Παλάτσο Βαλλιάνων , casa rossa στις Κεραμειές. Γράφει ο Τάκης Τόκκας.

Το χωριό Κεραμειές βρίσκεται  ανατολικά του Αργοστολίου  στη περιοχή Λειβαθώ και με τα μέχρι τώρα ιστορικά δεδομένα, η πρώτη επίσημη αναφορά για το χωριό είναι στο έτος 1571.Βρίσκεται μέσα σε υπέροχο φυσικό περιβάλλον με εναλλαγή τοπίου που περικλείει  λιοστάσια, αμπέλια, μποστάνια. Οι κάτοικοι από παλιά ασχολούνταν με εμπορικές και γεωργικές δραστηριότητες αλλά και με την ναυτοσύνη.

Γράφει ο Τάκης Τόκκας

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την οικονομική ευρωστία των κατοίκων του χωριού, την άνοδο του βιοτικού και κοινωνικού επιπέδου τους, που ήταν η αιτία να κατασκευαστούν ωραία κτίσματα στο χωριό. Κάποια από αυτά που γλύτωσαν από τους σεισμούς του 1953 φανερώνουν την υψηλή αισθητική αλλά και λειτουργική τoυς χρήση. Ωστόσο, οι Κεραμειές είναι η γενέτειρα των εθνικών ευεργετών Βαλλιάνων οικοδόμησαν-σχετικά σεμνά θα λέγαμε- κτίσματα  που χρησιμοποίησαν για κατοικίες τους και που σώζονται ίσαμε σήμερα. Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά.

Οίκος Βαλλιάνων

Η Κα (οίκος) Βαλλιάνων έχει από τον XVI^ο αιώνα έως και σήμερα συνεχή παρουσία στην Κεφαλονιά. Σύμφωνα με τις νεώτερες γενεαλογικές και ιστορικές έρευνες προήρχετο μάλλον από το εξωτερικό μια και η κατάληξη του επωνύμου  –ανος υποδηλοί την πατρίδα καταγωγής και συγκεκριμένα την Ιταλία, αλλά και το επώνυμο Vagliano υφίσταται ίσαμε σήμερα στην Ιταλία. Ωστόσο σε Κεφαλονίτικο κώδικα του  τέλους του XVIου αιώνα, αναφέρονται Βαλλιάνοι να έχουν εκλεγεί στο κονσέγιο τση σπετάμπιλε κομουνιτά του νησιού, όπως  και στο Libro d’ oro  της Κεφαλονιάς του έτους 1799, αναφέρεται  ο οίκος Βαλλιάνου από τις Κεραμειές με μέλη του να συμμετέχουν στο κονσέγιο του νησιού.

Οι Παναγής, Ανδρέας, Μαρής, αδελφοί Βαλλιάνοι ή «Vagliano Bros», ξεκίνησαν από τις Κεραμειές  και δημιούργησαν  μεγάλο ναυτιλιακό και εμπορικό οίκο στο Λονδίνο, Μασσαλία και Ταϊγάνι, με αντιπροσώπους σε πολλές πόλεις. Συγκαταλέγονται στους μεγάλους  ευεργέτες  του XIXου αιώνα και δεν λησμονήσαν την Κεφαλονιά προσφέροντας  με το  κληροδότημα Παναγή Α. Βαλλιάνου μεγάλα ευεργετήματα. Στην Αθήνα  ανέγειραν την Εθνική Βιβλιοθήκη.

 Παλιό παλατάκι Βαλλιάνων

Το βέκιο παλατάκι  έχει κτισθεί στην μορφή του «sette» (7),που είναι κοινός στην Κεφαλονιά για σπίτια αυτού του μεγέθους και κοινωνικής τάξης. Έχει επιμελημένη εργασία  εξωτερικά, με πετροπελεκημένες κορνίζες στα πορτοπαρέθυρα και πέτρινα  μογδόνια  να συγκρατιούνε  το μπαλκόνι με τσι  ρεστελάδες.

