Πριν ξεκινήσει η αποστολή στη Θράκη ένα από τα ζητήματα που μας απασχόλησαν, κυρίως λόγω άγνοιας των ιδιαιτεροτήτων του ζητήματος, ήταν και ο χώρος αλλά και ο τρόπος ταφής των μουσουλμάνων που κατοικούν στην Ελλάδα.
√ Αποστολή του newsbeast.gr στη Θράκη
Και μέσα από την συζήτηση προέκυψε η ερώτηση που αφορά το πλήθος των μουσουλμάνων μεταναστών που ζουν ανά την ελληνική επικράτεια ή βιώνουν την κατάσταση εγκλωβισμού στα κέντρα υποδοχής των ελληνικών συνόρων. Εν ολίγοις οι άνθρωποι που ζουν σε ένα καθεστώς έμμεσης ή άμεσης «ανωνυμίας» πού θάβονται; Όταν μάλιστα δεν υπάρχουν οργανωμένα νεκροταφεία μουσουλμάνων σε πολλές περιοχές εκτός Θράκης.
Δεν αργήσαμε να αντιληφθούμε ότι αυτό είναι ένα από τα ζητήματα που απασχολούν σοβαρά τη μουσουλμανική κοινότητα της Ελλάδας καθώς ναι μεν σε όλη τη Θράκη υπάρχουν οργανωμένα κοιμητήρια αλλά το ζήτημα με τον υπόλοιπο πληθυσμό παραμένει άλυτο και αρκετά σοβαρό.
Ακόμη και σήμερα που μιλάμε δεν υπάρχει κάποιος επίσημος χώρος ταφής μουσουλμάνων σε μητροπολιτική περιοχή εκτός Θράκης. Σε περίπτωση θανάτου λοιπόν η διαδικασία της ταφής των ανθρώπων είναι μία κουραστική και πολυδάπανη διαδικασία για την οικογένεια ή τους φίλους του αποθανόντα.
Η Ισλαμική θρησκεία, όπως μας εξήγησε ο ιμάμης στο χωριό Σμίνθη της Ξάνθης, «δεν επιτρέπει την εκταφή του νεκρού». Αυτό που γίνεται ωστόσο είναι ότι τον τάφο τον έχει ο κάθε άνθρωπος για 7 χρόνια. Και μετά τι γίνεται; «Κατεβαίνει ο παλιός πιο κάτω και ο καινούριος θάβεται από πάνω του».
Οι περισσότεροι μουσουλμάνοι δεν επιθυμούν να ταφούν στους χώρους των δημοτικών κοιμητηρίων που ξεχωρίζουν τους αλλόθρησκους. Και αυτό γιατί με την πάροδο τριών ετών θα γίνει εκταφή της σορού για να αδειάσει ο χώρος. Εκτός και αν πληρώσουν για κάποια παράταση. Ποιος ωστόσο μπορεί να έχει αυτή την οικονομική δυνατότητα. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους. Όταν αυτό είναι οικονομικά εφικτό από την οικογένειά τους ή τον περίγυρό τους. Έξοδα που πολλές φορές μπορεί να ξεπεράσουν και τα 4.500 χιλιάδες ευρώ.
Η μεταφορά της σορού σε μουσουλμανικά κοιμητήρια της Κομοτηνής είναι μία άλλη λύση, σχετικά πιο οικονομική, αλλά και πάλι θα πρέπει να υπάρξει μία οργάνωση από πλευράς οικογένειας που περιλαμβάνει ένα κόστος.
Αναζητήσαμε να έρθουμε σε επαφή με τους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για ένα νεκροταφείο μεταναστών που υπάρχει στη Μεσούνη, έξω από την πόλη της Κομοτηνής, στο οποίο δίνεται η δυνατότητα σε ανθρώπους που φεύγουν από τη ζωή να μην μείνουν στα «αζήτητα» και να έχουν μία αξιοπρεπή ταφή.
«Η Διαχειριστική Επιτροπή της Μουσουλμανικής Περιουσίας της Μουφτείας Κομοτηνής είναι ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ρόλος μας είναι να διαχειριζόμαστε την βακουφική περιουσία της πόλης της Κομοτηνής. Διοικούμε και διαχειριζόμαστε δηλαδή τα τζαμιά, τα μειονοτικά σχολεία και όποια άλλη περιουσία έχει γίνει δωρεά. Κάνουμε όποιες επισκευές χρειαστούν, πληρώνουμε τους ιμάμηδες», μας εξηγεί ο Γραμματέας της Διαχειριστικής Επιτροπής, Ισμαήλ Ντουρχάν.
Το γεγονός λοιπόν ότι το συγκεκριμένο ίδρυμα αναλαμβάνει την ταφή ανθρώπων που έρχονται από την Αθήνα αλλά και άλλα μέρη της Ελλάδας, πολλές φορές και με δικά του έξοδα, είναι άξιο προσοχής. «Εδώ στην Κομοτηνή υπάρχουν 4 μουσουλμανικά νεκροταφεία. Ωστόσο αντιμετωπίζουμε πλέον σημαντικό χωροταξικό ζήτημα ακόμα και για τον ντόπιο πληθυσμό», αναφέρει ο κ. Ισμαήλ Ντουρχάν.
