισμικές εντάσεις μεγαλύτερες του VI της τροποποιημένης κλίμακας Mercalli, και προκάλεσαν σοβαρές και εκτεταμένες βλάβες καθώς και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Δηλαδή, στατιστικά συμβαίνει ένας καταστρεπτικός σεισμός ανά 25 περίπου χρόνια. Είναι φανερό ότι η υψηλή σεισμική επικινδυνότητα στην Κεφαλονιά σε συνδυασμό με την επέκταση του δομημένου περιβάλλοντος και των κρίσιμων υποδομών (νοσοκομεία, σχολεία, λιμάνια κλπ.) καθιστά απολύτως αναγκαία την ανάπτυξη δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των συνεπειών των σεισμών στο δομημένο περιβάλλον και στον άνθρωπο τόσο προληπτικά όσο και κατά τη διαχείριση της κρίσης αμέσως μετά το συμβάν. Είναι απαραίτητη η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του κοινωνικού ιστού και των υποδομών της Κεφαλονιάς έναντι μελλοντικής σεισμικής απειλής.
Η ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 2014
Ο ισχυρός σεισμός στις 26 Ιανουαρίου, 15:55μμ, (Μ6.1) και στη συνέχεια στις 3 Φεβρουαρίου 2014, 05:08πμ, (Μ6.0), ξύπνησε -ιδίως στους παλαιότερους- μνήμες της σεισμικής κρίσης του Αυγούστου του 1953. Φυσικά, τα δύο γεγονότα, που απέχουν χρονικά περίπου 60 χρόνια, έχουν πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ τους!
Οι δύο σεισμοί του 2014 εμπίπτουν στο «στατιστικά αναμενόμενο», αφού ο τελευταίος μεγάλος σεισμός έγινε το 1983 (Μ7.0) στη θαλάσσια περιοχή της Κεφαλονιάς, ο οποίος λόγω της απόστασής του από το νησί, ~30km, δεν είχε το δυναμικό να προκαλέσει μεγάλες βλάβες. Επισημαίνεται ωστόσο ότι με τη μέχρι σήμερα επιστημονική γνώση, για τους σεισμούς του 2014 δεν θα μπορούσε να προβλεφθεί το μέγεθος, το επίκεντρο και ο χρόνος γένεσης.
Λίγο πριν τα σεισμικά συμβάντα του 2014, στην Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλονιάς & Ιθάκης υπήρχαν – εκτός των σεισμογράφων του Εθνικού Δικτύου – οκτώ επιταχυνσιογράφοι του ΙΤΣΑΚ και του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του ΕΑΑ (Σχήμα 2).
Οι καταγραφές των επιταχυνσιογράφων είναι εξαιρετικά πολύτιμο στοιχείο για την κατανόηση των ιδιοτήτων της σεισμικής πηγής, του δρόμου διάδοσης των σεισμικών κυμάτων και της επίδρασης των τοπικών συνθηκών θεμελίωσης των κατασκευών. Επιπλέον, είναι απαραίτητες για τη ρεαλιστική εκτίμηση των σεισμικών δράσεων που επιβάλλονται στα κτίρια, σε κάθε είδους κατασκευή αλλά και σε δίκτυα υποδομών την πληγείσας περιοχής. Σε καταγραφές επιταχυνσιογράφων έχουν βασισθεί στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως οι αντισεισμικοί κανονισμοί.
Οι καταγραφές των επιταχυνσιογράφων στην Κεφαλονιά συνέβαλλαν τα μέγιστα στην κατανόηση της συμπεριφοράς των κατασκευών, των παρατηρημένων βλαβών και των γεωτεχνικών αστοχιών, ιδιαίτερα στη χερσόνησο της Παλικής. Κατά το δεύτερο σεισμό στις 3/2/2014, η καταγραφή στα Χαβριάτα της Παλικής έδειξε μέγιστη εδαφική επιτάχυνση 0.77g (δηλαδή 77% της βαρύτητας). Αυτή είναι μέχρι σήμερα η μεγαλύτερη παρατηρημένη τιμή εδαφικής επιτάχυνσης στον Ελληνικό χώρο. Ωστόσο, παρατηρήθηκε ότι η χρονική διάρκεια της ισχυρής σεισμικής δόνησης στην πλειόσειστη περιοχή της Παλικής ήταν σχετικά μικρή, της τάξης των ~5 δευτερολέπτων (Σχήμα 2).
Σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, σε λιγότερο από 5 λεπτά από τη γένεση του σεισμού, δόθηκε στην ιστοσελίδα του ΙΤΣΑΚ (www.itsak.gr) αυτόματα ο προκαταρκτικός χάρτης αισθητότητας της σεισμικής δόνησης (shakemaps) που αποτελεί τη βάση για την ταχεία εκτίμηση βλαβών σε κατασκευές, υποδομές και γεωλογικό περιβάλλον (Σχήμα 3). Αυτός ο χάρτης βασίζεται στα δεδομένα του δικτύου επιταχυνσιογράφων, στη γνώση των ιδιοτήτων των σεισμικών εστιών, του δρόμου διάδοσης σεισμικών κυμάτων και τοπικών συνθηκών καθώς και σε τεχνολογίες αιχμής αναφορικά με τη μεταφορά-επεξεργασία της πληροφορίας. Το αποτέλεσμα αυτής της υπηρεσίας εκτός από το επιστημονικό ενδιαφέρον μπορεί να έχει καθοριστική συμβολή σε επιχειρησιακό επίπεδο αν χρησιμοποιηθεί για το σχεδιασμό και την αντίδραση της Πολιτικής Προστασίας κατά τις πρώτες ώρες μετά το σεισμικό συμβάν.
Σύμφωνα με τον αντισεισμικό κανονισμό οι σεισμικές δράσεις (Φασματικές Eπιταχύνσεις: Spectral Acceleration) δίνονται με το «φάσμα σχεδιασμού», οι τιμές του οποίου χρησιμοποιούνται από τους μηχανικούς κατά την αντισεισμική μελέτη μιας κατασκευής ανάλογα με την ιδιοπερίοδο αυτής (Period) (Σχήμα 4). Για παράδειγμα, η καταγραφή του επιταχυνσιογράφου στα Χαβριάτα Παλικής, έδωσε φασματικές επιταχύνσεις για διάφορες ιδιοπεριόδους (από 0.05 – 3.0sec) οι οποίες συγκρινόμενες με εκείνες των φασμάτων σχεδιασμού κατά τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό είναι έως και τριπλάσιες για μεγάλο εύρος ιδιοπεριόδων (0.05 – 0.8sec). Δηλαδή, στα κτίρια της Παλικής οι σεισμικές δυνάμεις ήταν έως και τριπλάσιες από εκείνες για τις οποίες σχεδιάσθηκαν με τον νέο Ελληνικό αντισεισμικό κανονισμό. Για τις παλαιότερες κατασκευές η σεισμική επιβάρυνση ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει μετά τα παραπάνω είναι αν η εικόνα βλαβών που είχαμε στην πλειόσειστη περιοχή των δύο σεισμών ανταποκρίνεται στην ισχυρή σεισμική δόνηση που καταγράφηκε. Με τέτοια σφοδρότητα της εδαφικής δόνησης προέκυψε η γενική εκτίμηση πως οι βλάβες ήταν γενικά μικρότερες των αναμενομένων. Τι συνέβη λοιπόν με τη συμπεριφορά των κατασκευών;
Στο σημείο αυτό ας επικαλεσθούμε και συνοψίσουμε τα επιστημονικά συμπεράσματα των ειδικών για τις διάφορες κατηγορίες κτιρίων, υποδομών και γεωλογικού περιβάλλοντος:
ΚΤΙΡΙΑ
- Μονώροφα και διώροφα κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία.
Τα κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία ήταν γενικά περιορισμένα σε αριθμό λόγω του καταστροφικού σεισμού που έπληξε το Νησί το 1953. Τα κτίρια αυτά δεν κατασκευάστηκαν με βάση κάποιον κανονισμό και βρίσκονται κυρίως στα χωριά. Ορισμένα από αυτά είχαν διαγώνιες ρηγματώσεις ή/και μερικές καταρρεύσεις.
- Κτίρια από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Τέτοια κτίρια βρίσκονται σε όλο το νησί και κατασκευάστηκαν κυρίως μετά το 1953. Είναι από 1-όροφα έως 4-όροφα. Η συνηθέστερη μορφή βλάβης ήταν η αποκόλληση των τοιχοποιιών πλήρωσης από τα περιβάλλοντα πλαίσια οπλισμένου σκυροδέματος. Δεν εντοπίσθηκαν ρωγμές στα φέροντα στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος, ούτε παρατηρήθηκαν διαγώνιες ρωγμές σε τοιχοποιίες πλήρωσης στα περισσότερα κτίρια με τέτοιες βλάβες (καλοδομημένες τοιχοποιίες πλήρωσης, με κατασκευή δύο σενάζ καθ’ ύψος των τοιχοποιιών πλήρωσης). Λόγω της καλής κατασκευαστικής πρακτικής στις τοιχοποιίες πλήρωσης, τα πλαίσια οπλισμένου σκυροδέματος υποβοηθούνται και περιορίζεται σημαντικά η παραμόρφωσή τους. Προφανώς υπήρξαν και εξαιρέσεις.
