Το νομοσχέδιο για την Αυτοδιοίκηση δεν αφορά την Αυτοδιοίκηση
Διαβάζοντας το άρθρο «Η Ευθύνη του Πολίτη» του κ. Αριστοτέλη Μπατιστάτου, (διαβασε εδω το άρθρο κλικ) εντυπωσιάστηκα από το πόσο βάρος επιχειρείται να δοθεί στην καθιέρωση της απλής αναλογικής. Φυσικά η επιλογή αυτή είναι βαθιά στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, επενδύεται με πλούσιο λεξιλόγιο περί συμμετοχικότητας και συναίνεσης, δυστυχώς όμως δεν έχει όμως καμία σχέση με την ίδια τη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης.
Τι εννοώ – το άρθρο είναι ένα καλό άρθρο, φαίνεται ότι γράφτηκε με καλές (πολιτικές) προθέσεις. Εξαίρει την απλή αναλογική διότι θα δημιουργήσει ευρείες συναινέσεις και θα ενισχύσει τη λογοδοσία, ενώ προαναγγέλλει πως το νομοσχέδιο θα αποσαφηνίσει τις σχέσεις με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Παράλληλα βάζει φρένο προσωρινά στην κατάτμηση των Δήμων μέχρι οι δημοσιονομικές συνθήκες να το επιτρέψουν. Όλα τα παραπάνω δεν είναι αυτονοήτως κακές ιδέες – θα είχε ενδιαφέρον αν κάναμε από κοινού ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ μια δημόσια συζήτηση και αντιπαράθεση για αυτά τα θέματα. Το πρόβλημα είναι όταν βάζει κανείς το κάρο μπροστά από το άλογο. Και για αυτό δεν ευθύνεται ο αρθρογράφος αλλά ο νομοθέτης.
Θα περίμενε κανείς πως μετά από επτά χρόνια εφαρμογής του Καλλικράτη, οι οποιεσδήποτε αλλαγές θα ήταν προϊόντα προσεκτικής παρακολούθησης και θα γίνονταν με χειρουργικό τρόπο. Όχι γιατί ο Καλλικράτης είναι ιερό κείμενο, αλλά για τον απλούστατο λόγο ότι στα σοβαρά κράτη η διοίκηση έχει συνέχεια. Συνεπώς μετά το «σοκ» του Καποδίστρια και του Καλλικράτη πρέπει να δοθεί χρόνος προκειμένου το σύστημα να ισορροπήσει- από το να καταλάβουν οι υπάλληλοι και οι αιρετοί τι πρέπει να κάνουν, μέχρι να αρχίσουν να εφαρμόζονται ολοκληρωμένες στρατηγικές. Δυστυχώς αυτό δεν έγινε από την πρώτη στιγμή. Αντίθετα, οι αλλαγές συνοδεύτηκαν με περικοπές πόρων ύψους 60% και με μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς κανείς να εξασφαλίζει ότι αυτές μπορούν να ασκηθούν στην πράξη.
Όλα αυτά δεν συνέβησαν τυχαία. Είναι αποτέλεσμα πολιτικών που εφάρμοσαν άνθρωποι προερχόμενοι από τις υψηλές κομματικές ιεραρχίες, οι οποίοι σπανίως είχαν σχέση με την Αυτοδιοίκηση. Βάφτισαν με χυδαίο τρόπο τους ΟΤΑ ως τους «πιο διεφθαρμένους» φορείς – ωσάν οι ΔΕΚΟ, τα Υπουργεία, οι Εφορίες και οι Πολεοδομίες να ήταν άσπιλοι και αμόλυντοι θεσμοί.
Πάμε λοιπόν στις εν λόγω προτεραιότητες που τίθενται από τον κ. Σκουρλέτη. Αν κάποιος έχει στοιχειώδη επαφή με την καθημερινή λειτουργία ενός ΟΤΑ πρέπει να είναι αφελής ή πολύ ρομαντικός αν πιστεύει ότι η απλή αναλογική θα ενισχύσει την λογοδοσία και τις συναινέσεις. Κι αυτό διότι μπροστά στην αναζήτηση πλειοψηφίας για να κυβερνηθούν Δήμοι και Περιφέρειες είναι σαφές ότι θα γίνει ωμή πολιτική –αν όχι και άλλου τύπου- συναλλαγή με αντικείμενο θέσεις αντιδημάρχων, αντιπεριφερειαρχών, θέσεις σε επιτροπές κτλ.
Σε ότι αφορά τη λογοδοσία και πάλι η απλή αναλογική είναι μια πλάνη, καθώς στις ευρείες πλειοψηφίες ευνοείται η συγκάλυψη –καθώς εμπλέκονται ολοένα και περισσότεροι συνδυασμοί – και όχι η ανάδειξη των κακώς κειμένων. Άλλωστε, αυτή τη στιγμή υπάρχουν θεσμοθετημένες διαδικασίες λογοδοσίας, όπως ο ετήσιος απολογισμός πεπραγμένων, η Επιτροπή Διαβούλευσης, η Έκθεση του Συμπαραστάτη του Δημότη. Αλήθεια εκεί γιατί ο κ. Σκουρλέτης δεν προτείνει κάτι; Γιατί δεν ενισχύει τις παραπάνω διαδικασίες κάνοντας τις δεσμευτικές για τη διοίκηση; Γιατί δεν θεσμοθετεί συμμετοχικό προϋπολογισμό για κάποιες κατηγορίες δαπανών;
Φτάνουμε τώρα στην αποσαφήνιση των σχέσεων με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Εδώ δεν χρειάζονται μαγικές συνταγές ούτε σοφίσματα. Χρειάζεται μια κωδικοποίηση της νομοθεσίας και να εφαρμοστεί ο ισχύον νόμος (3852/2010), ο οποίος προβλέπει τη δημιουργία Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας. Ακριβώς επειδή αυτές δεν λειτούργησαν ποτέ, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκούν τυπικό και δυστυχώς πολλές φορές και ουσιαστικό έλεγχο των αποφάσεων των ΟΤΑ. Η πραγματική μεταρρύθμιση είναι η κατάργηση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης.