«Ο αριθμός των νεκρών που έρχονται πλέον έχει πολλαπλασιαστεί. Ειδικά με τους πρόσφυγες από τη Συρία. Οπότε έπρεπε να κάνουμε κάτι για αυτό».
Η Μεσούνη ήταν ένα χωριό που κατοικούσαν πάρα πολλοί μουσουλμάνοι. Βρίσκεται περίπου 11 χλμ. έξω από την Κομοτηνή. «Εκεί υπήρχε ένα παλιό μουσουλμανικό νεκροταφείο το οποίο χρονολογείται τουλάχιστον 200 ετών. Όταν οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό άφησαν στην Διαχειριστική το τζαμί, ένα σχολείο, τον αγρό και το νεκροταφείο. Δεν το χρησιμοποιούσαμε όμως γιατί δεν υπήρχε και ανάγκη».
Οι ανάγκες όμως άλλαξαν ραγδαία με τον ερχομό χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στη χώρα, μουσουλμάνων στο θρήσκευμα. «Η πρωτοβουλία να περιφράξουμε το χώρο και να τον χρησιμοποιήσουμε εκ νέου ως νεκροταφείο είναι δική μας. Κανονικά δεν έχουμε δικαιοδοσία ταφής έξω από την πόλη της Κομοτηνής. Αλλά είναι πάρα πολλοί αυτοί που μας πλησιάζουν για να αναλάβουμε την ταφή των ανθρώπων τους», σχολιάζει ο γραμματέας της Διαχειριστικής.
Με όσους πεθαίνουν στην προσπάθειά τους να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα όμως τι γίνεται; «Αυτοί θάβονται κυρίως στο Διδυμότειχο. Εμάς μας προσεγγίζουν άνθρωποι από την Αθήνα, την Θεσσαλονίκη αλλά και όλη την Ελλάδα», μας λέει ο κ. Ντουρχάν
Υπάρχει και η δαμόκλειος σπάθη του κόστους. Ένα κόστος που φυσικά δεν αφορά μόνο τον μουσουλμανικό πληθυσμό της Ελλάδας αλλά όλους όσον αφορά το ζήτημα της ταφής των δικών μας ανθρώπων. «Εάν οι συγγενείς του νεκρού δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος εμείς θα στείλουμε μία δική μας νεκροφόρα και με δικά μας έξοδα θα φέρουμε τον άνθρωπο στη Μεσούνη για να ταφεί. Αυτό όμως θα γίνει σε λίγες περιπτώσεις γιατί ούτε εμείς μπορούμε να σηκώσουμε ένα τέτοιο βάρος. Θα το κάνουμε όμως αν χρειαστεί».
Ο Ισμαήλ Ντουρχάν είναι αφοπλιστικός στην ερώτηση τι θα γινόταν αν δεν έπαιρνε η Διαχειριστική την πρωτοβουλία για το νεκροταφείο στη Μεσούνη: «Πολλοί δεν θα θάβονταν καν. Όσοι όμως έρχονται μέχρι την Κομοτηνή δεν θα μείνουν στα “αζήτητα”. Θα βρουν έναν αξιοπρεπή χώρο ώστε να ταφούν. Και να μπορούν και οι δικοί του άνθρωποι κάποια στιγμή να αναζητήσουν τους πεθαμένους τους».
Και αυτοί οι άνθρωποι θα έρθουν από διάφορα σημεία της Ευρώπης αλλά και της Ασίας ή τη Μέση Ανατολή. «Έρχονται άνθρωποι από το Βέλγιο, τη Γερμανία αλλά και τις χώρες που κατάγονται οι πρόσφυγες».
Όταν πήγαμε για την αυτοψία στον χώρο της Μεσούνης ο άνθρωπος της Διαχειριστικής που μας πήγε εκεί μας ενημέρωσε ότι εκείνο το πρωί περίμεναν ένα μωράκι μόλις δύο ημερών από την Αθήνα…
Ο χώρος που είναι το «ενεργό» νεκροταφείο είναι ένα πολύ μικρό κομμάτι του παλαιού χώρου ταφής. Και είναι εμφανής η διαφορά μεταξύ των ανθρώπων που φιλοξενούνται εκεί. Υπήρχαν τάφοι οι οποίοι είχαν πάνω μόνο δύο ξύλα με τα στοιχεία του ανθρώπου χαραγμένα καθώς δεν υπήρχαν τα χρήματα για «πολυτέλειες» όπως οι πλάκες.
«Και τι γίνεται με τις τοπικές αρχές και την όποια βοήθεια;» ρωτήσαμε. «Ο δήμος της Κομοτηνής μας είπε ότι δεν μπορούν να βρουν χώρο για το δικό τους νεκροταφείο. Πόσο μάλλον για να μας δώσουν χώρο για το μουσουλμανικό. Πρέπει να αγοραστεί ή από εκείνους ή από εμάς γη από ιδιώτη και να παραχωρηθεί για να γίνει το νεκροταφείο».
Μέχρι να γίνει κάτι τέτοιο ωστόσο, όπως διαπιστώσαμε παρόλα τα προβλήματα που αντικειμενικά υφίστανται, οι άνθρωποι θα φροντίζουν για να υπάρχει ένας αξιοπρεπής χώρος όπου «οι ζωντανοί θα μπορούν να βρουν τους νεκρούς τους», όπως μας είπαν. Ακόμα και αν περάσουν χρόνια για να γίνει αυτό.