- Συσσωρευτική επίδραση των δύο σεισμών και ισχυρών μετασεισμών.
Οι δύο ισχυροί σεισμοί σε διάστημα μιας βδομάδας αλλά και οι ισχυροί μετασεισμοί τους, οδήγησαν σε επιδείνωση των βλαβών στα κτίρια, ιδίως σε εκείνα που εμφάνισαν βλάβες κατά τον πρώτο σεισμό (Φωτογραφία 1). Αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρήθηκε σε μνημεία, σε γεωτεχνικές αστοχίες και σε έργα υποδομής.
ΜΝΗΜΕΙΑ
- Μνημειακές κατασκευές και κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς από φέρουσα τοιχοποιία.
Τα κτίρια αυτά είναι δομημένα κυρίως με βάση παραδοσιακές αντισεισμικές τεχνικές, 1-όροφα έως 2-όροφα. Υπήρχαν πολλά τέτοια κτήρια χωρίς βλάβες. Ορισμένα από αυτά εμφάνισαν βλάβες με εκτενείς ρηγματώσεις σε εξωτερικούς τοίχους και ειδικότερα οι Ναοί που βρίσκονταν στα νότια της χερσονήσου της Παλίκης. Σε πολλούς οικισμούς της Παλικής υπάρχουν 2-όροφα κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς από φέρουσα τοιχοποιία τα οποία κατασκευάστηκαν με δωρεά ευεργετών. Έχουν παρατηρηθεί ρηγματώσεις σε φέρουσες τοιχοποιίες τέτοιων κτιρίων.
ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΣΤΟΧΙΕΣ
Κατά τον πρώτο σεισμό παρατηρήθηκαν εδαφικές αστοχίες κυρίως στη χερσόνησο της Παλικής οι οποίες επιδεινώθηκαν με τον δεύτερο σεισμό (Σχήμα 5). Σε αυτές περιλαμβάνονται, κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις, αστοχίες πρανών, ρευστοποιήσεις, συνιζήσεις και πλευρικές μετακινήσεις. Ως επακόλουθο των εδαφικών αστοχιών, παρατηρήθηκαν επιπτώσεις στις υποδομές του νησιού και συγκεκριμένα στο οδικό δίκτυο, στο δίκτυο ύδρευσης, σε τοίχους αντιστήριξης και σε λιμενικές εγκαταστάσεις (κρηπιδότοιχοι & προβλήτες).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ
Οι σεισμοί του 2014 στην Κεφαλονιά έδωσαν πολύτιμες καταγραφές κοντά σε σεισμικό ρήγμα. Τέτοιες καταγραφές είναι σπάνιες όχι μόνον στον Ελληνικό χώρο αλλά και παγκοσμίως. Είναι η βάση για ερμηνεία της συμπεριφοράς των κατασκευών, των υποδομών και του εδάφους.
Οι γεωτεχνικές αστοχίες που παρατηρήθηκαν ήταν ερμηνεύσιμες και αναμενόμενες σε σχέση με τη σφοδρότητα της σεισμικής δόνησης που κυμάνθηκε από 40% έως 0.77% της βαρύτητας.
Παρατηρήθηκε χαμηλό επίπεδο βλάβης στα κτίρια σε σχέση με την σφοδρότητα και την χρονικά κοντινή απόσταση των δύο σεισμών. Το χαμηλό επίπεδο βλαβών μπορεί να αποδοθεί σε τρείς παράγοντες:
- Τη συμμετοχή στην απόκριση των πολύ καλά κατασκευασμένων τοιχοπληρώσεων.
- Τις επαρκείς διαστάσεις διατομών και τον οπλισμό των υποστυλωμάτων.
- Τις εδαφικές συνθήκες που αντιστοιχούν σε σχετικά «σκληρό» έδαφος.
Εν γένει, η συμπεριφορά των κατασκευών σε σχέση με τις παρατηρημένες σεισμικές δράσεις των δύο σεισμών μπορεί να χαρακτηρισθεί ως πολύ καλή. Ωστόσο ο έλεγχος τρωτότητας των κτιρίων που σχεδιάσθηκαν με τον Κανονισμό του 1959 ή πριν, κρίνεται απαραίτητος. Ιδιαίτερα κρίνεται απραίτητος ο αντιπροσωπευτικός δευτεροβάθμιος έλεγχος σχολικών μονάδων της Κεφαλονιάς.
