Ανάμεσα στα εστιατόρια με πινακίδες νέον και τις μοδάτες καφετέριες, ανάμεσα στις πολυτελείς επαύλεις και τις αξιοζήλευτες κατοικίες, μέσα σε όλη την τρέντι ατμόσφαιρα της Upper East Side της Νέας Υόρκης, υπάρχει ένα κτίριο στο οποίο κανένας τουριστικός οδηγός δεν στέλνει τους τουρίστες. Πεζοί και οδηγοί το προσπερνούν, όλοι έχουν κάπου αλλού να πάνε στο λαμπερό και διάσημο Μανχάταν.
Όμως στην East 70th Street υπάρχει ένα κτίριο που κρύβει πίσω από τις βαριές του πόρτες εξίσου βαριά ονόματα και μεγάλη ιστορία. Το εξαώροφο οίκημα είναι η εστία μιας ομάδας ταξιδιωτών και εξερευνητών, που έχουν δει τα περισσότερα μέρη στον κόσμο από πολλούς άλλους. Τα μεγαλύτερα βάθη των ωκεανών. Τους μεγαλύτερους ποταμούς. Τις ψηλότερες κορυφές. Ακόμα και το φεγγάρι και το διάστημα. Όλα έχουν καταγραφεί και χαρτογραφηθεί από τα αεικίνητα μέλη της λέσχης αυτής.
Και ανά πάσα στιγμή, ορισμένα από τα μέλη αυτά μπορεί να βρεθούν στο πίσω δωμάτιο της λέσχης, να πίνουν το τσάι τους και να σχεδιάζουν την επόμενη συναρπαστική περιπέτειά τους.
Είναι η περίφημη Explorers Club, η Λέσχη των Εξερευνητών, έδρα ενός από τους πιο εντυπωσιακά σε δραστηριότητα και σύνθεση ιδρύματα στον χώρο της επιστήμης. Η λίστα των μελών της, νυν και παλαιών, προκαλεί δέος: Έντμουντ Χίλαρι και Τένζινγκ Νόργκεϊ, που πρώτοι κατέκτησαν την κορυφή του Έβερεστ, ο Τσαρλς Λίντμπεργκ, που έκανε μόνος την πρώτη διατλαντική πτήση το 1927, ο Νορβηγός Thor Heyerdahl που ταξίδεψε με τον Kon-Tiki από το Περού στην Πολυνησία, η φημισμένη πιλότος Αμέλια Έρχαρτ, οι αστροναύτες του «Apollo» Μπαζ Όλντριν και Νιλ Άρμστρονγκ, η καταδύτρια Σίλβια Ερλ, η Βρετανίδα παλαιοανθρωπολόγος Μέρι Λίκι, που ανακάλυψε 15 νέα είδη ζώων. Ο CEO της Amazon Τζεφ Μπέζος. Ο σκηνοθέτης και εξερευνητής του βυθού Τζέιμς Κάμερον. Η Τζέιν Γκούντολ, ειδικός στα πρωτεύοντα και δη τους χιμπαντζήδες.
«Υπάρχουν εκατομμύρια ιστορίες που συνδέονται με το μέρος αυτό, μερικές φορές πρέπει να κρατηθώ από το να πω ονόματα» λέει στο BBC ο πρόεδρος της λέσχης Richard Wiese. «Οι άνθρωποι που έχουν περάσει από αυτές τις πόρτες έγραψαν σελίδες ιστορίας. Είναι προσωπικότητες που έχουν περάσει στην αθανασία».
Ο Wiese, που είναι ο 44ος πρόεδρος της Λέσχης, μπήκε μέσα στον κόσμο αυτό, που θυμίζει Ιντιάνα Τζόουνς, από τον πατέρα του Richard Wiese Sr, ο πρώτος άνθρωπος που πέταξε μόνος πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Θυμάται να στέκεται στον κήπο του σπιτιού του, στο Κονέκτικατ, να χαζεύει τα σύννεφα και να ονειρεύεται να κάνει κι εκείνος την ίδια συναρπαστική ζωή. Μέχρι τα 12 του χρόνια είχε ταξιδέψει στην Αφρική και είχε ανέβει στο Κιλιμάντζαρο.
«Θυμάμαι την πρώτη φορά που ήρθα στη λέσχη, στα μέσα της δεκαετίας του ‘80» αφηγείται στο BBC. «Ήταν για να παρακολουθήσω μία διάλεξη για τις αρκούδες. Και αμέσως ήξερα πως είχα βρει τους ανθρώπους και τον κόσμο μου».