 Το πορτόνι οδηγεί στην πλακοστρωμένη κούρτη όπου η  εξωτερική  πέτρινη σκάλα, με μπιζουτάντε απόληξη στο κάθε σκαλοπάτι και  μπατούδα ρεστελάδα, όπως και τσι φανέστρες, από φαβραριό, πιθανόν,  του νησιού, καταλήγει στο Μόντζο που σκεπάζεται με σοτόλοτζο. Η πόρτα σε μπάζει στο πιάνο νόμπιλε  που περιλαμβάνει την σάλα, τρεις κάμαρες, το τινέλλο και το μικρό μαγερειό. Το προσεγμένο ντεκόρο συνεχίζεται εσωτερικά   με τα  πλαφόνια  να ’χουνε  ντιζένια που γενήκανε από πιτόρο μαγγιόρο.

Στο μετζάο  υπάρχουν το μαγερειό-  βλέπουμε την ξεχασμένη σκατζιά και την μάπα- αποθήκες και η λιμπραρία του αφεντός που φιλοξενούσε και το γραφείο του.

Το εγκαταλελειμμένο, ερειπωμένο σήμερα, δίπατο παλατάκι των Βαλλιάνων οι κληρονόμοί  του δώρισαν το µερίδιό τους στο τότε Δήµο Λειβαθούς, ώστε στον εν λόγω κτήριο να στεγαστεί Δηµοτική βιβλιοθήκη. Το κτήριο έχει χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο µνηµείο (ΦΕΚ 420/ΑΑΠ/6-10-2010), «καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό δείγµα αρχοντικού σε αγροτική περιοχή του νησιού, σηµαντικού για την µελέτη εξέλιξης της αρχιτεκτονικής στην Κεφαλονιά, ως ένα από τα ελάχιστα δείγματα κτηρίων, που διασώθηκαν από τους σεισµούς του 1953, µε ιδιαίτερο κοινωνικό ενδιαφέρον». Θα πρέπει να σημειωθεί ότι διασώζει τα παλιά κεφαλονίτικα χρώματα και όπου έχουν ξεφτίσει οι τοίχοι, ανιχνεύεται τα αρχικό και ενδιαφέρον πρώτο κολόρο τση κάθε κάμαρας.

 Πιθανόν το αρχικό σπίτι της φαμίλιας  να βρισκότουνε στην ίδια θέση

Συγκρότημα πρωτοβιομηχανικού λιτρουβιού

Το παλατάκι έχει μεγάλο κήπο, στάβλους, ληνούς, αλώνι, στρούγκα, ανεξάρτητη κάζα για το προσωπικό, με κοινή αρχή το μεγάλο  εξωτερικό πορτόνι και βέβαια, λιτρουβιό.

Ο χώρος του λιτρουβιού  διασώζει  μηχανήματα της τεχνολογίας παραγωγής του λιόλαδου  στην πρωτοβιομηχανική περίοδο ,τσι μεγάλες πέτρινες λίμπες για το λάδι κτλ

 Ένας σχεδόν έτοιμος Μουσειακός χώρος,  μοναδικός για την Κεφαλονιά.

Νεώτερο παλάτσο Βαλλιάνων &  casa rossa

 Ακριβώς απέναντι  από το παλατάκι υπάρχει η κεντρική πλατεία του χωριού, στην άκρη της η εκκλησιά του Αγίου Βασιλείου με το βενετσιάνικο καμπαναριό και το κοιμητήρι που έχει και θαφτικά των Βαλλιάνων. Δυτικά τους υπάρχουν τα νεώτερα παλάτια των απογόνων τση φαμίλιας.

 Το  δίπατο παλάτσο απογόνων Βαλλιάνων, βρίσκεται στην δυτική πλευρά της κεντρικής πλατείας των  Κεραμειών. Στο εσωτερικό του διασώζεται ο μάγκος με μάρμαρο,  που φέρει ίχνη από ξιφολόγχες στρατιωτών, όπου ο Ιταλός στρατηγός A.Gandin Διοικητής της Μεραρχίας Aqui,υπέγραψε την παράδοση των Ιταλών στρατιωτών  της Κεφαλονιάς στους Γερμανούς το 1943.