Είναι μεγάλο ευτύχημα το γεγονός ότι δεν υπήρξαν καταρρεύσεις κτιρίων και απώλεια ανθρώπινης ζωής κατά τη διάρκεια των δύο ισχυρών σεισμών. Στο παρόν άρθρο δεν αξιολογείται η απόκριση της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας στο σύνολό της έναντι των καταστρεπτικών συμβάντων του 2014. ‘Εγινε προσπάθεια εφαρμογής του υφιστάμενου σχεδίου ‘ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ’, υπήρξε κινητοποίηση της Πολιτείας, όλων των φορέων που ασχολούνται με την αντισεισμική προστασία καθώς και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Κεφαλονιάς & Ιθάκης κατά τις πρώτες ώρες και ημέρες μετά τους σεισμούς. Ωστόσο, εύλογα εκφράσθηκαν προβληματισμοί για την ανάγκη επικαιροποίησης του σχεδίου ‘ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ’ και την ανάγκη εκπαίδευσης & ευαισθητοποίησης έναντι σεισμού των πολιτών του νησιού και όχι μόνον. Ας μην ξεχνάμε πως:
- Η σεισμική κρίση του 2014 ήταν εκτός τουριστικής περιόδου κατά την οποία ο πληθυσμός και οι δραστηριότητες στο νησί έχουν άλλα χαρακτηριστικά.
- Οι σεισμοί ήταν μετρίου μεγέθους (Μ~6.0) σε σχέση με εκείνους του πρόσφατου και ιστορικού παρελθόντος (Μ~7.0). Οι παρατηρήσεις αυτές πρέπει να μας προβληματίσουν για την επόμενη μέρα!
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Ένα Γιαπωνέζικο γνωμικό λέει πως «Η επόμενη καταστροφή έρχεται όταν ξεχνάμε την τελευταία». Κάτι περισσότερο γνωρίζουν οι Ιάπωνες οι οποίοι βρίσκονται κάτω από τη συνεχή απειλή μεγάλων και συχνών καταστρεπτικών σεισμών. Έχει μεγάλη σημασία να ερμηνεύσουμε σωστά το παραπάνω γνωμικό και να δώσουμε περιεχόμενο στις λέξεις «δεν ξεχνάμε», μιας και γνωρίζουμε ότι οι ισχυροί σεισμοί στην Κεφαλονιά είναι συχνοί και μια γενιά ενδεχομένως να τους βιώσει 2 και 3 φορές.
Αμέσως μετά την εκδήλωση ενός καταστρεπτικού σεισμού, ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο (master plan) για εκτίμηση και αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου-διακινδύνευσης περιλαμβάνει τα παρακάτω στάδια:
- Τη μετασεισμική δράση και αποκατάσταση της πληγείσας περιοχής.
- Την εφαρμοσμένη έρευνα με βάση και τα παρατηρησιακά δεδομένα του σεισμού και των επιπτώσεών του στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον.
- Την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας για λήψη προληπτικών μέτρων και ενημέρωσης-εκπαίδευσης πολιτών και επιλεγμένων ομάδων, εν αναμονή του επόμενου συμβάντος.
Αυτό το σχέδιο (Σχήμα 6) έχει ως στόχο τη δραστική μείωση των συνεπειών μελλοντικού σεισμού στο δομημένο περιβάλλον και στον κοινωνικο-οικονομικό ιστό μιας περιοχής, οι διαστάσεις της οποίας εξαρτώνται από το μέγεθός του. Η εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου θα έχει ως αποτέλεσμα την οικοδόμηση ενός ανθεκτικού κοινωνικού ιστού έναντι μελλοντικής σεισμικής απειλής.
Σχήμα 6. Βασικά στάδια για αποτελεσματική εκτίμηση και αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου-διακινδύνευσης.
Όσον αφορά την ανάπτυξη εφαρμοσμένης έρευνας, την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων και την πρόληψη σε θέματα σεισμικού κινδύνου-διακινδύνευσης, τα βασικά βήματα θα μπορούσαν να συνοψισθούν στα εξής:
- Για την αξιόπιστη εκτίμηση του σεισμικού κινδύνου, εκτός του ιστορικού υλικού μακροσεισμικών παρατηρήσεων, απαιτούνται κατάλληλα σχεδιασμένα και ανεπτυγμένα μετρητικά δίκτυα (σεισμογράφοι, επιταχυνσιογράφοι, εναέρια μέσα) στην ΠΕ Κεφαλονιάς & Ιθάκης. Τα δεδομένα αυτών θα αξιοποιηθούν τόσο για εξειδικευμένη έρευνα στη σεισμολογία και αντισεισμική μηχανική όσο και στην εκτίμηση της χωρικής κατανομής των σεισμικών δράσεων σε σχεδόν πραγματικό χρόνο.
- Οι εκτιμήσεις σεναρίων σεισμικής διακινδύνευσης μπορεί να γίνουν a priori ως εργαλείο προληπτικής αντιμετώπισης αλλά και αμέσως μετά τη γένεση ενός ισχυρού σεισμού για ταχεία εκτίμηση των βλαβών στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον. ‘Ετσι θα εξασφαλισθεί η έγκαιρη ενημέρωση των εμπλεκομένων φορέων για αποτελεσματική αντίδραση με στόχο τη μείωση των συνεπειών της ισχυρής σεισμικής δόνησης και των επακόλουθων φαινομένων.
- Η αξιοποίηση της τεχνολογίας του διαδικτύου μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην επεξεργασία και διάχυση της κρίσιμης πληροφορίας στους τελικούς χρήστες αποτελεσμάτων με την ανάπτυξη «Προηγμένου Συστήματος» ταχείας εκτίμησης βλαβών & απωλειών.
- Η εκτέλεση σεισμικών σεναρίων a priori θα συμβάλλει στην ορθολογική διαχείριση μελλοντικής σεισμικής κρίσης και στην επικαιροποίηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης ‘ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ’.
- Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στοχευμένων ομάδων, η διάχυση των αποτελεσμάτων του Έργου στον πληθυσμό καθώς και η αλληλεπίδραση του «Προηγμένου Συστήματος» με τους πολίτες σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, θα ενισχύσει την αποτελεσματική αντίδραση της πολιτείας και θα μειώσει δραστικά τις συνέπειες μελλοντικών σεισμών.
Συνεπώς, η δραστική μείωση των συνεπειών ισχυρών σεισμών αποτελεί σήμερα ρεαλιστικό στόχο της επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα η παραγωγή εξειδικευμένης εφαρμόσιμης γνώσης και οι τεχνολογίες αιχμής μπορούν να εξασφαλίσουν τόσο σε προληπτικό επίπεδο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δομημένου περιβάλλοντος και του κοινωνικοοικονομικού ιστού, όσο και την άμεση αποτελεσματική αντίδραση της συντεταγμένης πολιτείας και των πολιτών αμέσως μετά το σεισμικό συμβάν.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Ο αρχαίος μύθος αναφέρει πως ο Δίας ανέθεσε στη θεά της Σοφίας την Αθηνά την εξόντωση του Γίγαντα Εγκέλαδου και όχι στο θεό του Πολέμου τον Άρη. Δυνατός
συμβολισμός και σαφής οδηγία των προγόνων μας. Με τη Σοφία και τη Γνώση μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το σεισμό, αυτό το πρώτου μεγέθους πρόβλημα για τη χώρα μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να μειώσουμε δραστικά τις συνέπειες ενός μελλοντικού σεισμού και να οικοδομήσουμε κοινωνίες ανθεκτικές και με δυνατότητα γρήγορης ανόρθωσης μετά από μια φυσική καταστροφή!
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Οι συνάδελφοι ερευνητές του ΙΤΣΑΚ, Β. Λεκίδης, Β. Μάργαρης, Χ. Καρακώστας, Χ. Παπαϊωάννου, Α. Σαββαϊδης, Κ. Μάκρα, Θ. Σαλονικιός, Κ. Μορφίδης, Μ. Ροβίθης, συνέβαλαν ουσιαστικά στην κατανόηση των επιπτώσεων των σεισμών του 2014 στην Κεφαλονιά. Το άρθρο αυτό βασίζεται στις επιστημονικές συζητήσεις που είχα μαζί τους όλα αυτά τα χρόνια. Ο Α. Κονιδάρης και ο Σ. Τραυλός συνεργάσθηκαν και μοιράσθηκαν μαζί μου επιστημονική και τεχνολογική γνώση. Η Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλονιάς & Ιθάκης και ο Δήμος συνέβαλαν στην ανάπτυξη δικτύων επιταχυνσιογράφων του ΙΤΣΑΚ στην Κεφαλονιά.
