«Όλο το χρήμα του κόσμου» για την εκλογή του Δημάρχου ή πάνω απ’όλα αξίες και αρχές για την αυτοδιοίκηση ;
του Μάκη Φόρτε
Το σπάσιμο του Δήμου Κεφαλονιάς βρίσκεται στην τοπική επικαιρότητα με πιθανότερη εκδοχή να συμβεί το επόμενο διάστημα σύμφωνα με όλες τις συγκλίνουσες πληροφορίες.
Αν το αίτημα για σπάσιμο του Δήμου (σε πόσους και ποιούς…. είναι άλλο θέμα) έχει πάρει περίπου….παλλαϊκές διαστάσεις, είναι πρωτίστως για λόγους που έχουν να κάνουν με την αρνητική αξιολόγηση του έργου της δημοτικής αρχής την οποία παραδόξως επιχειρούν ακόμη και ….στελέχη της!
Το Καλλικρατικό σύστημα αναμφισβήτητα έχει εγγενείς αδυναμίες οι οποίες όμως χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για πολλές αμαρτίες, όπως και οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της Κεφαλονιάς και η μη ορθολογική αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων κάθε περιοχής.
Η ουσία του θέματος είναι ότι με τα σημερινά δεδομένα, αρέσει δεν αρέσει, η διάσπαση του Δήμου είναι…..μονόδρομος.
Με την ευκαιρία και επειδή κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Κεφαλονιά ο αρχηγός της ΝΔ Κυριάκου Μητσοτάκη φέρεται να δήλωσε πως « δεν συμφωνεί με το σπάσιμο του Δήμου και δεν θ’ ανοίξει η Ν.Δ. τέτοιο θέμα» θα θυμίσουμε (δίχως κανένα σχολιασμό….) ότι στα τέλη του 2013 (21/11/2013) επί συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Α. Σαμαρά, Υπουργό Εσωτερικών το Ν. Μιχελάκη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης είχε κατατεθεί σχέδιο νόμου το οποίο προέβλεπε ένα μοντέλο έκτρωμα αγνώστου εμπνεύσεως με τρεις Δήμους στην Κεφαλονιά και συγκεκριμένα: πρώην Δήμο Αργοστολίου, πρώην Δήμο Παλικής και …..όλη την υπόλοιπη Κεφαλονιά ένα Δήμο με όνομα….Ελειού – Πρόννων και έδρα τον Πόρο ! Το σχέδιο νόμου αποσύρθηκε για αδιευκρίνιστους λόγους.
Μπαίνοντας, λοιπόν, σιγά – σιγά σε προεκλογικό κλίμα ας δούμε δύο σημαντικά θεσμικά δεδομένα του «Κλεισθένη» (νόμος 4555/2018) για τις Κοινότητες (πόλεις και χωριά)
1ον. Η οικονομική αυτονομία των Κοινοτήτων
Σύμφωνα με τον «Κλεισθένη» (άρθρο 189 του ν 4555/2018) το Δημοτικό Συμβούλιο κάθε χρόνο καθορίζει έως το τέλος Ιουνίου το ανώτατο ύψος του προϋπολογισμού εξόδων κάθε Κοινότητας για το επόμενο έτος. Στη συνέχεια ο Πρόεδρος (για τις Κοινότητες μέχρι 300 κατοίκους) ή το συμβούλιο της Κοινότητας (γι’αυτές που έχουν άνω των 300 κατοίκων) φτιάχνουν το δικό τους προϋπολογισμό εξόδων με βάση το συγκεκριμένο ποσό που έχει εγκριθεί, και στη συνέχεια ενσωματώνεται στον προϋπολογισμό του Δήμου ο οποίος και εγκρίνεται μέχρι τις 15 Νοεμβρίου από το Δημοτικό Συμβούλιο .
Θα πείτε λοιπόν διαβάζοντας τα παραπάνω …. Μπράβο στον «Κλεισθένη» !