La casa rossa / το κόκκινο σπίτι, με την ιδιότυπη αρχιτεκτονική  βρίσκεται μέσα στη κούρτη του προηγούμενου παλατιού. Κατασκευάστηκε το 1912 και εσωτερικά οι χώροι είναι διαρρυθμισμένοι  με μοροφίντα.

  (Πηγή ανω φωτο:  “Παλιά σπίτια στην Κεφαλονιά , Μπούλας Κουνάδη-Παπαδάτου)

Παλάτι Βαλλιάνων

Παλάτι απογόνων Βαλλιάνων, στη νοτιοδυτική πλευρά της κεντρικής πλατείας των Κεραμειών, κτίσμα του ΧΙΧ^ου αιώνα με την χαρακτηριστική επτανησιακή αρχιτεκτονική. Παρατηρούμε στο νότιο τμήμα τον Μόντζο και υποκάτω  το βόλτο, τις ωραίες πέτρινες κορνίζες στα πορτοπαρέθυρα και τα σκούρα τσι φανέστρες. Διασώζει  την κλασική σύνθεση με το κολόρο τζιάλο στην φατσάδα του σπιτιού και του βυσσινί στα σκούρα.

√  Φωτογραφίες : Σταματούλα Καλλιβωκά, Σπύρος Σακκαλής, Τάκης Τόκκας.

Γλωσσάρι

• Βέκιο, το(ιταλ.)=παλιό
• Βόλτο, το (ιταλ.) = η αψίδα
• Θαφτικό,το=μνήμα
• Κάζα, η (ιταλ.)=σπίτι
• Κολόρο, το (ιταλ.)=χρώμα
• Κονσέγιο τση σπετάμπιλε κομουνιτά (βεν.& ιταλ.) = συμβούλιο της αξιοσέβαστης  κοινότητας
• Κούρτη, η (ιταλ.) =αυλή
• Λίμπα, η (λατ./ιταλ.)=λαξευμένη πέτρινη γούρνα ή δεξαμενή για λάδι ή νερό.
• Λιμπραρία, η (ιταλ.)= βιβλιοθήκη
• Μάγκος, ο =το επίμηκες τραπέζι
• Μαγγιόρος, ο (ιταλ.) = άριστος
• Μάπα, η( λατ.;)=ο απορροφητήρας της εποχής σε κωνικό σχήμα
• Μετζάο, το(βεν.)= εδώ ισόγειο
• Μογδόνι, το(ισπ.;)= υποστύλωμα των μπαλκονιού
• Μότζος, ο (βεν.;) =ο κεντρικός μικρός εξώστης που εισάγει στο εσωτερικό του σπιτιού και στον οποίο καταλήγει η εξωτερική πέτρινη σκάλα
• Μοροφίντο, το (ιταλ.) =ο  εσωτερικός ψευδότοιχος
• Μπατούδο (ιταλ. )=σφυρήλατο
• Ντιζένιο (ιταλ.)=σχέδιο
• Ντεκόρο, η (ιταλ.)= διακόσμηση
• Πιάνο νόμπιλε, το(ιταλ.)= ο κύριος όροφος ενός μεγάρου που περιλαμβάνει  τα προσεγμένα δωμάτια υποδοχής
• Πιτόρος ,ο (ιταλ.)= ο ζωγράφος
• Πλαφόνι, το (γαλ.) = οροφή
• Πορτόνι, το (ιταλ.)=η εξώθυρα στην αυλή,κτήμα,κήπο
• Ρεστελάδα ,η (ιταλ.) =σιδερένιο κάγκελο
• Σκατζιά, η(βεν.)=ανοιχτή επιτοίχια πιατοθήκη
• Σκούρο, το (ιταλ.) =το ξύλινο μονόφυλλο εξώφυλλο παραθυριού
• Σοτόλοτζο, το(ιταλ.)=μικρό στέγαστρο πάνω από πόρτα
• Τζιάλο, το (ιταλ.)= το βαθύ κίτρινο χρώμα
• Τινέλλο ,το (ιταλ.)=η τραπεζαρία
• Φαβραριό, το(ιταλ.)=σιδηρουργείο
• Φανέστρα, η (ιταλ.)= παράθυρο
• Φατσάδα, η(βεν.)=πρόσοψη