Όπως και οι προηγούμενοι πρόεδροι, πριν από τον ίδιο, ο Wiese επιμένει πως η ύπαρξη της Λέσχης δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά επιδιώκει την προώθηση της γνώσης. Τα 3.500 μέλη της- μοιρασμένα σε 32 παραρτήματα σε όλο τον κόσμο- ενώνονται από τον κοινό στόχο της διεύρυνσης της επιστήμης και της εκπαίδευσης. Και, στη σημερινή εποχή, που ο κόσμος έχει κατακτηθεί, με τους όρους της εποχής του Χίλαρι ή της Έρχαρτ, τα μέλη της Λέσχης είναι κυρίως ωκεανογράφοι, λεπιδοπτερολόγοι, ειδικοί στα πρωτεύοντα θηλαστικά και περιβαλλοντολόγοι.
Για παράδειγμα, το περασμένο καλοκαίρι, ομάδα παλαιοντολόγων, μελών της Λέσχης, βρίσκονταν στην έρημο Γκόμπι της Μογγολίας, αναζητώντας απολιθώματα δεινοσαύρων με τη χρήση drone ανιχνευτών. «Βρήκαν δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες» λέει ο Wiese, μην μπορώντας σχεδόν και ο ίδιος να συλλάβει τη σημασία του ευρήματος. «Η εξερεύνηση είναι για μας λιγότερο θέμα προσωπικότητας και κυρίως θέμα διαχείρισης πληροφοριών. Και λόγω αυτού καταφέρνουμε όλο και καλύτερα να οδηγούμαστε στην αλήθεια».
Ήταν το 1940 όταν ιδρύθηκε η Λέσχη, The Explorers Club, από τον ιστορικό, δημοσιογράφο και εξερευνητή Χένρι Κόλινς Γουαλς και άλλους εξερευνητές της Αρκτικής, με τους οποίους μοιράζονταν τις ίδιες ανησυχίες. Την εποχή εκείνη, ο αγώνας με προορισμό τον Βόρειο Πόλο τους είχε ενώσει, με ευρύτερο στόχο να εξερευνήσουν τον κόσμο από αέρος, στεριάς, θαλάσσης και… διαστήματος. Οι πρώτες συναντήσεις έγιναν στα πρώτα γραφεία, στο Studio Building στον αριθμό 23 της West 67th Street. Αλλά καθώς η Λέσχη μεγάλωνε, σε μέλη, σε δραστηριότητες αλλά και σε επιτυχίες, μεγάλωσε και η ανάγκη της να έχει χώρο για τα «τρόπαιά» της, τα βιβλία και τα ανεκτίμητης αξίας αντικείμενά της.
Η ιστορία διατηρείται ολοζώντανη στα πάνω δωμάτια της Λέσχης. Και σχεδόν ζωντανεύει μπροστά στα μάτια του επισκέπτη. Είναι η ταριχευμένη πολική αρκούδα πάνω από τη σκάλα, το έλκηθρο, που χρησιμοποίησαν οι Robert Peary και Matthew Henson στην αποστολή τους στον Βόρειο Πόλο το 1909. Είναι τα τοτέμ που ανακάλυψε ο Michael Rockefeller σε ταξίδι του στη Νέα Γουινέα. Μάλιστα πολλά από αυτά μεταφέρθηκαν αεροπορικώς στις ΗΠΑ, ο Rockefeller δεν επέστρεψε ποτέ και οι φήμες λένε πως τον έφαγαν κανίβαλοι. Είναι οι σημαίες της Λέσχης, που κάποιες ήταν κάποτε διπλωμένες μέσα σε ειδικές θήκες σε στολές αστροναυτών και ταξίδευαν με κάθε αποστολή του Apollo στο διάστημα. Και είναι και ένα σωρό άλλα αντικείμενα, πάνω στο γραφείο της υπεύθυνη για το αρχείο της Λέσχης Lacey Flint, που ακόμα περιμένουν να καταγραφούν και να ταξινομηθούν.
Η συλλογή της Λέσχης διαθέτει περισσότερα από χίλια αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας, με πρόσφατη προσθήκη μία «Pancake Camera» του 1919. Αξιοζήλευτη είναι και η βιβλιοθήκη της, με 14.000 τόμους, φωτογραφίες, διαφάνειες και εκθέσεις.