Αμ δε ! Ο συγκεκριμένος προγραμματισμός …ήδη προβλέπεται, απαράλλακτα ο ίδιος, στο άρθρο 77 του ισχύοντος νόμου 4172/2013 !
Πότε έχει τηρηθεί στο Δήμο Κεφαλονιάς; Εξ όσων γνωρίζω…. ΠΟΤΕ !
Και εντάξει η Δημοτική Αρχή παρανομεί, αλλά η αντιπολίτευση που ελέγχει θεσμικά την αντιπολίτευση και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση που ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων της Δημοτικής Αρχής, τι πράττουν;
ΤΙΠΟΤΑ ! ΣΙΩΠΟΥΝ και αντίστοιχα ΣΥΓΚΑΛΥΠΤΟΥΝ την παρανομία !
Κι όμως, όταν με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας» (1998) συνενώθηκαν οι Κοινότητες στους Δήμους, στο Δήμο Αργοστολίου (και σε άλλους ακόμη) είχαμε αποφασίσει και δίναμε τα λεφτά που αναλογούσαν σε κάθε Κοινότητα προ «Καποδίστρια» από την κρατική επιχορήγηση αν και κάτι τέτοιο δεν ήταν θεσμικά κατοχυρωμένο !
Απλά πράγματα: Πόσα έπαιρνε η κάθε Κοινότητα προ «Καποδίστρια»; Τόσα θα παίρνει και με τον «Καποδίστρια» !
Σήμερα αν και είναι νομοθετημένος ο καθορισμός προϋπολογισμού σε κάθε Τοπική Κοινότητα δεν τηρείται και επί πλέον υπάρχει σιωπή από τους ελέγχοντες (αντιπολίτευση), συγκάλυψη από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς (Αποκεντρωμένη Διοίκηση) και ανοχή των ενδιαφερομένων για…τα ησυχότερα !
Εν ολίγοις: Ο «Κλεισθένης» επαναλαμβάνει τη χρηματοδότηση των Κοινοτήτων στον ετήσιο προϋπολογισμό όπως ισχύει και σήμερα, δίχως και πάλι καμία νομοθετική δικλείδα για να εφαρμόζεται !
Και απλά επαφίεται, όπως και πριν, στις Δημοτικές Αρχές ή να υλοποιήσουν τη θεσμοθετημένη χρηματοδότηση των Κοινοτήτων ή να συνεχίσουν την ίδια πρακτική της εγκατάλειψης τους !
Έτσι λοιπόν η εγκατάλειψη ή όχι των χωριών συνεχίζει να εξαρτάται από τις καλές προθέσεις και την αυτοδιοικητική συνείδηση της κάθε Δημοτικής Αρχής.
Ίσως για να επιβεβαιωθεί γι’άλλη μία φορά πως ….οι νόμοι είναι καλοί ή κακοί ανάλογα με αυτούς που τους εφαρμόζουν !
Το ζήτημα θα μπορούσε να λυθεί με ρήτρα ποινής στον «Κλεισθένη» για την εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης για τις δημοτικές αρχές (π.χ. περικοπή της κρατικής επιχορήγησης).
Εν ολίγοις
Το ζητούμενο με τα σημερινά δεδομένα του «Κλεισθένη» είναι η πολιτική βούληση για ένα μοντέλο λειτουργίας του Δήμου με αποκεντρωτικά χαρακτηριστικά στήριξης των Κοινοτήτων και γενικότερα των τοπικών κοινωνιών, ανεξάρτητα «αν το λέει ή δεν το λέει ο νόμος».
2ον. Η εκλογή των τοπικών αρχών στις Κοινότητες
Με τον «Καλλικράτη» υποχρεωτικά ο κάθε δημοτικός συνδυασμός περιελάμβανε και συνδυασμούς των Τοπικών Κοινοτήτων με αποτέλεσμα να υπάρχει τεράστιος αριθμός υποψηφίων.
