Η δουλειά ενός ερευνητή ιστορίας είναι η εξής: Ατελείωτες ώρες αναζήτησης σε βιβλία, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες και χειρόγραφα, αναζητώντας ενδείξεις για να δημιουργήσει μια πιο ακριβή εικόνα του παρελθόντος.
Γράφει η Γεωργία Αρσενίου
Φυσικά, μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορείς να ανακαλύψεις άκρως ενδιαφέροντα πράγματα.
Κάτι τέτοιο συνέβη και στην περίπτωση του συγγραφέα και διδάκτορα Πολ Κούπερ, από το Νόργουιτς της Αγγλίας, ενώ ερευνούσε τον Ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα.
Η φωτογραφία των Στυλών του Ολυμπίου Διός από το 1858
Ο Πολ έπεσε επάνω σε μια απίστευτη φωτογραφία των ερειπίων του ναού, που τραβήχτηκε το 1858.
«Μελετούσα τις ξεχασμένες ιστορίες των διαφόρων κατεστραμμένων μνημείων σε όλο τον κόσμο για το διδακτορικό μου, που εξετάζει το πώς άλλαξαν οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις των κατεστραμμένων αυτών μνημείων κατά τη διάρκεια των χρόνων» δήλωσε ο Πολ στο Bored Panda. «Ως μυθιστοριογράφος και συγγραφέας ιστορικής φαντασίας, τα ερείπια είναι σημαντικά στη δουλειά μου».
Αυτή η συγκεκριμένη φωτογραφία όμως τον εξίταρε, καθώς απεικόνιζε κάτι περίεργο, ή μάλλον ασυνήθιστο, στην κορυφή των κιόνων του ναού. Ενα έξτρα κτίσμα. Τι στο καλό θα μπορούσε να είναι αυτό λοιπόν; Και γιατί αυτό το έξτρα κτίσμα αφενός δεν υπάρχει σήμερα και αφετέρου δεν απεικονίζεται σε μια πανομοιότυπη φωτογραφία που ανακάλυψε ερευνώντας το θέμα περαιτέρω.
Η σχεδόν πανομοιότυπη φωτογραφία χωρίς την καλύβα στην κορυφή των στυλών
Ψάχνοντας επισταμένα για να ανακαλύψει τι ακριβώς συνέβαινε με αυτό το έξτρα κτίσμα βρήκε ακόμη έναν πίνακα ζωγραφικής του ναού και περισσότερες φωτογραφίες από την ίδια σχεδόν περίοδο. Και στον πίνακα και στις φωτό απεικονιζόταν και πάλι το έξτρα κτίσμα πάνω από τους κίονες.
Η ίντριγκα μεγάλωσε όπως και η περιέργεια του Πολ.
Τι ακριβώς ήταν αυτό το κτίσμα;
Θα μπορούσαν να ζούσαν άνθρωποι εκεί πάνω, σκαρφαλωμένοι επισφαλώς πάνω από έναν από τους μεγάλους ναούς της αρχαίας ιστορίας;
Γιατί αυτή η κατασκευή βρίσκεται σε ορισμένες φωτογραφίες και όχι σε άλλες;
Και γιατί δεν υπάρχει πια;
Ο Πολ αγαπά την εξερεύνηση των ιστοριών πίσω από τα πολλά αρχαία ερείπια που είναι διάσπαρτα σε ολόκληρο τον κόσμο, από την Βόρεια Αφρική μέχρι την Καμπότζη. «Για πολλά αρχαία κτίσματα, τα οποία σώζονται σήμερα εν μέρει, υπάρχουν ιστορίες, γεγονότα που συνέβησαν μετά την καταστροφή τους, οι οποίες είτε έχουν ξεχαστεί, είτε τις έχουν αποκρυψεί σκοπίμως», υποστηρίζει ο Πολ. «Για παράδειγμα, τα ερείπια της Ακρόπολης των Αθηνών κάποτε ήταν ο χώρος ενός οθωμανικού τζαμιού και το Κολοσσαίο ήταν χριστιανικό ερημητήριο. Τα ερείπια της Παλμύρας στη Συρία ήταν κάποτε μια ακμάζουσα πόλη προτού κατεδαφιστούν από τους Γάλλους αρχαιολόγους του 1920».
Ποια είναι λοιπόν τα κρυμμένα μυστικά του ναού του Ολυμπίου Διός; Ο Πολ αποκαλύπτει το μυστήριο σε μια σειρά από viral tweets.
Τι αναφέρει ο Πολ στα τουίτ του:
«Όλα ξεκίνησαν με αυτή την φωτογραφία του 1858 από τον ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα.
Ο ναός του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα
Αυτό που μου επέστησε την προσοχή ήταν αυτή η παράξενη προεξοχή στην κορυφή. Φαινόταν πραγματικά παράξενο και δεν ταίριαζε με το υπόλοιπο κτίριο.
