Πινόκιο, κύριες και κύριοι. Ξέρετε, εκείνη η μαριονέτα που ήθελε απεγνωσμένα να γίνει αληθινό αγόρι, μα το μόνο που κατάφερνε ήταν να κάνει τη μύτη της να μεγαλώνει. Είχε μια ροπή προς τα ψέματα και με κάποιον τρόπο έπρεπε να τιμωρηθεί η πονηριά του. Ηθικό δίδαγμα για κάθε 5χρόνο που ακούει για πρώτη φορά την ιστορία: Μη λες ψέματα, θα μεγαλώσει η μύτη σου και θα σε προδώσει. Μεγαλώνοντας το ξεμπροστιάσαμε το παραμυθάκι· τίποτα δε μεγαλώνει, εκτός από κάτι τύψεις πού και πού, αναλόγως τις συνθήκες και τις περιπτώσεις.
Τη θαυμάζουμε, την επαινούμε, μα στην πρώτη υποψία δύσκολης στιγμής απλώς την αποφεύγουμε. Είτε αυτήν είτε τους ανθρώπους που δε διστάζουν να την εφαρμόσουν, όσο ελκυστικό κι αν είναι το κομματάκι του Πινόκιο μέσα τους. Ειλικρίνεια, κυρίες και κύριοι. Όμορφη λέξη δεν είναι;
Είναι αστείο να λες πόσο αγαπάς τα ξεκάθαρα λόγια όταν ποτέ σου δε μιλάς ανοιχτά. Φοβάσαι τις συνέπειες, φοβάσαι τις συγκρούσεις, φοβάσαι την ίδια την αλήθεια. Έχεις δίκιο, μεγάλωσες και δε λες πια εκείνα τα μεγαλειώδη παραμύθια, μα το ψέμα σου έχει πάρει άλλη μορφή πλέον. Είναι τα λόγια που μασάς, οι υπεκφυγές κι οι τύποι που έχουν ριζώσει πια στον τρόπο σκέψης σου και σ’ έχουν παρασύρει μακριά από κάθε εκδήλωση πραγματικού συναισθήματος.
Ντρέπεσαι να πεις εκείνο που πραγματικά σκέφτεσαι. Θα προκαλέσεις αντιδράσεις και θα ταράξεις αυτόν που έχεις απέναντι σου ή όποιον το μάθει ή εκείνον τον κόσμο που όλο μιλάει και τελικά τίποτα δε λέει. Αυτά που θες να ομολογήσεις τα κρατάς για σένα. Τα χώνεις βαθιά μέσα, έτσι να μην αναπνέουν, να μην παίρνουν αέρα, μέχρι να σε σκάσουν και να προκαλέσεις μια έκρηξη μεγαλύτερη κι απ’ του Βεζούβιου. Καλή δουλειά.
Μα δυστυχώς δεν τελειώνει η ιστορία σ’ εσένα, ούτε στους τρόπους που μόνος σου βασανίζεις τον εαυτό σου. Όταν βρίσκεις μπροστά σου εκείνον τον γενναίο, εκείνον που δεν τον νοιάζει αν θα προκαλέσει, δεν τον νοιάζουν οι τύποι, ούτε αν θα ταράξει κάποια αθώα ψυχή, εκεί τα χάνεις. Ποιος νομίζει πως είναι, που τολμάει να πετάει αλήθειες και να δείχνει ξεδιάντροπα τα συναισθήματά του; Υπερβολικός, δραματικός, εγωκεντρικός. Μα όχι, ίσως τελικά να είναι απλώς ειλικρινής.
Μεγάλη απελευθέρωση να μην κρατάς μέσα σου όλα εκείνα που σκέφτεσαι και σε πνίγουν. Παίρνεις το τηλέφωνο, κανονίζεις μια συνάντηση κι αφήνεις τις αλήθειες σου να σκάνε σαν βόμβες από παντού. Κάθε αλήθεια και μια μικρή λύτρωση. Στο τέλος βγαίνεις εξουθενωμένος μα τέτοια ανακούφιση δε θα γνωρίσεις αλλού. Έχεις δοκιμάσει ποτέ σου να το νιώσεις;
Υπάρχει βεβαίως κι η άλλη άκρη. Η μεριά της ειλικρίνειας που φθάνει μέχρι την προσβολή. Εκεί τα πράγματα αλλάζουν, παύει να είναι και καλοδεχούμενη κι αξιέπαινη. Σκοπός δεν είναι να επικρίνεις, να κριτικάρεις και να φέρνεις κάποιον σε δύσκολη θέση απλά για να νιώσεις καλύτερα. Ούτε να γελάσεις εις βάρος κάποιου και να βρεις παρηγοριά στο ότι δε γελάς από πίσω του. Δεν είναι εκεί το νόημα της ειλικρίνειας, αλλού κρύβεται. Στο να μη φοβάσαι να εκφραστείς κι ας υποστείς τις συνέπειες. Να μη φοβάσαι να εκτεθείς κι ας ρισκάρεις τα πάντα. Να μην αφήνεις αυτά που σε βαραίνουν να σου τρώνε την ψυχή.
Αν γίνεις τέτοιος άνθρωπος να ξέρεις πως θα σε θαυμάσουν πολλοί -μα λίγοι πραγματικά θα σε αντέξουν. Είναι επικίνδυνο να έχεις δίπλα σου εκείνον που ανοίγει το στόμα του και πετάει αλήθειες, έτσι, χωρίς να τον νοιάζει, έτσι, χωρίς να το σκέφτεται. Πρέπει να είσαι συνεχώς σε επιφυλακή να αντιμετωπίζεις τα πυρά του κι είναι ένα βάρος που δε θέλουν να το σηκώσουν πολλοί.
Σ’ απομακρύνουν και συνεχίζουν την εύκολη ζωή τους. Σε ανέχονται, μα εύχονται να σταματούσες να τους φέρνεις σε δύσκολη θέση. Σε αποδέχονται και ξέρουν πως έχουν κερδίσει δίπλα τους έναν άνθρωπο που ποτέ δε θα τους εξαπατήσει ούτε θα κάνει δεύτερες σκέψεις. Ξέρει ποιος είναι κι αφήνει και τους άλλους να το δουν.
Ωραία η ασφάλεια της σιωπής, δε λέω. Παρηγορητική, άνετη, εύκολη. Σκέφτεσαι το άλφα, λες το βήτα, εύχεσαι να μπορούσες να ομολογήσεις το ωμέγα. Δε μοιάζει και τόσο εύκολη, τελικά, πιο πολύ για μπερδεμένη μου φαίνεται. Απ’ την άλλη, τα ντόμπρα, τα ξηγημένα λόγια βγαίνουν γυμνά, θαρραλέα κι εκτεθειμένα. Ίσως να είναι άσχημα κι άγρια, αλλά τουλάχιστον ξέρεις πως δεν κρύβονται πίσω από κουρτίνες, είναι αυθεντικά κι ας μη γεμίζουν εύκολα το μάτι.
Μα αν πραγματικά θέλεις να αλλάξεις τον εαυτό σου, άσε τις ψεύτικες ομορφιές κι εκείνο το κομματάκι του Πινόκιο να χαθούν. Άσε τα λόγια σου να ελευθερωθούν και θαύμασε την ψυχή σου να κάνει το ίδιο.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη
