Μασονία και γυναικείο φύλο ήταν κανονικά δυο πράγματα ασυμβίβαστα. Ή έτσι τουλάχιστον πιστεύουμε οι περισσότεροι.
Και η αλήθεια είναι πως οι σχέσεις τους υπήρξαν ακανθώδεις και περίπλοκες ως την έλευση του 20ού αιώνα, γνωρίζοντας αρκετές φάσεις πολεμικής ή αγαστής συνύπαρξης αντιθέτως.
Απτές και αποδεδειγμένες σχέσεις δεν υπήρξαν ωστόσο στον χρόνο, παρά το γεγονός ότι γνωρίζουμε πως υπήρξαν μια χούφτα γυναίκες που εντάχθηκαν στο μυστικιστικό τάγμα πριν από τον 18ο αιώνα.
Γιατί τότε ο καταστατικός χάρτης της Μεγάλης Στοάς της Βρετανίας, που υπογράφτηκε στις 24 Ιουνίου 1717, απαγόρευε ρητά και διά παντός τις γυναίκες από το τάγμα;
Ακόμα και ο γαλλικός τεκτονισμός που εξαπλώθηκε στην ηπειρωτική Ευρώπη στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα επέτρεπε μεν τη συμπερίληψη των γυναικών συγγενών των μελών σε ένα παράλληλο σύστημα ιεραρχίας, όχι όμως στο καθαυτό τάγμα.
Οι γαλλικές Στοές εξαφανίστηκαν στον 19ο αιώνα και αναδύθηκαν και πάλι στον 20ό, και πλέον υπήρχαν ανάμεσά τους και αποκλειστικά γυναικείες Στοές. Οι οποίες απέκτησαν προοδευτικά τη διαβάθμιση και το καθεστώς των αντρικών και ως το 1950 λειτουργούσαν αρκετές γαλλικές γυναικείες Στοές.
Στις αγγλικές Στοές του 19ου αιώνα όμως και τα αμερικανικά παρακλάδια τους, οι γυναίκες παρέμεναν εξοβελισμένες. Ήταν οι ΗΠΑ που καινοτόμησαν εδώ από τα τέλη του αιώνα, επιτρέποντας μεικτές Στοές και κοινή δράση στα τελετουργικά. Και πάλι όμως έμπαιναν σε μεγάλο κόπο για να διασφαλίσουν τη διαφορά ανάμεσα στην κοινή τελετουργία και την πραγματική, αυθεντική μασονία των αντρών.
Αυτά ανήκουν φυσικά στην αποκρυφιστική ιστορία μιας οργάνωσης αρκετά σκιώδους για να είμαστε σίγουροι για τα πώς και τα γιατί. Όλο και κάτι γνωρίζουμε όμως σήμερα, γιατί έτσι το επέλεξαν οι ίδιες…
Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες ελευθεροτέκτονες συγκεντρώνονται στην Αγγλία εδώ και 100 χρόνια, μόλις πρόσφατα (2017) επέτρεψαν στο BBC να αποκτήσει πρόσβαση στις τελετές τους.
«Τι είναι η μασονία;», ρωτά η Σεβάσμια της Αξιότιμης Αδελφότητας των Αρχαίων Μασόνων; «Ένα ιδιόμορφο σύστημα ηθικής που αποκαλύπτεται μέσω αλληγορίας και εμφανίζεται μέσω συμβόλων», απαντά το υπό μύηση μέλος για να ανέλθει στις τάξεις του «δευτέρου βαθμού».
Ο «πρώτος βαθμός» ισοδυναμεί με την παρθενική μύηση στο τάγμα, μια ιεροτελεστία που περιλαμβάνει το «δεξί χέρι, το αριστερό στήθος και το γόνατο», την ίδια ώρα που μια θηλιά περνιέται γύρω από τον λαιμό. Στοιχεία με καθαρά συμβολική λειτουργία, σπεύδει να διευκρινίσει η νεοφώτιστη.
Στον «τρίτο βαθμό» μάλιστα «βιώνεις τον θάνατο για να ξαναγεννηθείς», εκμυστηρεύεται σιβυλλικά, μια τελετουργία που αντιπροσωπεύει «το τέλος της ζωής και το ξεκίνημα μιας άλλης». Είναι η τελετή για να γίνεις πραγματικός μασόνος, χωρίς να εξηγεί βεβαίως τι ακριβώς περιλαμβάνεται στη μυσταγωγία.
Το BBC δεν θα μπορούσε να ζητήσει περαιτέρω διευκρινίσεις, καθώς είναι πολυτέλεια και που βρίσκεται εκεί. Εκεί που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν καν πως υπάρχουν γυναικεία μασονικά τάγματα δηλαδή.
Από τη δημοσιογραφική του έρευνα μάθαμε πως τα δύο γυναικεία μασονικά τάγματα της Αγγλίας, οι Στοές Honourable Fraternity of Ancient Freemasons και Order of Women Freemasons, διαχωρίστηκαν κατά τις αρχές του 20ού αιώνα και πλέον αριθμούν λίγο λιγότερα από 5.000 μέλη. Πάρα πολλές όσο να πεις για να παραμένουν τόσο κρυφές.
Ντύνονται με λευκά άμφια, συναντιούνται σε Στοές και ναούς στα μήκη και τα πλάτη της Βρετανίας και διακοσμούν τις φορεσιές τους με διάφορα εμβλήματα για να σηματοδοτήσουν τον βαθμό τους στην ιεραρχία.
