Ο Πύργος του Δομενεγίνη στο Αργάσι Ζακύνθου
Στο προάστιο Αργάσι, και λίγο πριν από την πούντα του Νταβία, ευρίσκεται το εμβληματικό οχυρωμένο «παλάτι-πύργος» δηλαδή οχυρωμένη αγρέπαυλη ευγενών, Δομενεγίνη, από τις ελάχιστες που διασώθηκαν μετά από τους καταστροφικούς σεισμούς του 1953.
Ο λεγόμενος «Πύργος του Δομενεγίνη», άλλοτε ιδιοκτησία της οικογένειας, σήμερα ανήκει στο Υπουργείο πολιτισμού, το οποίο φρόντισε για την αποκατάστασή του εντάσσοντάς το σε αναπτυξιακά προγράμματα από την δεκαετία του ΄90 και πρόσφατα τα έτη 2013-2015.
Το μνημείο ευρίσκεται σε παραθαλάσσια θέση και αποτελεί ενότητα με το παρακείμενο παρεκλήσι του Αγίου Θεοδοσίου, που ανήκε ,επίσης, στην ίδια οικογένεια. Είναι κτισμένο πάνω σε μια στενή λωρίδα γης, που περικλείεται ανατολικά από την θάλασσα και δυτικά από τον δρόμο του Βασιλικού και τη ρίζα του Σκοπού.
Ο δρόμος του Βασιλικού κατασκευάστηκε στην περίοδο της Βρετανικής κυριαρχίας στα Ιόνια νησιά (1809-1864).Η προσπέλαση στο οχυρωμένο παλάτι-Πύργο τα πρώτα χρόνια γινόταν από παραλιακό δρόμο που σήμερα δεν υπάρχει. Ξεκινούσε από τον Άγιο Σπυρίδωνα στις γούρνες και πιθανόν κατέληγε στην Βενετσιάνικη βαρδιόλα (παρατηρητήριο) ίχνη της οποίας έχουν απομείνει στην Πούντα του Δαβία, σε απόσταση 200 μέτρων περίπου από τον Πύργο του Δομενεγίνη. Από τον δρόμο αυτό δεν έχει απομείνει παρά μόνο μια τρίτοξη γέφυρα κυριολεκτικά μέσα στη θάλασσα…
Η περιοχή είναι καταπράσινη και με πολλά πηγαία νερά και δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει και η απαραίτητη βρύση! Μια βρύση μόλις λίγα μέτρα μακρυά από τον πύργο με μπαρόκ μορφολογικά στοιχεία που θυμίζουν απόληξη απλού φράγκικου(πλακέ) επτανησιακού καμπαναριού και που είναι γνωστή ως « Βρύση του Σολωμού».
Ο Πύργος Δομενεγίνη έχει πλούσια ιστορία με αναφορές σε ιστορικά γεγονότα αλλά και μέσα στο μύθο. Στον Πύργο είχε βρει άσυλο και προστασία ο ποιητής Ούγκο Φόσκολο ύστερα από τα γεγονότα του Γέτου την άνοιξη του 1785.
Την περιοχή του Πύργου ο Διονύσιος Σολωμός επισκεπτόταν συχνά και εμπνεύστηκε το τετράστιχο :
<< Δεν ακούεται ούτ΄ ένα κύμα
εις την έρμη ακρογιαλιά
λες και η θάλασσα κοιμάται
μες της γης την αγκαλιά>>
Τον Πύργο η τοπική Εφορία της Φιλικής Εταιρείας έκρινε ότι έπρεπε να χρησιμοποιηθεί σαν μυστικός τόπος συνεδριάσεων και συγκέντρωσης πολεμοφοδίων και ντόπιων εθελοντών αγωνιστών, που θα έφευγαν για την επαναστατημένη από το 1821 Πελοπόννησο. Για να το πετύχουν αυτό καλλιέργησαν τον μύθο του στοιχειωμένου Πύργου, πετώντας πέτρες στους περαστικούς το βράδυ. Λέγεται από τότε και ο Διαολόπυργος. Από εδώ έφυγε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με καΐκι για την Πελοπόννησο για να ηγηθεί στον αγώνα.
