Είναι κοινώς αποδεκτό στις μέρες μας ότι η σεξουαλική ένωση μεταξύ δύο συντρόφων, δηλαδή η ερωτική πράξη, αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές ενώσεις για το ζευγάρι. Κάθε ζευγάρι φυσικά φέρει μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή σεξουαλική ζωή και ουσιαστικά καλείται να βρει ή και να δημιουργήσει τους τρόπους εκείνους που και οι δύο σύντροφοι θα απολαμβάνουν αυτές τις στιγμές.
Αρθρογράφος: Nεκτάριος Κοσμάς (*)
Ψυχοθεραπευτής
Δηλαδή σε οποιοδήποτε επίπεδο- είτε αφορά τη συχνότητα και τη διάρκεια είτε άλλα χαρακτηριστικά- το ζητούμενο είναι η αμοιβαιότητα και το ενδιαφέρον του ενός για τον άλλον.
Διερευνώντας το πρόβλημα στη σεξουαλική ζωή
Όταν ένας άνθρωπος εκφράζει τη δυσαρέσκεια του και αναφέρει προβλήματα στο επίπεδο της σεξουαλικής του ζωής χρειάζεται αναλυτική εξέταση μέχρι να αποφασισθεί ποια ακριβώς θεραπεία πρέπει να ακολουθήσει. Μια τέτοια εξέταση του εκάστοτε ατόμου, για παράδειγμα, είναι απαραίτητο να περιλαμβάνει, συν τοις άλλοις, το ιατρικό/ψυχιατρικό ιστορικό του ατόμου και όλες τις χρήσιμες φυσικές και εργαστηριακές εξετάσεις.
Αρκετές φορές είναι απαραίτητες και εξετάσεις όπως η νευρολογική, κυτταρολογική και γυναικολογική. Στην περίπτωση εκείνη που φανεί ότι υπάρχει κάποια ψυχική διαταραχή – όπως η κατάθλιψη για παράδειγμα-, η οποία ευθύνεται για την εκάστοτε σεξουαλική δυσλειτουργία, τότε στόχος της θεραπείας πρώτα θα πρέπει να είναι η ψυχική διαταραχή, αφού η θεραπεία αυτής ”επουλώνει” και τη σεξουαλική δυσλειτουργία που δημιουργεί.
Έτσι, τη θεραπεία καλείται να αναλάβει κάποιος ειδικός της ψυχικής υγείας, είτε ψυχίατρος, ψυχολόγος είτε ψυχοθεραπευτής και σύμβουλος ψυχικής υγείας, ο οποίος θα εφαρμόσει τεχνικές και θεραπευτικές ασκήσεις μέσω διαφορετικών ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων, όπως είναι η συμπεριφορική, η ψυχοδυναμική, η γνωσιακή κ.λπ. Εν συνεχεία θα γίνει αναφορά σε τρείς συγκεκριμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Από την άλλη, όταν παρατηρηθεί ότι για τη σεξουαλική δυσλειτουργία ευθύνεται κάποιο φάρμακο που χορηγείται στο άτομο ή κάποια πάθηση στο σώμα, τότε θα πρέπει να αξιοποιηθεί η κατάλληλη θεραπεία ή η διακοπή/αντικατάσταση της φαρμακευτικής αγωγής.
Στην περίπτωση, ωστόσο, που προκύψει ότι η σεξουαλική δυσλειτουργία οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια ή οφείλεται σε αυτά μέχρι κάποιο συγκεκριμένο επίπεδο, οι θεραπείες και οι τεχνικές που μπορεί κανείς να εμπιστευτεί ποικίλουν και θα τις δούμε αναλυτικά στη συνέχεια.
Συχνά οι διαταραχές στο ψυχοσεξουαλικό επίπεδο προκύπτουν από κάποια φοβία ή το γνωστό άγχος για την απόδοση, από κάποιο τραύμα ή ανάλογης εμπειρίας του παρελθόντος που έχει συνέπειες στη σεξουαλική ζωή του σήμερα, από το stress ή ακόμα και από ορισμένες ”περιοριστικές” πεποιθήσεις που μπορεί να φέρει κάποιος σχετικά με τη σεξουαλική πράξη.
Επιπλέον, πολλές φορές οφείλονται σε συμπεριφορές που παγιώθηκαν κατά την περίοδο της εφηβείας και το άτομο δεν μπόρεσε να τις αποβάλει, με αποτέλεσμα να οδηγήσουν σε κάποια δυσλειτουργία στο ενηλικιωμένο άτομο.