Η λεπτομέρεια από την καλύβα στην κορυφή των στυλών
Επίσης δεν ταίριαζε με τις αναπαραστάσεις του πώς ήταν το κτίριο αρχικά.
Σύγχρονη αναπαράσταση του πώς ήταν ο ναός στην αρχαιότητα
Νόμιζα ότι βρήκα την απάντηση όταν βρήκα ένα ακριβές αντίγραφο της φωτογραφίας, αλλά με την προεξοχή να λείπει. Όλοι ήταν στις ίδιες θέσεις, αλλά έλειπε το περίεργο κομμάτι από την κορυφή.
Τι συνέβη με το πρόσθετο τμήμα; Υπήρχε ή μήπως ήταν αποτέλεσμα photoshop;
Έτσι σκέφτηκα ότι βρήκα την απάντησή μου: κάποιος είχε επεξεργαστεί την αρχική φωτογραφία, προσθέτοντας ένα περίεργο κομμάτι στην κορυφή του, για να το κάνει να δείχνει ψηλότερο και πιο επικό.
Σε κάποιες φωτογραφίες της εποχής υπάρχει και σε άλλες όχι
Αυτό μέχρι που είδα αυτόν τον πίνακα του 1833 από τον Johann Michael Wittmer.
Απεικονίζεται κόμη και σε πίνακες ζωγραφικής
Και όταν είδα την φωτογραφία του 1862 από άλλη οπτική γωνία, ήταν προφανές ότι η προεξοχή είχε αφαιρεθεί από την άλλη φωτογραφία και όχι, δεν είχε προστεθεί στην αρχική.
Η καλύβα απεικονίζεται ακόμη και σε καρτ ποστάλ της εποχής
Και ψάχνοντας και άλλο, επιτέλους βρήκα την εξήγηση. Οι χριστιανοί ασκητές γνωστοί ως στυλίτες ή «άγιοι των στύλων». Οι στυλίτες πιστεύεται ότι ζούσαν στις κορυφές ψηλών στύλων που υποτίθεται ότι τους έφερναν πιο κοντά στον Θεό και τους αποζητούσαν ταυτόχρονα τη θεϊκή ταπείνωση, ενώ εξιλεώνονταν για τις αμαρτίες τους.
Χριστιανοί ασκητές ζούσαν στις κορυφές ψηλών στύλων
Ετσι, κάποια στιγμή μετά την καταστροφή του ναού Ολυμπίου Διός τον 3ο αιώνα και την εξέταση από τους αρχαιολόγους τον 19ο αιώνα, οι στυλίτες έχτισαν σιγά-σιγά να χτίζουν μια μικρή πέτρινη καλύβα πάνω στους κίονες του κατεστραμμένου ναού!
Γιατί όμως διέγραψαν την καλύβα από τον ναό;
Στο άρθρο του «Η δόξα της Ελλάδας», ο Αλεξάντερ Γουίλμπουρν περιέγραψε το 1922 ότι άκουσε ντόπιους να λένε για μια μεγάλη ομάδα στυλιτών που ζούσαν στην κορυφή του ναού του Ολυμπίου Διός. Μάλιστα, τους πήγαιναν φαγητό και νερό, τα οποία κατάφεραν να φθάνουν στο… καταφύγιό τους με σχονιά και κουβάδες!
Οι στυλίτες ζούσαν χάρη στην ευγενική χορηγία απλών πολιτών, που τους έδιναν τροφή και νερό με καλάθια και κουβάδες
Περιγράφει μάλιστα την συνάντηση με έναν παλιό Αθηναίο, που θυμήθηκε ότι έλαβε προσφορές από ψωμιά και φρούτα για να τα στείλει στους στυλίτες του ναού του Ολύμπιου Διός, που θα κατέβαζαν καλάθια για να τα παραλάβουν.
Πίστευαν ότι έτσι θα εξιλεώνονταν για τις αμαρτίες τους
Πότε όμως γκρεμίστηκε η… καλύβα των στυλιτών;
Μετά την ελληνική ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, έγιναν προσπάθειες τον 19ο αιώνα για να ενισχυθεί η εθνική ταυτότητα, παρουσιάζοντας ξανά το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού του παρελθόντος. Έτσι, στα μάτια των ελληνικών Αρχών, αυτή η χριστιανική προσθήκη στο ναό του Ολυμπίου Διός, έπρεπε να φύγει.
Μετά την ελληνική ανεξαρτησία έγιναν προσπάθειες για την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας
Άρα, η δεύτερη φωτογραφία που σας έδειξα, είναι μέρος αυτής της προσπάθειας να απαληφθεί, ή να αποκρύψουν την παρουσία των στυλιτών από τα αρχαία μνημεία. Αν κοιτάξετε προσεκτικά μπορείτε να δείτε τα κενά που έμειναν μετά την αφαίρεση του έξτρα κτίσματος».
Θέλησαν να θυμίσουν στον κόσμο το μεγαλείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, αλλοιώνοντας όμως την ιστορία
Φωτογραφίες: Twitter