Όσα κατέγραψε ο φακός του BBC μοιάζουν με όσα έχουμε δει κατά καιρούς από παραδοσιακές μασονικές τελετές. Ο θρόνος που κάθεται ο Μέγας Διδάσκαλος και οι προσευχές που ομοιάζουν σε θρησκευτικές πρακτικές, αν και η τελετάρχισσα Zuzanka Penn σπεύδει να τονίσει πως δεν πρόκειται για θρησκευτική σέχτα.
«Για να γίνεις μασόνος, πρέπει να πιστεύεις σε ένα ανώτερο ον», ξεκαθαρίζει, μπορεί όμως να είναι «από οποιαδήποτε πίστη». Να ξεκαθαρίσει θέλει επίσης και τον σκοτεινό μύθο που συνοδεύει τη μασονία και την παροιμιώδη αλληλοϋποστήριξη των ελευθεροτεκτόνων.
«Είμαι μασόνος για πάνω από 40 χρόνια και δεν μου έχουν κάνει ποτέ κάποια χάρη, ούτε έκανα εγώ σε κάποιον. Ακούς αυτές τις ιστορίες, εγώ πάντως δεν τις έχω συναντήσει στη μασονία»…
Ήταν το 1997 όταν ο Jack Straw, υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Τόνι Μπλερ, κάλεσε κρατικούς αξιωματούχους και δικαστές να βγουν εθελοντικά και να δηλώσουν αν έχουν σχέση με τη μασονία. Σύντομα βέβαια θα έπαιρνε την έκκληση πίσω, όταν οι μασόνοι απείλησαν να στείλουν την κυβέρνηση στα δικαστήρια.
Η Christine Chapman, η ηγέτιδα της αδελφότητας Honourable Fraternity of Ancient Freemasons, παραδέχτηκε κάποια στιγμή πως «ενώ κατέχουμε κάποια υψηλόβαθμα αξιώματα … δεν είδα κανέναν να βοηθιέται». Βρετανικά δημοσιεύματα έχουν βέβαια κατά καιρούς ενοχοποιήσει τη μυστική αδελφότητα για διαφθορά και άνομες σχέσεις με το δικαστικό σώμα της Αγγλίας.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι 4.700 γυναίκες μασόνοι της Αγγλίας δεν είναι παρά σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τους 200.000 άντρες μασόνους της χώρας. Οι γνωστότεροι βρετανοί μασόνοι, σύμφωνα με το BBC, ήταν ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, ο Όσκαρ Ουάιλντ και ο Πίτερ Σέλερς.
«Δεν προσπαθούμε να καταλάβουμε τον κόσμο, αντίθετα με ό,τι λένε όλοι αυτοί οι συνωμοσιολόγοι στο ίντερνετ, και δεν προσπαθούμε να ανατρέψουμε την κυβέρνηση ή κάτι τέτοιο. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε έναν βαθμό μυστικότητας απλώς και μόνο γιατί αυτό μας κάνει ξεχωριστούς».
Όσο για την περίφημη μασονική χειραψία, «ναι, εννοείται ότι την έχουμε», αποκαλύπτει η Zuzanka Penn, επικεφαλής του Order of Women Freemasons. Αρνούμενη φυσικά να την παρουσιάσει στο κανάλι. «Είναι μυστική. Πρέπει να μυηθείς και μετά θα σου πω τα πάντα γι’ αυτή», λέει χαριτολογώντας.
Η βρετανική «Telegraph» έκανε τη δική της έρευνα το 2015 και σκόνταψε ξανά πάνω στην Zuzanka Penn, την ένατη κατά σειρά διαδοχής Grand Master του Order of Women Freemasons. Μια 69χρονη σήμερα γυναίκα που περνά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας της ως ορκωτή λογίστρια και μετά φορά την ποδιά της μασονίας.
Το δικό της τάγμα είναι ένα διακριτό παρακλάδι της Ενοποιημένης Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας (UGLE), ενός αποκρυφιστικού οργανισμού τριών και πλέον αιώνων που δεχόταν μόνο άντρες στις τάξεις του. Κάτι που συνέχιζε να κάνει ως και τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν γεννήθηκε η μεικτή μασονία, απ’ όπου ξεπήδησε το 1908 το αποκλειστικά γυναικείο τάγμα Order of Women Freemasons.
Μοιράζεται κτίρια και πρακτικές με τον αντρικό τεκτονισμό, οι σχέσεις σταματούν ωστόσο εκεί. Ή έτσι ισχυρίζεται τουλάχιστον η Penn. Ο πραγματικός ελευθεροτεκτονισμός δεν τις δέχεται επισήμως στις τάξεις του και το μόνο που έκανε είναι να αναγνωρίσει αδιάφορα την ύπαρξή τους το 1999.
Αν αναμειγνύονται και πώς στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις της μασονίας, παραμένει άγνωστο και το μεγάλο ζητούμενο προφανώς.
Από την αποκάλυψη που έκανε πάντως η ιστοσελίδα Ancestry δημοσιεύοντας ένα πακέτο μασονικών μητρώων από τη Βρετανία φάνηκε η εμπλοκή του τάγματος σε μια σειρά από τις μεγαλύτερες αποφάσεις της χώρας κατά τους τελευταίους δύο αιώνες.
Μεταξύ αυτών αποδείχτηκε και η εμπλοκή τους ακόμα και στην υποβάθμιση της έρευνας για τη βύθιση του Τιτανικού. Η Penn απορρίπτει τέτοιες σκοτεινές δράσεις για τις γυναίκες της μασονίας, παραδέχτηκε ωστόσο στην εφημερίδα πως κάποια κακώς κείμενα υπήρξαν πράγματι στη μασονία του παρελθόντος…
