Σε τουριστικό κατάλυμα έχει μετατραπεί το ιστορικό διατηρητέο μνημείο στη Γαύδο. Πρόκειται για το σπίτι που έχτισε ο Βελουχιώτης μαζί με άλλα μέλη του ΚΚΕ, όταν εξορίστηκαν στο νησί. Εκτός από τον Βελουχιώτη από το σπίτι πέρασαν ο Μάρκος Βαφειάδης και ο Μενέλαος Λουντέμης. Αρχικά, είχε μετατραπεί σε καφενείο και εδώ και λίγο καιρό μισθώνεται μέσω Airbnb.
«…Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.1469/50, το κτίριο που κατασκευάστηκε απ’ τον Άρη Βελουχιώτη και τους συνεξορίστους του στην περιοχή Σαρακήνικο της νήσου Γαύδου, Ν. Χανίων, ιδιοκτησίας Σταύρου Καρυδάκη, με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας, διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίου τοπικής αρχιτεκτονικής και είναι σημείο αναφοράς για τους κατοίκους του νησιού, εφόσον συνδέεται άμεσα με τον Άρη Βελουχιώτη και άλλα πρόσωπα της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας» αναφέρει η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού (ΦΕΚ 428, τ.2/ 22.4.1999), υπογεγραμμένη από την τότε υπουργό Πολιτισμού, Ελισάβετ Παπαζώη.
Δεν πέρασε ένας χρόνος από την έκδοση αυτής της απόφασης και κτιριακές επεμβάσεις στο αρχικό κτίσμα, όπως προσθήκες δωματίων και πέργκολες έκαναν αγνώριστο το «Σπίτι του Άρη», το μετέτρεψαν σε κάτι σαν καφενείο. Και σαν να μην έφτανε αυτό, εδώ και λίγο καιρό, το συγκεκριμένο κτίριο λειτουργεί και ως ξενώνας, μάλιστα φιγουράρει και στην Airbnb, από όπου προσκαλεί τουρίστες να μείνουν εκεί, με αντίτιμο 17 ευρώ τη βραδιά.
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη καταχώριση, προς ενοικίαση διατίθενται σκηνές, με ένα κρεβάτι, χωρίς τουαλέτα. Το συγκεκριμένο κατάλυμα έχει μεγάλη ζήτηση. Όλος ο Αύγουστος, εκτός από τρεις μέρες, είναι αυτή τη στιγμή κλεισμένος και όποιος αποφασίσει να το επισκεφτεί πρέπει να πληρώσει 15 ευρώ για την κάθε διανυκτέρευση, συν 2 ευρώ ως προμήθεια υπηρεσιών.
“The House Of The Exiles”: Το… νέο όνομα για το “σπίτι του Άρη”
Στις 23 Οκτωβρίου 1931, ο Άρης Βελουχιώτης μαζί με άλλα 70 μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στη Γαύδο. Στο Σαρακήνικο έμεναν κάποιοι εξόριστοι φυματικοί και βαριά άρρωστοι. Και όλοι μαζί, άρχισαν να συγκεντρώνουν πέτρες και χώμα και σιγά σιγά να χτίζουν το «σπίτι» τους. Παρά το ότι δε διέθεταν εργαλεία, το σπίτι που έφτιαξαν ήταν σαφώς καλύτερο από τις κατοικίες των λιγοστών κατοίκων του νησιού και για αυτό το αποκαλούσαν “παλάτι”. Δίπλα στο σπίτι οι εξόριστοι δημιούργησαν ένα περιβόλι, φούρνο για να ψήνουν το ψωμί τους και έναν αυτοσχέδιο χειρόμυλο.
Η Γαύδος λειτούργησε ως τόπος εξορίας μέχρι το Μάιο του 1941. Κάποιοι από τους εξόριστους δραπέτευσαν και κάποιοι άλλοι, με την αναστάτωση που ακολούθησε τη γερμανική εισβολή, διέφυγαν στην Κρήτη, όπου αρκετοί πήραν μέρος τόσο στη Μάχη της Κρήτης όσο και στην Αντίσταση.