Ο Πύργος είναι ένα ακόμα μνημείο της παλαιότατης πολιτιστικής κληρονομιάς του Τζάντε και της Επτανήσου. Η κατασκευή του ανάγεται στην εποχή της Βενετσιάνικης Κυριαρχίας (1484-1797),με ορθογώνια κάτοψη και τρία επίπεδα. Το επίγειο πρώτο επίπεδο είναι σκάρπα, δηλαδή έχει κεκλιμένες τις πλευρές του. Εδώ συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε το σωζόμενο δάπεδο από κεραμικές τετράγωνες πλάκες. Η είσοδος γίνεται από πέτρινη σκάλα που καταλήγει στο δεύτερο επίπεδο. Στο εσωτερικό του Πύργου κατασκευάστηκε νέο μετζοπάτωμα με σκάλα που οδηγεί στο τρίτο επίπεδο. Καλύπτεται από τετράριχτη στέγη με εγχώρια κεραμίδια στο χρώμα της ψημένης ώχρας.
Έχει λίγα ανοίγματα, πολεμίστρες στα δύο πρώτα επίπεδα και ζεματίστρες ή καταχύστρες με περίτεχνες πέτρινες ελικοειδείς απολήξεις στο τρίτο επίπεδο, από τις οποίες οι αμυνόμενοι έριχναν καυτά υγρά στους επιτιθέμενους.
Σήμερα έχει την υποδομή να φιλοξενήσει εικαστικές εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις, που δεν υλοποιούνται όμως λόγω έλλειψης προσωπικού.
Και λίγα λόγια για την οικογένεια Δομενεγίνη.
Οίκος με ευγενή βενετσιάνικη καταγωγή που ανεγνώριζε ως Γενάρχη της τον Δόγη Δομένικο Σύλβιο (1069), εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο μετά την πτώση της Κάντιας(Ηρακλείου) Κρήτης στους Οθωμανούς το 1669 και γράφτηκε στο Libro d’ Oro di Zante το 1741. Οι Δομενεγίνηδες διακρίθηκαν σε διάφορες μάχες εναντίον των ΟθωμανώνΤούρκων, επίσης διακρίθηκαν ως νομικοί, βουλευτές κ.α . Ο Αναδάλε ή Ναδάλε (Ναθαναήλ) Δομενεγίνης (1793-1854), συμμετείχε με άλλους Ζακυνθινούς στο Ηπειρωτικό κίνημα, αιχμαλωτίστηκε στο Πέτα όπου και ευρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Ο Σούτσος του αφιέρωσε το δίστιχο:
“Παραιτεί την Ζακυνθό του,ο Δομενεγίνης
ως παρήτει την πατρίδα ο πολεμιστής μάρτυς της Σπάρτης”
Βιβλιογραφία:
Ζήβα Δ.Α , Η αρχιτεκτονική της Ζακύνθου. Έκδοση ΤΕΕ, Αθήναι 1970
Ζώη Λεωνίδα, Λεξικόν Ιστορικόν και λαογραφικόν Ζακύνθου, Αθήναι 1963
Κονόμου Ντίνου, Ζάκυνθος,Υπαιθρος χώρα, Αθήνα,1973
Robert Sargint, Η Ζάκυνθος κάποτε, Οι φίλοι του Μουσείου Σολωμού
& Επιφανών Ζακυνθίων,1990.
Βαρβιάνης Ν., Η Ζάκυνθος, Μουσείο Δ.Σολωμού και Επιφανών
Ζακυνθίων.
Υπ.Πολιτισμού Πύργος Δομενεγίνη, 2015
https://www.youtube.com/watch?v=YnCYwBSh_Ms
Ζάκυνθος 21 Ιουλίου 2017
Μαρία Σιδηροκαστρίτη-Κοντονή
Πολιτικός Μηχανικός ΤΕ – Ιστορική Ερευνήτρια
Ionian centro: φωτογραφίες ερανισμένες από την κυρία Μαρία Σιδηροκαστρίτη-Κοντονή,Δόλιχος Μελετητική Ε.Π.Ε, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ζακύνθου,Dominicale Restaurant Zante.
Πηγή : Ionian center