Τα παραπάνω αναφέρονται ενδεικτικά για να φωτίσουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από τη διαρκή αναπαραγωγή μιας νοοτροπίας κρατισμού και ελέγχου της κεντρικής διοίκησης πάνω στην Αυτοδιοίκηση. Καμία αναφορά δεν γίνεται από τον υπουργό στην οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, στην δυνατότητα χάραξης τοπικών πολιτικών, σύνδεσης με την αγορά, την υιοθέτηση καλών πρακτικών και καινοτομίας. Για άλλη μια φορά, με τις όποιες παραλλαγές, θα διαιωνιστεί μια σχέση εξάρτησης, όπου Περιφέρειες και Δήμοι θα είναι η πίσω αυλή της εκάστοτε κυβέρνησης.
Για αυτό και το ενδιαφέρον του κ. Σκουρλέτη αποδεικνύεται υποκριτικό. Δεν τον ενδιαφέρει η Αυτοδιοίκηση και αυτό προκύπτει από την ιεράρχηση των προβλημάτων που ο ίδιος θέτει. Αν όντως τον απασχολούσαν τα τρία θέματα που προβάλλει συστηματικά, δηλαδή η επαναφορά των αποζημιώσεων των δημοτικών συμβούλων, η απλή αναλογική και το «σπάσιμο» των μεγάλων Δήμων, θα τα έβαζε στο τέλος, ως το επιστέγασμα μιας διαδικασίας θεσμικής ωρίμανσης των ΟΤΑ. Όχι στην αρχή.
Αν πράγματι ήθελε να δει μια απελευθερωμένη Αυτοδιοίκηση δεν θα όριζε εκείνος τους μισθούς και τις αποζημιώσεις των συμβούλων, αλλά το κυρίαρχο Δημοτικό ή Περιφερειακό Συμβούλιο με βάση τα οικονομικά του εκάστοτε ΟΤΑ. Αν ήθελε μια απελευθερωμένη Αυτοδιοίκηση θα επέτρεπε τη χάραξη τοπικών πολιτικών για επενδύσεις, δεν θα έλεγχε δια των Αποκεντρωμένων που πηγαίνουν πρόστιμα αξίας 20 ευρώ.
Επιβεβαιώνεται δυστυχώς με οδυνηρό τρόπο – καθότι έρχεται προς νομοθέτηση- ότι το μοναδικό ενδιαφέρον της κυβέρνησης είναι η εξυπηρέτηση σκοπών που πόρρω απέχουν από την λειτουργία και τα προβλήματα της Αυτοδιοίκησης. Υπό το πρόσχημα της τήρησης ενός ακόμα λαϊκίστικού συνθήματος περί απλής αναλογικής, επιχειρείται η πλήρης αποδιοργάνωση της λειτουργίας των Δήμων και των Περιφερειών προκειμένου να επιτευχθεί το εξής απλό σχέδιο: Η απλή αναλογική θα φέρει όπως είναι αναμενόμενο μεγαλύτερη εκπροσώπηση των κομματικών συνδυασμών του ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από διαδικασίες ωμής πολιτικής συναλλαγής με τους νικηφόρους συνδυασμούς για τον σχηματισμό πλειοψηφίας, ο ΣΥΡΙΖΑ προσδοκά ότι θα διαβρώσει εξουσιαστικά το επίπεδο της Αυτοδιοίκησης το οποίο σήμερα δεν ελέγχει. Δεν είναι μυστικό άλλωστε πως ανάλογες προσπάθειες επιχειρούνται σε όλα τα επίπεδα διοίκησης. Που κατατείνει αυτό το σχέδιο; Πρόκειται για εφαρμογή της «θεωρίας του χάους» η οποία θα δημιουργήσει κενά εξουσίας. Χάρη σε αυτό ο κ. Τσίπρας πιστεύει ότι θα σταθεροποιήσει το κομματικό του κοινό, θα υφαρπάξει ψηφοφόρους της Κεντροαριστεράς και τελικά θα παρεμποδίσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη από το να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την επάνοδό του.
Θα μου πείτε δεν είναι θεμιτό πολιτικά μια κυβέρνηση να επιθυμεί και να σχεδιάζει την παραμονή της στην εξουσία; Προφανώς. Ας μη το κάνει όμως περιβάλλοντας το με όρους πολιτικής ηθικής και εμπαίζοντας τόσους ανθρώπους που είτε ως αιρετοί, είτε ως υπάλληλοι, είτε ως απλοί πολίτες θέλουν να δουν μια καλύτερη μέρα στον τόπο τους. Η πραγματική «Ευθύνη του Πολίτη» είναι το να μπορεί να ξεχωρίζει πότε του χαρίζουν καθρεφτάκια δήθεν δημοκρατικότητας και πότε πραγματικά τον καλούν να έχει ενεργητικό ρόλο στα δημόσια πράγματα.
Γιώργος Κοκκόλης
τ. αντιδήμαρχος Ραφήνας- Πικερμίου, Μέλος ΠΕ της ΝΔ
