Συνήθειες της Αστικής Τάξης……
Η γεωγραφική θέση των Ιονίων Νήσων, στο σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Μεσογείου, και η γειτνίασή τους με τις χώρες της Αδριατικήςκαι της Δυτικής Ευρώπης καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό και τις ιστορικές τους τύχες και συνέβαλαν στη δημιουργία ενός ιδιότυπου πολιτισμού, του Επτανησιακού. Ειδικά η Κεφαλονιά γνώρισε μεγάλη εμπορική ανάπτυξη και αποκόμισε πλούτο, που αντικατοπτρίζεται στα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, τα οποία μαρτυρούν και την υιοθέτηση συνηθειών των Δυτικοευρωπαίων αστών. Το νοικοκυριό ενός πλουσιόσπιτου της Κεφαλονιάς απηχεί την προσοχή, με την οποία οι αστοί το συγκρότησαν,φροντίζοντας και την παραμικρή λεπτομέρεια, ώστε αυτό να ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες κάθε εδέσματος και κάθε ροφήματος. Στο Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο απόκειται μια μεγάλη συλλογή από σερβίτσια κάθε είδους, που αντανακλούν το υψηλό επίπεδο της αστικής οικιακής κουλτούρας.
Ενδεικτικά παρουσιάζουμε:
1.Φλιτζανάκι για ελληνικό καφέ. περ. 1900,πορσελάνη, άγνωστης προέλευσης. Το πιατάκι ή πιατέλο, όπως το λέμε στην Κεφαλονιά, στο κέντρο φέρει ταινία από φύλλα αγκινάρας, ενώ η περιφέρειά του μιμείται τις απολήξεις των φύλλων του ίδιου φυτού. Το φλυτζάνι διακοσμείται από τρία ίδια μοτίφ που φέρουν πουλί και άνθη. Τόσο το πιατέλο όσο και το φλυτζάνι φέρουν χρυσές πινελιές. Δωρεά Αγγελικής Καρούσου.
Για το τσάι…..
Η συνήθεια να πίνουμε τσάι προέρχεται από την Κίνα. Μέχρι και το τέλος της δυναστείας των Μινγκ (1368-1644), τον δέκατο έβδομο αιώνα, οι Κινέζοι έπιναν το τσάι τους σε κύπελλα από κόκκινο ή καφέ πηλό, που υπήρχε σε περιοχή κοντά στη Σαγκάη, και δεν έφεραν εφυάλωση. Όταν οι Κινέζοι έγιναν « μεγάλοι τεϊοπότες» τον δέκατο όγδοο αιώνα, τελειοποίησαν και τα σχετικά σκεύη. Πρώτοι οι Ολλανδοί το 1610 εισήγαγαν τσάι και τότε ήρθαν και τα πρώτα φλυτζάνια του τσαγιού στην Ευρώπη. Τα πρώτα ευρωπαϊκά φλυτζάνια του τσαγιού αντέγραφαν εκείνα τα ολλανδικά. Στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν ως μοντέλα περισσότερο τα σύγχρονα ευρωπαϊκά ασημένια σερβίτσια. Μεταξύ 1720 και 1770 τα σχήματα και η διακόσμησή τους επηρεάζονται από τους ρυθμούς Μπαρόκ και Ροκοκό. Τα πρώτα πορσελάνινα σερβίτσια του τσαγιού που έφεραν διακόσμηση από χρυσό και διάφορα χρώματα κατασκευάστηκαν στο Βασιλικό Εργοστάσιο της Σαξωνίας στο Μάισσεν (Meissen) κοντά στη Δρέσδη, και συνέχεια από άλλα εργοστάσια της Γερμανίας και της Ιταλίας. Στην Αγγλία , τα εργοστάσια πορσελάνης στη βιομηχανική περιοχή του Staffordshire , άρχισαν να κατασκευάζουν σερβίτσια του τσαγιού με την πλούσια αυτή διακόσμηση στο τέλος του δέκατου ογδόου αιώνα.
