Της Ανθής Αγγελοπούλου
Μειώνεται το κάπνισμα στην Ελλάδα σύμφωνα με τρεις νέες έρευνες που παρουσίασε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.
Τα αποτελέσματα από την «Πανελλαδική Έρευνα για την Εφαρμογή του Νόμου για την Προστασία του Κοινού από το Παθητικό Κάπνισμα», που διεξήχθη τον Μάιο 2019 για το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας, ACG και την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, την «Πανελλήνια Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων – μαθητών» (Έρευνα HBSC/WHO) και την «Πανελλήνια έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές» (Έρευνα ESPAD) από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακρίβειας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ) παρουσίασαν ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας, ACG, κ. Παναγιώτης Μπεχράκης, ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, κ. Ευάγγελος Φιλόπουλος και η ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής, κ. Άννα Κοκκέβη.
Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα του καπνίσματος στους ενήλικες, ο επιπολασμός του καπνίσματος στον ενήλικο πληθυσμό ανέρχεται στο 27,5%, σταθερά και σημαντικά μειούμενος, πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκης Ένωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 17,9% του πληθυσμού είναι συστηματικοί καπνιστές, ενώ το 9,6% είναι περιστασιακοί, δηλαδή καπνίζουν λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα. Επιπροσθέτως, η αύξηση της ηλικίας έναρξης του καπνίσματος και τα υψηλά ποσοστά διακοπής, αποδεικνύονται και από το γεγονός ότι τα ποσοστά των συστηματικών καπνιστών είναι ακόμα πιο χαμηλά στις «ακραίες» ηλικίες (μεταξύ 18-24 ετών το 7,9% δήλωσαν συστηματικοί καπνιστές, μεταξύ 25-34 το 9,9% και σε ηλικίες άνω των 65 το 7,4%). Τέλος, πρώην καπνιστής δηλώνει το 32,8% του ενήλικου πληθυσμού. Το 95% των πρώην καπνιστών διέκοψε το κάπνισμα πριν από περισσότερο από 6 μήνες. Ενώ, από το σύνολο των καπνιστών, το 65,1% δηλώνει ότι σκέφτεται να διακόψει το κάπνισμα στο επόμενο διάστημα.
Τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης για την έκθεση του πληθυσμού στο παθητικό κάπνισμα έδειξαν ότι:
Το 94,6% των πολιτών εκτίθεται σε παθητικό κάπνισμα, σε ετήσια βάση
Το 72% δηλώνει ότι νιώθει θυμό όταν επισκέπτεται κλειστούς δημόσιους χώρους που δεν απαγόρευεται το κάπνισμα, ενώ το 81,1% πιστεύει ότι η μη εφαρμογή του νόμου για το παθητικό κάπνισμα αποτελεί σημείο πολιτιστικής υποβάθμισης της χώρας
Το 87,5% θεωρεί σημαντικό τον εθνικό στόχο για τη μείωση του καπνίσματος
Το 96% επικροτεί την ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων για τη μείωση του καπνίσματος στη σχολική ηλικία
Η τελευταία δε έρευνα, αποδεικνύει τη μεταστροφή της νοοτροπίας της νέας γενιάς. Όπως κατέγραψε η έρευνα, η μείωση του καπνίσματος σε έφηβους – μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού, της Β΄ Γυμνασίου και της Α΄ Λυκείου, ηλικίας 11½, 13 ½ και 15½ ετών ήταν:
- Το 15,5% των εφήβων ηλικίας 11-15 ετών, έχουν καπνίσει έστω και μία φορά σε όλη τους τη ζωή
- Το κάπνισμα δεν διαφέρει σημαντικά μεταξύ των φύλων, με εξαίρεση το κάπνισμα σε όλη τη ζωή μεταξύ των 15χρονων (υψηλότερο στα κορίτσια 34,4% έναντι 27,5% στα αγόρια)
- Την τελευταία 20ετία (1998-2018), το κάπνισμα τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή των 15χρονων μειώθηκε από 46,3% σε 30,9% και το καθημερινό κάπνισμα από 13,7% σε 8,1%. Επιπλέον, το πρόσφατο κάπνισμα (τουλάχιστον μία φορά τις τελευταίες 30 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας) μειώθηκε από 26% σε 17,4%
- Μεταξύ των 15χρονων που αναφέρουν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου (έστω μια φορά σε όλη τη ζωή), ποσοστό 32,3% δεν έχουν καπνίσει ποτέ συμβατικό τσιγάρο. Το ποσοστό των 15χρονων μαθητών που έχουν κάνει χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το 2014 (15,4%)
Σύμφωνα με τους ομιλητές, τα στοιχεία είναι θετικά, καθώς διαπιστώνεται αλλαγή συμπεριφοράς και τάσεων. Παρόλα αυτά, πρέπει να σημειωθεί ότι το 2018, χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή ανέφερε ένας στους τρεις 15χρονους (36,7%), με τα αγόρια να έχουν υψηλότερα ποσοστά (39,7%) συγκριτικά με τα κορίτσια (33,7%). Η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου από τους εφήβους γεννά το ερώτημα του κατά πόσον αυτό μπορεί να αποτελει «πύλη εισόδου» των ανηλίκων στο κάπνισμα.
