Του Ηλία Στεφανίδη
Όταν οι επιστήμονες πραγματοποίησαν την πρώτη παγκόσμια έρευνα DNA γάτας που έζησε στην αρχαιότητα, συμπέραναν ότι αυτά τα ζώα υπήρχαν στην αρχαία Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή πριν από 15.000 χρόνια και μεταφερθήκαν στην Ευρώπη από ναυτικούς, οι όποιοι συχνά τις έπαιρναν στα ταξίδια τους για να τους απαλλάσσουν από τα τρωκτικά. Λέγεται ότι οι Ρωμαίοι έπαιρναν στα πλοία τους κότες. Αν τα πτηνά έτρωγαν, ήταν ένας κάλος οιωνός και η ναυμαχία θα ήταν νικηφόρα! Ωστόσο, στο πέρασμα των αιώνων, σπάνια γίνεται αναφορά σε παρουσία ζώων μέσα στα καράβια και μόνο πρόσφατα οι ιστορικοί θέλησαν να τη μελετήσουν.
Η ιδρύτρια και επιμελήτρια του Museum of Maritime Pets στην Αννάπολις του Μέριλαντ ξεκίνησε το 2006 να συγκεντρώνει υλικό, φωτογραφίες και γραπτές μαρτυρίες. Έτσι, έγινε γνωστή η ιστορία του Σάιμον, ενός ασπρόμαυρου γάτου, ο όποιος βρέθηκε σε πλοίο του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, το όποιο παγίδευσε ο κινεζικός στρατός κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου του 1949 στην Κίνα. Ο γάτος αντιμετώπισε την επιδρομή αρουραίων και την εξάπλωση ασθενειών, ανεβάζοντας έτσι το ηθικό των ναυτών. Ήταν η πρώτη γάτα στην οποία απονεμήθηκε μετάλλιο του βρετανικού στρατού.
Μια άλλη συγκινητική ιστορία ήταν αυτή του Σεβάχ, ενός ημίαιμου σκύλου που υπηρέτησε έντεκα ολόκληρα χρόνια σε πλοίο της αμερικανικής ακτοφυλακής κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης με υποβρύχια, το μεγαλύτερο μέρος του πληρώματος επιβιβάστηκε σε σωστικές λέμβους, ο Σεβάχ όμως παρέμεινε στο κατάστρωμα, δίνoντας θάρρος σε όσους είχαν μείνει πίσω.
Ερευνήτρια του Ναυτικού Μουσείου στο Τουρκού της Φινλανδίας ανακάλυψε πλήθος φωτογραφιών πληρωμάτων μαζί με τα ζώα που φιλοξενούνταν στα πλοία τους, ωστόσο αναρωτιέται γιατί η αναφορά σε αυτά είναι τόσο σπάνια. Ίσως επειδή η ανάγκη για μια τρυφερή σχέση δεν συμβαδίζει με τον ατρόμητο και συχνά «σκληρό» χαρακτήρα των παλιών ναυτικών. Στο αυστηρά ιεραρχικό κοινωνικό περιβάλλον του πλοίου, ο παραμικρός συναισθηματισμός θα μεταφραζόταν σε αδυναμία. Διηγείται μάλιστα την περίπτωση της Kirri, μιας περσικής γάτας στο φινλανδικό πλοίο «Parma» το 1932, η οποία δωρίστηκε στον καπετάνιο, έγινε μέλος του πληρώματος και κατέληξε να συμβιώνει με δύο κουνέλια, τρία γουρούνια και έναν σκύλο.
Μια άλλη περίπτωση είναι αυτή της γάτας Mrs Chippy (η οποία αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν Mr Chippy!), που ανήκε στον ξυλουργό του νορβηγικού «Endurance» και περπατούσε ατάραχη στο στηθαίο του πλοίου, ακόμα και στη χειρότερη φουρτούνα. Όταν το καράβι παγιδεύτηκε στους πάγους της Ανταρκτικής και έπρεπε να εγκαταλειφθεί, ο καπετάνιος αναγκάστηκε να πυροβολήσει τον γάτο, μαζί με τρία κουτάβια, για να μη βασανιστούν πεθαίνοντας, αλλά κανείς από το πλήρωμα δεν τον συγχώρεσε ποτέ.
Σήμερα, πολλές χώρες έχουν απαγορεύσει την παρουσία ζωών στα πλοία, ωστόσο αυτό δεν εμποδίζει τους ναυτικούς να μαζεύουν κάθε είδους αδέσποτα στα λιμάνια όπου δένουν.