306 υποψήφιοι στο συνδυασμού του Αλέξανδρου Παρίση και 307 σε αυτόν του Μιχαλάτου στις εκλογές το 2014 !
Οι στρατιές των υποψηφίων προοριζόταν για επίδειξη δύναμης και ευνοούσε τις κυρίαρχες παρατάξεις.
Γιαυτό και επιστρατεύονταν ….για μπούγιο, σύζυγοι, παιδιά, αδελφοξάδελφα, αλλά και οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις των υποψηφίων και φυσικά …. από μεταγραφή υποψήφιοι από χωριό σε χωριό !
Η αυτοδιοίκηση στο έσχατο σημείο του ευτελισμού της !
Ο «Κλεισθένης» τώρα τι προβλέπει;
Μέχρι 300 κατοίκους οι Κοινότητες εκλέγουν Πρόεδρο, όπως και μέχρι τώρα με τον «Καλλικράτη». Το καινούργιο είναι ότι σε αυτές τις Κοινότητες οι υποψήφιοι είναι ανεξάρτητοι των δημοτικών συνδυασμών, μπαίνουν σ’ένα κοινό ψηφοδέλτιο και ο ψηφοφόρος σταυρώνει αυτόν που θέλει και φυσικά Πρόεδρος εκλέγεται όποιος πάρει τους περισσότερους σταυρούς.
Στις Κοινότητες όμως με πάνω από 300 κατοίκους εκλέγονται ανάλογα με τον πληθυσμό 5μελή, 7μελή, 11μελή ή 15μελή συμβούλια, τα οποία με τη σειρά τους εκλέγουν τον πρόεδρο μεταξύ των μελών των δύο πρώτων συνδυασμών (για ποιο λόγο άραγε είναι άγνωστο….).
Στην Κεφαλονιά πάνω από 300 κατοίκους (και μέχρι 2000 κατοίκους) και με 5μελές συμβούλιο είναι 2 τοπικές κοινότητες στη Δ.Ε. Αργοστολίου, 10 στη Δ.Ε. Λειβαθούς, 4 στη Δ.Ε. Ελειού – Πρόνων, 1 στη Δ.Ε. Ομαλών, 4 στη Δ.Ε. Σάμης, 3 στη Δ.Ε. Πυλάρου, 1 στη Δ.Ε. Ερίσου και 3 στη Δ.Ε. Παλικής, σύνολο 28.
Επίσης μία με πληθυσμό πάνω από 2.000 έως 10.000 και 7μελές συμβούλιο (Ληξούρι) και μία το Αργοστόλι με πάνω από 10.000 πληθυσμό και 11μελές συμβούλιο.
Ο «Κλεισθένης» δίνει εναλλακτικά τη δυνατότητα στις Κοινότητες πάνω από 300 κατοίκους, είτε ανεξαρτήτων συνδυασμών από τους δημοτικούς συνδυασμούς, είτε ενσωματωμένοι σε αυτούς.
Ένας συνδυασμός δηλαδή υποψηφίου Δημάρχου μπορεί να έχει ΚΑΙ συνδυασμούς Κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων.
Όμως η ψηφοφορία γίνεται σε ξεχωριστή κάλπη από αυτήν για την ανάδειξη του Δημάρχου και των συμβούλων, ανεξαρτήτως αν υπάρχουν τοπικοί συνδυασμοί που ανήκουν ή όχι σε δημοτικό συνδυασμό !
Εν ολίγοις στις 26 Μαΐου θα υπάρχουν δύο κάλπες για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών. Μία για Δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους και μία για την εκλογή των τοπικών αρχών σε κάθε Κοινότητα.
Η γνώμη μου είναι ότι θα έπρεπε και σε αυτή την περίπτωση (όπως στις Κοινότητες κάτω των 300 κατοίκων) οι υποψήφιοι συνδυασμοί να είναι ανεξάρτητοι των δημοτικών συνδυασμών !