Τότε, η Γαύδος ήταν ένα έρημο νησί, ένα ξερονήσι στο οποίο πέθαναν αρκετοί εξόριστοι κομμουνιστές από την πείνα, τις στερήσεις και τις αρρώστιες.
Σήμερα, η Γαύδος έχει αλλάξει και δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τους υπόλοιπους, ελκυστικούς εκδρομικούς προορισμούς που υπάρχουν στην Κρήτη. Πολλοί την προτιμούν ως εναλλακτικό τόπο διακοπών και την επισκέπτονται κυρίως το καλοκαίρι.
Έτσι, 88 χρόνια μετά και το “σπίτι των εξόριστων” στο Σαρακήνικο, το «Σπίτι του Άρη», όπως έμεινε στη μνήμη των παλιών κομμουνιστών, άλλαξε. Έγινε “The House Of The Exiles” και εκτός από όνομα άλλαξε και χρήση και πλέον λειτουργεί ως τουριστικό κατάλυμα.
Ο επισκέπτης το συναντάει οδηγώντας από το Σαρακήνικο, την παραλία με την ξανθιά άμμο και τα ρηχά νερά, προς τον Άι Γιάννη. Το μόνο που υπάρχει εκεί για να θυμίζει την ιστορία του σπιτιού, αλλά και του νησιού, ως τόπο εξορίας, είναι δυο ταμπέλες στην άκρη του δρόμου και μια μαρμάρινη πλάκα του ΚΚΕ στην οποία αναγράφεται:
“Απ΄ τα μπουντρούμια και την εξορία
η νέα του κόσμου ξεκινά ιστορία”
Κ. Βάρναλης
Προς τιμήν των εξόριστων κομμουνιστών και άλλων λαϊκών αγωνιστών της Γαύδου (1928-1951)
Το υπουργείο το χαρακτήρισε διατηρητέο και το παράτησε στη μοίρα του
“Από εκεί, εκτός από το Βελουχιώτη πέρασε και ο Μάρκος Βαφειάδης και ο Μενέλαος Λουντέμης. Ο Λουντέμης έμεινε για περίπου δεκαπέντε μέρες, αλλά οι δυο πρώτοι πήγαν δυο φορές στη Γαύδο. Πήγαν το 1933, πήγαν και το 1940. Εξόριστοι επί δικτατορίας του Θόδωρου Πάγκαλου και επί Μεταξά.
Όταν ήρθε στο νησί ο Βελουχιώτης, ο χώρος που σήμερα βρίσκεται το σπίτι ήταν στην ιδιοκτησία ενός παπά. Οι εξόριστοι ζήτησαν να τους επιτραπεί να χτίσουν ένα σπίτι.
Ο παπάς έκανε συμφωνητικό με το Θανάση Κλάρα, αυτό ήταν το πραγματικό όνομα του Άρη Βελουχιώτη, στο οποίο αναφερόταν ότι οι εξόριστοι θα έχτιζαν ένα σπίτι εκεί, όπου θα έμεναν για όσον καιρό θα βρίσκονταν στο νησί και ότι μετά το σπίτι θα παρέμενε στον κάτοχο. Αυτή η συμφωνία έληξε λίγο πριν τον πόλεμο του ’40. Λίγες μέρες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, οι εξόριστοι νοίκιασαν με νέο συμφωνητικό το σπίτι αυτό, πληρώνοντας με κάποια λίγα χρήματα που έβγαζαν από κάποιους κήπους που είχαν φτιάξει και καλλιεργούσαν.
Τώρα, υπάρχει διαμάχη ανάμεσα στο υπουργείο Πολιτισμού και στον ιδιοκτήτη, μια περίεργη, μπερδεμένη κατάσταση… Εδώ και πολύ καιρό μένουν εκεί τουρίστες. Έχει μετατραπεί σε κάτι σαν ταβέρνα, μπαρ, κατάλυμα. Ο ιδιοκτήτης τι φταίει; Το υπουργείο το χαρακτήρισε διατηρητέο και το παράτησε στη μοίρα του” λέει κάτοικος του νησιού στο Newsit.gr.
