Μάκης Φόρτες: Το εργοστάσιο αφαλάτωσης ανήκει στο Αργοστόλι και την ιστορία του !
Είναι όντως σημαντική η σημερινή ημέρα 22α Μαρτίου 2019 για το Αργοστόλι.
Οι κάτοικοι της πρωτεύουσα της Κεφαλονιάς πίνουν πλέον το νερό της ιστορικής Νερομάνας και μαζί των πηγών Παπαδάτου, όχι μόνο κατάλληλο όπως ήταν ανέκαθεν, αλλά και απαλλαγμένο από τα άλατα ποιοτικά καλλίτερο.
Το γεγονός έχει πράγματι ιστορική σημασία. Μόνο που τα ιστορικά γεγονότα ….δεν είναι στιγμιαία. Έχουν μια πορεία στο χρόνο μέχρι να καταλήξουν.
Στην επιτομή της ιστορίας του Αργοστολίου, το αξεπέραστο βιβλίο του μοναδικού Άγγελο-Διονύση Δεμπόνου «Η γένεση και τα πάθη μιας πολιτείας (Το Αργοστόλι αγωνίζεται)», αποδίδεται με εκπληκτική ακρίβεια η ιστορική αλήθεια.
Μία από τις τρεις ενότητες που ο Άγγελο-Διονύσης εξιστορεί τη διαδρομή του Αργοστολίου στο χρόνο είναι η ύδρευση – οι άλλες δύο ο φωτισμός και ο εργατικός σύνδεσμος.
Μια εκρηκτική διαδρομή «της πόλης που γίνηκε πρωτεύουσα χωρίς να το επιδιώξει, αλλά αγωνίστηκε για να κρατήσει τον τίτλο αυτό» όπως εύστοχα σημειώνει στο βιβλίο του ο Άγγελο-Διονύσης Δεμπόνος.
Μια ανεπανάληπτη διαδρομή στο χρόνο που εκκινεί από το 1538 όταν για πρώτη φορά επιχειρείται η ανακάλυψη νερού στο Αργοστόλι από τους Τούρκους επιδρομείς με επικεφαλή το ναύαρχο Χαϊρεδίν Βαρβαρόσσα και το σκάψιμο δύο πηγαδιών, «το ένα κοντά στους Αγ. Θεοδώρους, στη ράχη του λόφου, το γνωστό σήμερα «Κοντό Πηγάδι» και το άλλο το «Πλατύ Πηγάδι», στη μέση σχεδόν του σημερινού Λιθόστρωτου όπου φαίνεται είχανε κατασκηνώσει, από όπου και η ονομασία της περιοχής Φουσάτο».
Μέχρι το 1957 μετά τους σεισμούς του 1953 πέρασαν 419 χρόνια, διάστημα που γράφτηκε μια επίπονη και ηρωική προσπάθεια στο Αργοστόλι για να πιεί νερό. Το νέο υδρευτικό σύστημα του Αργοστολίου άρχισε να κατασκευάζεται το 1957.
Είναι αυτό το υδρευτικό δίκτυο που όταν η τεχνολογία και οι χρηματοδοτήσεις επέτρεψαν τη μελέτη και την αντικατάστασή του μετά από 50 χρόνια, έδωσαν την δυνατότητα και την «πολυτέλεια» να υπάρξει η σκέψη για την αφαλάτωση των νερών του Κουτάβου εξασφαλίζοντας ποιότητα στο πόσιμο νερό.
Μέσα στις 157 σελίδες του βιβλίου του Άγγελο-Διονύση Δεμπόνου που εξιστορούν την ύδρευση της πρωτεύουσας του Αργοστολίου τρέχουν 419 χρόνια της ιστορίας του Αργοστολίου.
Το μετασεισμικό δίκτυο του 1957 κράτησε σχεδόν 50 σχεδόν χρόνια, όταν το Μάρτιο του 2005 υπογράψαμε τη σύμβαση με τον Κεφαλονίτη μηχανικό και τους συνεργάτες του Γιάννη Κουγιανό για την ύδρευση του Αργοστολίου. Μία φιλόδοξη μελέτη που ερχόταν να αντιμετωπίσει όχι μόνο τις τεράστιες διαρροές νερού στο πεπαλαιωμένο δίκτυο της πόλης που έφταναν ακόμη και στο 60% (!) και δρούσαν απαγορευτικά στη σκέψη και μόνο της κατασκευής κοστοβόρων λύσεων όπως το εργοστάσιο αφαλάτωσης, αλλά και τον εκσυγχρονισμό του.