Το ενδιαφέρον δεν περιορίζεται ωστόσο μόνο στο περιεχόμενο της Λέσχης, τις συλλογές και τα βιβλία της, αλλά και στο ίδιο το κτίριο που τη φιλοξενεί, το οποίο εντυπωσιάζει αρχιτεκτονικά. Υπάρχουν ξύλινα κομμάτια που προέρχονται από τη φρεγάτα HMS Daedalus του 1826, οροφή αγορασμένη από ιταλικό μοναστήρι του 15ου αιώνα, βιτρώ διακοσμημένα με τριαντάφυλλα από το κάστρο Ουίνσδορ στην Αγγλία. Μοιάζει τόσο απόκοσμη αυτή η αρχιτεκτονική συνύπαρξη, που θα μπορούσε να την έχει σχεδιάσει ένας «ήρωας» που πολύ ταιριάζει με τη νοοτροπία και τους στόχους της Λέσχης, ο φανταστικός ταξιδιώτης του Τζόναθαν Σουίφτ Γκιούλιβερ που εξακολουθεί να συναρπάζει τα παιδιά με τα ταξίδια του.
«Το ρίσκο που έπαιρναν αυτοί οι εξερευνητές ήταν τρελό» σχολιάζει η Flint. «Ήταν άνθρωποι που θα μπορούσαν να ακρωτηριάσουν το ίδιο τους το πόδι. Ήταν ροκ σταρ της εποχής τους και οι ιστορίες τους είναι τέτοιες. Κάποιοι αποκάλυψαν τάφους αρχαίων βασιλιάδων, άλλοι ταξίδεψαν στην Αρκτική με ολόκληρο σερβίτσιο τσαγιού ή διέσχισαν την έρημο με μία καμήλα που κουβαλούσε ένα ολόκληρο γραφείο. Απίστευτο, δεν είναι;»
Είναι χαρακτηριστική η ιστορία του Δανού εξερευνητή Peter Freuchen, μία ελαιογραφία του οποίου κρέμεται πάνω από το τζάκι της Λέσχης. Λέγεται πως φορούσε παλτό φτιαγμένο από τη γούνα μίας πολικής αρκούδας, που είχε σκοτώσει, και κάποτε διέφυγε από μία παγωμένη σπηλιά χρησιμοποιώντας για «φτυάρι» παγωμένα περιττώματα.
Οι περιπέτειες των μελών της Λέσχης εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να αποτελούν έμπνευση για τα νεότερα μέλη της, που ακάματα συνεχίζουν την εξερεύνηση του κόσμου. Η αρχαιολόγος Joan Breton Connelly -η επονομαζόμενη «Indiana Joan»- εξακολουθεί να αναζητεί ευρήματα σε ναό στην Κύπρο, που τον έφτιαξε η Κλεοπάτρα. Η Jennifer Arnold γοητεύεται από την εξερεύνηση του βυθού κι εξακολουθεί να ψάχνει για απολιθώματα δοντιού μεγαλόδοντα.
Η επίσκεψη στη Λέσχη -υπάρχει είσοδος 25 δολαρίων στη διάρκεια των εβδομαδιαίων διαλέξεων- δίνει μία γεύση από εμπειρίες που οι περισσότεροι άνθρωποι μόνο να ονειρευτούν μπορούν. Την ώρα που ο κόσμος των εξερευνητών αλλάζει, ο πρόεδρος της Λέσχης πιστεύει πως τα μέλη της διανύουν μία «χρυσή εποχή», ειδικά στους τομείς της παλαιοντολογίας, της ανθρωπολογίας και της εξερεύνησης του διαστήματος.
Με αυτό το τελευταίο θα ασχοληθεί το επόμενο διάστημα η Λέσχη, όπως εξηγεί ο πρόεδρός της. Τους επόμενους μήνες θα ξεκινήσει ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδιά της, να φέρει κοντά τους αστροναύτες που έχουν περπατήσει στη Σελήνη και τους αστροναύτες του Apollo για να γιορτάσουν όλοι μαζί τα 50 χρόνια από την πρώτη προσελήνωση, τον Ιούλιο του 1969.
«Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι να παραμείνουμε επίκαιροι» λέει ο Wiese. «Στην επιστήμη, εάν ένας οργανισμός δεν εξελίσσεται, οδηγείται στην εξαφάνιση. Ναι, έχουμε εντυπωσιακή ιστορία, αλλά τα μέλη μας έχουν το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, στην κλιματική αλλαγή, στα ζώα, στην προστασία του ανθρώπου. Οπότε, όσο περισσότερο καταφέρνουμε να κάνουμε προσβάσιμη και να εκλαϊκεύουμε την επιστήμη στο ευρύ κοινό, που έχει τέτοιες ανησυχίες για τον κόσμο, τόσο το καλύτερο. Υπάρχει τόση μαγεία στον κόσμο – και δουλειά μας είναι να τη βρούμε».