Μετά από 12 χρόνια «Καποδίστρια» και 8 χρόνια «Καλλικράτη» σαφώς και (θα έπρεπε να) έχουν βγει ασφαλή συμπεράσματα διακυβέρνησης στην Ελληνική αυτοδιοίκηση.
Το να εκλέγουν οι τοπικές κοινωνίες τους δικούς τους εκπροσώπους σε ένα συντεταγμένο με κανόνες και αρχές διοικητικό σύστημα λειτουργίας και δίχως δημαρχιακούς επιτρόπους (αντιδημάρχους με αυξημένες αρμοδιότητες….), αποτελεί ζήτημα δημοκρατίας !
Το μοντέλο διακυβέρνησης στους Δήμους έχουμε την «πολυτέλεια» σήμερα να το δούμε μέσα από τις όποιες στρεβλώσεις και τα προβλήματα έχουν εμφανιστεί τα 20 τελευταία χρόνια των δύο μεγάλων μεταρρυθμίσεων !
Αυτό, όσοι έχουν σχέση με την αυτοδιοίκηση έστω και ελάχιστα το αντιλαμβάνονται απόλυτα, αποτελεί ένα μεγάλο πλεονέκτημα για τη σημερινή αυτοδιοικητική γενιά, το οποίο η δικιά μου γενιά δεν είχε !
Έτσι λοιπόν ενώ ο «Κλεισθένης» σημαδεύεται από το κορυφαίο στοιχείο της γνήσιας έκφρασης της λαϊκής εντολής την απλή αναλογική, άγνωστο για ποιους λόγους αφήνει το μείζον θέμα δημοκρατικής λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης στο κύτταρο της την τοπική κοινωνία ….στις προθέσεις και τα πιστεύω κάθε υποψήφιου Δημάρχου.
Αντιφατικό και παράδοξο !
Γι’άλλη μία φορά ένας νόμος, στην προκειμένη περίπτωση «ο Κλεισθένης», αν είναι καλός ή κακός θα κριθεί από τις προθέσεις αυτών που θα τον εφαρμόσουν !
Καταλήγοντας
Ρεαλιστικά και έχοντας ως δεδομένο του «Κλεισθένη» τη δυνατότητα συνδυασμών στις πόλεις και τα χωριά – Κοινότητες πάνω από 300 κατοίκους προαιρετικά ανεξάρτητων από τους δημοτικούς συνδυασμούς των Δημάρχων, μπαίνει ένα δίλημμα που καλείται να απαντήσει όχι μόνο ο κάθε υποψήφιος Δήμαρχος, αλλά και ο κάθε πολίτης.
Θα συνεχίσει η λογική και μαζί η πραχτική του υποψήφιου Δημάρχου που για να δείξει δύναμη και ισχύ εμφανίζει στρατούς επιταγμένων υποψηφίων και εν δυνάμει κομματαρχών σε κάθε σημείο του Δήμου και ουδόλως τον ενδιαφέρει ο ενεργός και δίχως παραταξιακές δεσμεύσεις ρόλος των τοπικών κοινωνιών στη λειτουργία του Δήμου;
Ή θα επικρατήσει εκείνο το μοντέλο υποψήφιου Δημάρχου ο οποίος θα είναι εγγύηση για το θεσμό της αυτοδιοίκησης και για τα χωριά ως κύτταρα της τοπικής κοινωνίας με τους κατοίκους των χωριών και των πόλεων να φτιάχνουν τους δικούς τους συνδυασμούς, εκλέγοντας τους δικούς τους εκπροσώπους, μακριά από τις σκοπιμότητες ελέγχου των τοπικών κοινωνιών και την πόλωση της εκλογής Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων;
Το δίλημμα με δυό λόγια είναι:
«Όλο το χρήμα του κόσμου» για την εκλογή του Δημάρχου ή πάνω απ’όλα αξίες και αρχές για την αυτοδιοίκηση;