Πράγματι η μελέτη Γ. Κουγιανού ήλθε όχι μόνο να δώσει την επιστημονική λύση για την αντικατάσταση ενός πεπαλαιωμένου δικτύου αλλά και την εξέλιξη της ποιότητας της υδροδότησης του Αργοστολίου από τις πηγές του Κουτάβου και μαζί αυτών του Παπαδάτου. Αυτό μπορούσε να γίνει πλέον με συμφέρουσα οικονομικά λύση (αφού δεν υπήρχαν απώλειες νερού) με την κατασκευή εργοστασίου αφαλάτωσης που θα εξασφάλιζε όχι την καταλληλότητα ως πόσιμου του νερού που έτσι κι αλλιώς υπήρχε, αλλά την ποιότητά του με την αντιμετώπιση της ολικής σκληρότητας του νερού (υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων ασβεστίου και μαγνησίου) και της υψηλής συγκέντρωσης των χλωριόντων.
Το έργο βάση της μελέτης Κουγιανού χωρίστηκε σε δύο φάσεις. Στην Α΄φάση με την οποία έγινε η αντικατάσταση 10.800 μέτρων δικτύου και στη Β΄φάση με την οποία αντικαταστάθηκαν 23.500 μέτρα δικτύου, συνολικά 34.300 μέτρα.
Η κατασκευή της μονάδας αφαλάτωσης είχε συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο στην περίοδο του ’90 επανειλημμένα, αλλά είχε αποκλειστεί, όπως αναφέρθηκε, ως μη συμφέρουσα λόγω των τεραστίων διαρροών του παλαιωμένου δικτύου ύδρευσης που έφθαναν ακόμη και στο 60% των ποσοτήτων νερού !
Η επιστημονική αντιμετώπιση του συνολικού προβλήματος της υδροδότησης του Αργοστολίου έγινε, όπως επίσης αναφέρθηκε, με τη μελέτη Κουγιανού, η οποία πάντως δεν έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό της απομένοντας η επέκταση και η συντήρηση των υπαρχόντων δεξαμενών στο Φαραώ ως προς τη χωρητικότητα για την κάλυψη των αναγκών των επομένων ετών και επί πλέον η αντικατάσταση του σάπιου καταθλιπτικού αγωγού που περνάει από το άλσος του Κουτάβου και του δικτύου από αμιαντοσωλήνες των Λαϊκών Κατοικιών.
Για τη σωστή καταγραφή των ιστορικών γεγονότων θα πρέπει να αναφερθεί σήμερα ότι συστηματικά και εκτεταμένα οι μεγάλες διαρροές στο δίκτυο ύδρευσης του Αργοστολίου αντιμετωπίστηκαν την περίοδο της δεύτερης Δημαρχίας του Αλέκου Καλαφάτη 1991 – 1994 όπως επίσης ότι η κατασκευή εργοστασίου αποσκλήρυνσης του νερού του Κουτάβου απασχόλησε το Δημοτικό Συμβούλιο από το 1994 όταν μάλιστα τον Μάιο του ίδιου έτους (αντιδήμαρχος τότε του Αλέκου Καλαφάτη) έγινε η προκήρυξη για την κατασκευή του αλλά η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε γιατί τα τότε δεδομένα οδηγούσαν σε δυσανάλογη αύξηση της τιμής του νερού.
Η κατασκευή και η λειτουργία σήμερα, μετά από 25 χρόνια, του εργοστασίου επεξεργασίας των νερών των πηγών Κουτάβου και Παπαδάτου είναι σίγουρα σημαντική για την ιστορία του Αργοστολίου και αναμφισβήτητα εκτός των πανηγυρισμών θα πρέπει να υπάρξει (και νομίζω θα γίνει αυτό σήμερα ημέρα των εγκαινίων) η ενημέρωση του πόσο στοίχησε το έργο, πόσο θα στοιχίσει στους πολίτες τα επόμενα χρόνια η λειτουργία της μονάδας και πόσο θα αυξηθεί το τιμολόγιο.