Στο σημείο αυτό θα αναφερθούν ορισμένες χαρακτηριστικές ψυχοσεξουαλικές διαταραχές που παρουσιάζονται συνήθως:
- διαταραχή σεξουαλικής επιθυμίας (παρουσιάζεται είτε ελλιπής είτε εξ ολοκλήρου απούσα)
- οργασμικές διαταραχές
- στυτική δυσλειτουργία
- πρόωρη ή καθυστερημένη εκσπερμάτιση
- ψυχογενή ανικανότητα και
- αίσθηση υψηλού ή μερικού πόνου κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (δυσπαρεύνεια κ.λπ.)
Θεραπεία σεξουαλικής ζωής στο ζευγάρι [τεχνική των Masters & Johnson]
Πρόκειται για μια θεραπεία πιο σύγχρονη, η οποία άρχισε με την έρευνα του W.M. Masters και του V. E. Johnson και ουσιαστικά στηρίζεται σε θεραπευτικές τεχνικές συμπεριφοράς συνολικά πάνω στο ζευγάρι και όχι αποκλειστικά στο δυσλειτουργικό θέμα. Πρέπει να τονιστεί ότι οι δυο παραπάνω θεραπευτές υποστηρίζουν πως απόψεις του παρελθόντος, όπως για παράδειγμα ότι για κάποιο δυσλειτουργικό πρόβλημα ευθύνεται ένας από τους δύο συντρόφους μόνο, δεν είναι ορθές.
Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει ζευγάρι που φέρει σε ευθύνη μονάχα ο ένας από τους δυο συντρόφους. Έτσι, είναι απαραίτητο να παίρνουν μέρος στη θεραπεία και οι δύο σύντροφοι, ώστε να μπορέσουν να εστιάσουν τόσο στα δικά τους συναισθήματα και τις ατομικές επιθυμίες όσο και στου συντρόφου τους. Με τον τρόπο αυτόν εξελίσσεται η επικοινωνία μέσα στο ζευγάρι.
Το άγχος απόδοσης στο σεξ
Πιο αναλυτικά, αυτή η θεραπεία στηρίζεται στην παρατήρηση του άγχους σχετικά με την απόδοση στο σεξ και τις απαιτήσεις του συντρόφου. Το άγχος στην περίπτωση αυτή διατηρεί την όποια δυσλειτουργία και σταδιακά την ενισχύει. Η θεραπεία πραγματοποιείται με δύο άτομα συνθεραπευτές, έναν άντρα και μια γυναίκα, ενώ οι συνεδρίες έχουν στόχο την εξυγίανση της ανεπιθύμητης παραπληροφόρησης και της άγνοιας που υπάρχει σχετικά με τη σεξουαλική δυσλειτουργία.
Επίσης, βασικά χαρακτηριστικά της θεραπείας είναι η διαρκής υποστήριξη και η παρότρυνση του ζευγαριού για βελτίωση της επικοινωνίας και βέβαια η απομάκρυνση των απαιτήσεων, στην σεξουαλική απόδοση, αν υπάρχουν.
Στη συνέχεια, αφού ήδη έχει γίνει αναλυτική κλινική αξιολόγηση του ζευγαριού, οι συνεδρίες πλέον ξεκινούν αναθέτοντας δουλειά για το σπίτι, κατά τη διάρκεια της οποία το ζευγάρι κάνει έναν αριθμό ”ασκήσεων” που του έχει ζητηθεί. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί πως κατά τη διάρκεια της θεραπείας απαγορεύεται η οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη και φυσικά η συνουσία, μέχρι να αποφασίσει ο θεραπευτής ότι είναι ο σωστός χρόνος για το ζευγάρι. Η αποφυγή των σεξουαλικών πράξεων είναι η αρχή για την απαλοιφή της οποιασδήποτε πίεσης που δημιουργείται από το άγχος της απόδοσης.
Επί της ουσίας αυτές οι πρώτες ”ασκήσεις” κεντράρουν στις αισθήσεις, που έχουν στόχο τη βελτίωση της ικανότητας για αναγνώριση και αποδοχή των αισθήσεων τόσο του ίδιου του ατόμου όσο και του συντρόφου. Στην κατάσταση αυτή το ζευγάρι αλληλοδιαπερνά από τη μια θέση στην άλλη έχοντας επαφή, με άγγιγμα ή χάδι, χωρίς όμως περιλαμβάνονται ευαίσθητες περιοχές όπως το στήθος ή τα γεννητικά όργανα.
