Το 2010, στον κόλπο του Μεξικού, έγινε μια φοβερή καταστροφή που μόλυνε 180.000 τετ. χιλιόμετρα θάλασσας, δηλαδή μια έκταση που ισοδυναμεί με δυο φορές τα χωρικά ύδατα στην Ελλάδα. Αν αυτή η συμφορά είχε συμβεί στη χώρα μας, όλα τα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου, καθώς και όλες οι παράκτιες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων και των μεγάλων πόλεων (Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κ.ά.), θα πνίγονταν στο μαζούτ.
Και η χώρα μας θα ήταν κατοικήσιμη μόνο στα ψηλά βουνά, αν βέβαια δεν έφταναν ώς εκεί οι δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις. Υπερβολές; Οχι. Αρκεί μια απλή σύγκριση με τις ακτές του Τέξας και της Αλαμπάμα που η γη τους ποτίστηκε με πετρέλαιο και δεν ξαναφύτρωσε χορτάρι. Και όλα αυτά πού;
Στην πιο ανεπτυγμένη τεχνολογικά χώρα του κόσμου, στις ΗΠΑ, όπου τα μέτρα ασφαλείας είναι δρακόντεια. Η εξορυκτική εταιρεία ήταν ένας παγκόσμιος γίγαντας που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για έλλειψη τεχνογνωσίας. Ηταν η BP, στα καθ’ ημάς «Βρετανικά Πετρέλαια», ένα όνομα που χλευάζει όλη την οικουμένη. Στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν βρέθηκε σταγόνα πετρελαίου, αλλά τα ονομάζει βρετανικά επειδή τα άντλησε από τις χώρες που είχε κατακτήσει ως αυτοκρατορία.
Για να καταπολεμηθεί αυτή η απέραντη μόλυνση χρειάστηκαν 5.500 τόνοι τοξικών χημικών διασκορπιστικών ουσιών, σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της εταιρείας, αν βέβαια η εταιρεία μάς λέει την αλήθεια. Την περίοδο 2007-2016 έχουν σημειωθεί 4.828 καταστροφές από διαρροές πετρελαίου*.
Από αυτές ελάχιστες είδαν το φως της δημοσιότητας. Τα ατυχήματα αυτά είναι σχεδόν στρατιωτικά μυστικά. Μόνο αν η έκτασή τους είναι τεράστια, όπως στον κόλπο του Μεξικού, και δεν μπορούν να αποσιωπηθούν, παίρνουν μια δημοσιότητα, συχνά στρεβλή. Οι εταιρείες διαθέτουν μυθικά ποσά για να ελαχιστοποιήσουν το μέγεθος της καταστροφής. Η περίπτωση της περιοχής Μπαζιλικάτα της Νότιας Ιταλίας είναι σχεδόν άγνωστη, αλλά πολύ διδακτική για μας που μπορούμε να δούμε το μέλλον μας, αν πραγματοποιηθούν οι εξορύξεις που σχεδιάζονται: οι εταιρείες, πριν αρχίσουν τις εργασίες τους, έχουν μια τακτική που είναι ίδια με την πολιτική των κομμάτων εξουσίας.
Υποσχέσεις για ανάπτυξη, για θέσεις εργασίας, ευημερία για όλους, σεβασμός και προστασία του περιβάλλοντος και, φυσικά, πλήρη ασφάλεια. Και κάνουν τεράστιες καμπάνιες, εξαγοράζοντας πολιτικούς και δημοσιογράφους. Δημιουργούν ένα κλίμα και μας πείθουν πως όλοι μας θα γίνουμε Τεξανοί εκατομμυριούχοι. Και όποιος έχει αντίθετη άποψη θεωρείται εχθρός της προόδου και ή περιθωριοποιείται, όπως γίνεται τώρα με τις κινήσεις κατά των εξορύξεων στην Ελλάδα, ή κατατάσσεται στους τρομοκράτες.
Τα Μπαζιλικάτα, που θα μπορούσε να ήταν και χωριό της Κεφαλονιάς -όλα σε «-άτα» τελειώνουν- παρήγαν κρασί, λάδι, μέλι, γάλα, σιτάρι εξαιρετικής ποιότητας, τα εξήγαν και ζούσαν αξιοπρεπώς. Σε όλα αυτά τα προϊόντα βρέθηκε πετρέλαιο, με αποτέλεσμα να καταστραφεί για πάντα η παραγωγή τους.
Η θνησιμότητα ανέβηκε στο 29% λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Επακόλουθο: η μαζική φυγή των κατοίκων και η ερήμωση της περιοχής. Και αυτό χωρίς να συμβεί κανένα γνωστό ατύχημα στην περιοχή, απλώς λόγω της λειτουργία της πετρελαιοπηγής. Μιλήσαμε προηγουμένως για ατυχήματα. Είναι σωστός αυτός ο χαρακτηρισμός ή είναι πρέπον να πούμε πως αυτές οι καταστροφές είναι συστατικό στοιχείο της λειτουργίας των εξορύξεων; Φοβάμαι πως το δεύτερο ισχύει.
Οπως δεν υπάρχει ασφαλής λειτουργία των πυρηνικών σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας, έτσι δεν υπάρχει και στην άντληση των υδρογονανθράκων. Και όλα αυτά για ένα ορυκτό καύσιμο που θα εξαντληθεί τα επόμενα 20-30 χρόνια. Και εδώ είναι ο παραλογισμός του καπιταλισμού. Επενδύει σε κάτι που ξέρει πως θα τελειώσει, που ξέρει ότι πιθανότατα θα καταστρέψει τον πλανήτη, αλλά μέχρι τότε θα βγάζει κέρδη.
Και εδώ υπάρχει ένα ερώτημα: γιατί ο καπιταλισμός διάλεξε αυτήν την περιορισμένη πηγή ενέργειας και όχι μια αέναη πηγή, όπως ο ήλιος, ο αέρας και η θάλασσα (αν και τώρα τελευταία επενδύει και σ’ αυτά). Οι λόγοι είναι στρατιωτικοί. Ενα F-15 θέλει 7.000 λίτρα κηροζίνης ανά ώρα πτήσης. Δεν υπάρχει άλλο καύσιμο μέχρι τώρα που να μπορεί να συντελεί στο να αναπτυχθεί υπερηχητική ταχύτητα.
Επίσης και οι μετακινήσεις του στρατού γίνονται όλο και ταχύτερες. Εχουν κάνει τον εξής υπολογισμό: ένας Αμερικανός φαντάρος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για τις μετακινήσεις του κόστιζε 3,7 λίτρα την ημέρα. Στον Β΄ Πόλεμο του Κόλπου έφτασε στα 55,5 λίτρα και το πετρέλαιο γίνεται βασικό στρατιωτικό υλικό.
Αν δεν είχε ανακαλυφθεί, δεν θα ήταν τόσο φονικοί οι δυο παγκόσμιοι πόλεμοι. Υπάρχει περίπτωση να σταματήσουν οι εξορύξεις; Μόνο όταν ένας λαός αποφασίσει να υπερασπιστεί τη χώρα του και τα ιερά του.
* Στοιχεία από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας, «Αρχιπέλαγος»