2. Φλιτζάνι του Τσαγιού με πιατάκι, περ. 1920, από αγγλική πορσελάνη JG&Sons. Διακοσμούνται με γιρλάντα από τριαντάφυλλα και έχουν χρυσά περιγράμματα. Βαθυγάλανο τελείωμα στα χείλη. Ανήκε στη Βαρβάρα Σώνδερς και προσφέρθηκε στο Μουσείο, στη μνήμη της κόρης της Αλίκης Raymond, από τον Μαρίνο Κοσμετάτο.
3.Φλιτζάνι και πιατέλο, περ. 1840, από πορσελάνη StaffordshireF.M. Φέρουν φυτικό διάκοσμο και χρυσά περιγράμματα και άλλες χρυσές λεπτομέρειες. Προσφέρθηκε στο Μουσείο από την Ελένη Ν. Παναγιωτοπούλου στη μνήμη της μητέρας της Ευφημίας (1895-1968), η οποία ήταν κόρη του Κόμη ΔημητρίουΠινιατόρου.Η οικία του χρονολογείται γύρω στο 1600 και ήταν επιπλωμένη κατά το ευρωπαϊκό στυλ της εποχής.Αυτό το τσαγερό είχε χωρητικότητα δέκα φλιτζανιών, γεγονός που αποδεικνύει, ότι το χρησιμοποιούσαν για να προσφέρουν τσάι σε κοινωνικές εκδηλώσεις.
4. Τσαγιέρα.περ. 1830, ύψος 14 εκ., απόγαλλικής προελεύσεως πορσελάνη.Φέρει σχηματοποιημένο φυτικό διάκοσμο, χρυσή ζώνη κάτω από τον λαιμό, χρυσά περιγράμματα στα χείλη και άλλες χρυσές λεπτομέρειες στο στόμιο εκροής. Ανήκε στην οικογένεια Φωκά-Παυλάτου και στον Σπύρο Φωκά που ήταν πρόεδρος της Ιονίου Βουλής το 1845. Το σκεύος αυτό πρέπει να αγοράστηκε από τον ίδιο , ο οποίος διατηρούσε σχέσεις τόσο με την Αγγλία όσο και με τη Γαλλία και ταξίδευε εκεί συχνά.
5. Τσαγιέρα με προσαρμοσμένο λουμίνι,περ. 1900, από λευκή κινεζική πορσελάνηDraguedeSarregueminers. Το στόμιο εκροής φέρει ανάγλυφο διάκοσμο. Το λουμίνι διατηρούσε ζεστό το περιεχόμενο, ειδικά το χαμομήλι ή τη μέντα για το βράδυ. Δωρήθηκε από την ΚάτεΜαράκηΦορέστηκαι ανήκε στην κοντέσα Αγγελική Χωραφά.
Η λεπτομέρεια……
6.Γαλατιέρα. περ. 1900. Από πορσελάνη σε σχήμα τριαντάφυλλου.Δωρήθηκε στο Μουσείο από τον Άγγελο Χωραφά.
7.Αυγοθήκη (κοκοτιέρα),περ. 1930 Διακοσμείται στο άνω μέρος με βαθυγάλανη ταινία που φέρει τριαντάφυλλα. Δωρεά του Άγγελου Χωραφά.
Το Σερβίρισμα……
8. Σουπιέρα, τέλη 19ου. αι., ύψος 19 εκ., διάμετρος 23εκ., από λευκή πορσελάνη (με φθορές), διακοσμημένη με παραστάσεις πουλιών και ανθέων σε γαλάζιο κάμπο. Πιθανόν γαλλικής κατασκευής. Δωρεά Πόπης Φωκά.
9. Κουτάλα. 19ος αι., μήκος 25 εκ. Πορσελάνη διακοσμημένη με μπλε φυτικά σχέδια στη μακριά λαβή, ενώ στο κυρίως σώμα φέρει σύνθεση με φυτικά κοσμήματακαι πουλί στο κέντρο. Η κουτάλα συνόδευε απαραιτήτως τη σουπιέρα.
10.Πιατέλα Σερβιρίσματος, 19ου αι., 33×35 εκ.,Φέρει ιταλικό σχέδιο“Matina” και κατασκευάστηκε από το Soc.C.Richardστην Ιταλία. Διακοσμείται με άνθινη ταινία στα χείλη και στο κυρίως σώμα με άνθινη σύνθεση με ένα πουλί στο κέντρο.
Δώρα Μαρκάτου –Θεοτοκούλα Μουλίνου