Από τα δημοσιευμένα πάντως στοιχεία ο συμβατικός προϋπολογισμός του έργου είναι 7.247.130,40 ευρώ εκ των οποίων τα 1.443.645,60 ευρώ του ΦΠΑ και τα 2.367.390 ευρώ που αντιστοιχούν στην 6ετή λειτουργία συντήρησης της μονάδας, σύνολο 3.811.035,60 ευρώ θα πληρωθούν από έσοδα της ΔΕΥΑ δηλαδή από τους πολίτες και τα υπόλοιπα της δημόσιας δαπάνης από το ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
Τη στιγμή που σχεδόν όλη η Ελλάδα και κυρίως οι τουριστικές περιοχές με κορυφαία παραδείγματα τα γειτονικά νησιά Κέρκυρα και Ζάκυνθο, αντιμετωπίζουν εκρηκτικά περιβαλλοντικά προβλήματα που διαρρηγνύουν τον κοινωνικό ιστό στους τομείς της διαχείρισης των απορριμμάτων και της υδροδότησης, η Κεφαλονιά αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα για αντιγραφή είτε με λυμένα τα προβλήματα στην πλειοψηφία τους προ πολλών ετών όπως η Διαδημοτική Επιχείρηση Καθαριότητας είτε με ορθολογικό και μακροχρόνιο προγραμματισμό που και σήμερα ακόμη υλοποιείται όπως το εργοστάσιο αφαλάτωσης.
Το ζητούμενο σήμερα και εν όψει της εκλογής των νέων Δημοτικών Αρχών τον ερχόμενο Μάιο είναι αυτή η κατάκτηση να διατηρηθεί τα επόμενα χρόνια βάζοντας σε άμεση προτεραιότητα «για την επόμενη μέρα» την ολοκλήρωση σημαντικών αλλά ξεχασμένων έργων που σχετίζονται με το περιβάλλον και έχουν μείνει ανεπίτρεπτα πίσω όπως η αποχέτευση και ο βιολογικός Σκάλας – Πόρου και το αντίστοιχο έργο στη Λειβαθώ, η ύδρευση Ληξουρίου κ.λ.π.
Έτσι λοιπόν η σημερινή λειτουργία του εργοστασίου αφαλάτωσης είναι η κατάληξη μιας τεράστιας προσπάθειας που διατρέχει την ιστορία του Αργοστολίου και ταυτίζεται με «τη γένεση και τα πάθη μιας πολιτείας» όπως αναλυτικά και εκπληκτικά στις λεπτομέρειες και την ακρίβεια των ιστορικών γεγονότων περιγράφει στο βιβλίο του ο μοναδικός Άγγελο – Διονύσης Δεμπόνος .
Και όπως σε όλα τα διαχρονικά γεγονότα πολλοί πρόσφεραν για να πίνει πάντα κατάλληλο νερό από τις βρύσες του το Αργοστόλι με κατάληξη σήμερα να είναι επί πλέον και ποιοτικό.
Στους πρώτους που ανήκει ιστορικά αυτό το έργο είναι οι εργαζόμενοι στην ύδρευση όλο αυτό το τεράστιο χρονικό διάστημα και μετά στους αιρετούς, από τον πρώτο εκλεγμένο Δήμαρχο το 1866 Παναγή Κομποθρέκα Βινιεράτο μέχρι το σημερινό Αλέξανδρο Παρίση, τους 18 επίσης εκλεγμένους Δημάρχους που μεσολάβησαν ανάμεσα σε αυτούς και τους 7 ακόμη διορισμένους.
Σε κάθε περίπτωση το εργοστάσιο αφαλάτωσης Αργοστολίου όπως και ο αγώνας συνολικά για την ύδρευση ανήκει στο Αργοστόλι και την ιστορία του και είναι τεράστιο ιστορικό και πολιτικό λάθος να επιχειρείται η ιδιοποίηση, από τον οποιοδήποτε, ενός γεγονότος με διαχρονική πορεία 419 ετών.