Την περίοδο που το ζευγάρι πραγματοποιεί τις ”ασκήσεις”, η θεραπεία συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της στις αντιδράσεις των συντρόφων και στη γενική εμπειρία που δημιουργείται. Ο θεραπευτής απορροφάει σημαντικές πληροφορίες με αυτόν τον τρόπο, όπως για παράδειγμα όταν κάποιος από τους δυο συντρόφους αντιστέκεται σε κάποια σεξουαλική δραστηριότητα. Για παράδειγμα: αν ο άντρας αρνείται να κάνει της ασκήσεις λόγω έλλειψης χρόνου ή η γυναίκα λόγω σωματικής κούρασης.
Παρεξηγημένες πεποιθήσεις και φοβίες γίνεται να αναλυθούν κατά τη διάρκεια που πραγματοποιούνται οι συνεδρίες, ενώ οι ασκήσεις συνεχίζονται μέχρι τη στιγμή που και οι δυο σύντροφοι θα βλέπουν ευχάριστα αυτές τις στιγμές. Όταν φτάσει ο χρόνος που και οι δύο μπορούν να προσφέρουν και να πάρουν χαρά και ικανοποίηση, το ζευγάρι έχει φτάσει σε ένα πολύ καλό επίπεδο επικοινωνίας που μέχρι τότε δεν είχε. Έτσι οι ασκήσεις περνούν σε πιο προχωρημένο στάδιο εστιάζοντας πια στο συγκεκριμένο θέμα δυσλειτουργίας.
Διαταραχή σεξουαλικής διέγερσης
Πρωταρχικά και όσο αφορά τη γυναίκα, η διαταραχή σεξουαλικής διέγερσης αντιμετωπίζεται με sensate focus με στόχο η γυναίκα να μπορέσει να δώσει προσοχή στις αισθήσεις της, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιείται ο ερεθισμός του σημείου της κλειτορίδας από την ίδια τη γυναίκα και μετά από το σύντροφό της. Για να φτάσει το ζευγάρι σε ολοκληρωμένη συνουσία θα πρέπει να το έχει αποφασίσει η γυναίκα και να είναι σίγουρη για αυτό, χωρίς να αισθάνεται καμία πίεση για τον οργασμό. Σιγά σιγά η γυναίκα αρχίζει να νοιώθει ελεύθερη και αισθάνεται οικεία απέναντι στα σεξουαλικά συναισθήματα του συντρόφου της, ενώ μπορεί να νοιώσει ικανοποίηση και ευχαρίστηση ή ακόμα και οργασμό κατά τη διάρκεια που συμβαίνει η σεξουαλική πράξη.
Ο ανεσταλμένος οργασμός
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο ανεσταλμένος οργασμός στη γυναίκα θεραπεύεται μέσω ασκήσεων που εστιάζουν στην αύξηση της διέγερσης της γυναίκας πριν όμως πραγματοποιηθεί η συνουσία, με σκοπό αργότερα να μπορεί πιο άνετα να εκλάβει τα ερεθίσματα στην περιοχή του κόλπου ή να βιώσει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τους ερεθισμούς στην περιοχή της κλειτορίδας.
Το παραπάνω πραγματοποιείται μαθαίνοντας η γυναίκα να χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους αυτοϊκανοποίησης – ακόμα και ερωτικά βοηθήματα – και έπειτα μέσω διαφόρων στάσεων κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, στις οποίες ο σύντροφός της μπορεί να αυξήσει σημαντικά την ένταση και τη συχνότητα των σεξουαλικών ερεθισμών στη γυναίκα.
Τα όσα προαναφέρθηκαν βεβαίως συμβαίνουν κάτω από συνθήκες που η γυναίκα αισθάνεται την ελάχιστη δυνατή πίεση, οι οποίες συνθήκες επιτυγχάνονται σταδιακά εν μέσω της θεραπείας.
(*)
Εξειδ. Ιατρική Ψυχολογία Ε.Κ.Π.Α., Συνθετική συμβουλευτική – ψυχοθεραπεία, Κλινική Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία – Υπνοθεραπεία. Μελος Ε.Ε.Σ, E.A.C., I.A.R.P.P.,GHSC
