Ο πολυβραβευμένος Κεφαλονίτης, Παθολόγος-Ογκολόγος-Ερευνητής & Συγγραφέας Γεράσιμος Α. Ρηγάτος σε μια αποκλειστική συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, μιλά στο myeptanisa.gr.
Είναι τιμή και χαρά, να συνομιλούμε, την ιδιαίτερη αυτή χρονική περίοδο, με μία πολύπλευρη προσωπικότητα που διακρίνεται για τη γνώση, την επιστημονική αρτιότητα και την αγάπη για την τέχνη του λόγου.
Ο Γεράσιμος Ρηγάτος, γεννημένος από γονείς Κεφαλονίτες, διαπρέπει διεθνώς μέσα από την επιστήμη του αλλά και από τη συγγραφική του δράση.
Συζητά μαζί μας για όλα εκείνα που εύλογα μας ανησυχούν, αλλά και για πολλά άλλα, που μας δίνουν την ευκαιρία να τον γνωρίσουμε καλύτερα …
Α.Ρ. Με την ιδιότητά σας του Παθολόγου-Ογκολόγου & Ερευνητή, θα θέλαμε τις εκτιμήσεις σας σχετικά με την πανδημία που έχει εξαπλωθεί και στην χώρα μας. Η διασπορά του COVID-19 βρίσκει έδαφος στις πυκνοκατοίκητες πόλεις και σε ευπαθείς ομάδες όπως ηλικιωμένους και άτομα με υποκείμενα νοσήματα. Σήμερα, 3 εβδομάδες από την έναρξη του φαινομένου, ακούσαμε ότι φαίνεται πως η καμπύλη διασποράς του ιού “έχει βάλει κάποιο φρένο”. Πόσο αισιόδοξος είστε και ποιος είναι ο χρόνος εκείνος που θα μας εξασφαλίσει την πλήρη ελευθερία κινήσεων δεδομένου ότι το προφίλ του υιού αλλάζει ως προς τις ηλικιακές παραμέτρους ή μεταλλάσσεται ;
Γ.Ρ. Ο λοιμός από τον κορωνοϊό που ταυτοποιήθηκε ως COVID-19 αναμφίβολα θα μας αφήσει πολλαπλές «αναμνήσεις» και την πικρή γεύση ανθρώπινων απωλειών. Δεν είναι όμως ούτε ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος. Η παγκόσμια ιστορία είναι γεμάτη από ανάλογες καταστάσεις, πολύ συχνότερες βέβαια κατά τους περασμένους αιώνες. Αλλά και στα χρόνια μας έχουμε να θυμηθούμε πανδημίες γρίπης, από στελέχη συνήθως συνδεδεμένα με κάποιο ζωικό είδος (λ.χ. γρίπη των χοίρων, γρίπη των πουλερικών κλπ). Δεν πρέπει να ξεχνάμε και το AIDS. , το οποίο είχε βεβαίως άλλα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά, προκαλούσε όμως φόβο και θάνατο που σήμερα έχουν σημαντικά περιορισθεί. Η παρατήρηση, ο πειραματισμός και οι γνώσεις περιόρισαν σημαντικά τη νοσογόνο δύναμή του. Ανάλογα πιστεύω πως θα συμβούν και με τον κορωνοϊό COVID-19, εναντίον του οποίου ήδη έχει στραφεί μεγάλος αριθμός ερευνητών από όλο τον κόσμο.
Α.Ρ. Στο πέρασμα του χρόνου πολλές επιδημίες ξέσπασαν με τραγικές επιπτώσεις στην ανθρωπότητα. Ήδη από την εποχή του Ομήρου στα έργα πολλών ποιητών, ιστορικών και φυσικών επιστημόνων εντοπίζουμε περιγραφές καταστρεπτικών επιδημιών όπως πανώλη, φυματίωση, λέπρα, χολέρα, Ο Μαύρος Θάνατος κλπ. Βρίσκετε πως η εποχή μας, με την εξέλιξη στις Επιστήμες, ο χώρος της έρευνας θα μπορούσε να αναπτυχθεί ταχύτερα ;
Γ.Ρ. Στην «Ίλιάδα» ο Απόλλωνας στέλνει τον λοιμό στους Έλληνες για να εκδικηθεί τον Αγαμέμνονα. Προκαλούσε δε τη νόσο με τα βέλη του, που τότε λέγονταν ιοί. Έτσι μας έμεινε και η λέξη ιός, σε μεγάλη χρήση ως σήμερα για την πρόκληση λοιμωδών νοσημάτων. Το 430 π.Χ. λοιμός θέρισε την Αθήνα: οι άνθρωποι «ώσπερ τα πρόβατα έθνησκον». Το αίτιο αποσαφηνίστηκε μόλις πριν λίγα χρόνια, με το γενετικό υλικό μικροβίου από το εσωτερικό δοντιού που είχε διασωθεί σε νεανικό κρανίο. Όλοι οι επόμενοι αιώνες συνδέθηκαν και με κάποια μεγάλη επιδημία ή πανδημία που ακόμα το όνομά της συνδέεται με συλλογικό φόβο (χολέρα, πανούκλα, λέπρα, φυματίωση κλπ). Οι σύγχρονες γνώσεις όχι μόνο βοηθούν στην κατανόηση και στην αντιμετώπιση σε λογικά χρονικά πλαίσια, αλλά συμβάλλουν και στην κατανόηση και αποσαφήνιση των παλαιότερων επιδημιών.
Α.Ρ. Ο καλός γιατρός θεραπεύει τη νόσο, ο άριστος γιατρός θεραπεύει τον ασθενή. Πώς αξιολογείτε το παραπάνω απόφθεγμα;
Γ.Ρ. Ο William Osler (1849-1919) ήταν κορυφαίος γιατρός που επέδρασε πολύ στους συναδέλφους και στους μαθητές του. Είναι ένας από τους τέσσερις γιατρούς που ίδρυσαν το Πανεπιστήμιο-Νοσοσοκομείο Johns-Hopkins, υποδειγματικό ακόμα σήμερα. Οι ηθικές του επαγγελματικές αντιλήψεις είναι κληρονομιά των ιπποκρατικών αρχών: σεβασμός στην προσωπικότητα και στην αυτονομία του ασθενούς, συμμετοχή του στην λήψη της απόφασης κλπ. Συχνές είναι άλλωστε στα έργα του Ιπποκράτη αναφορές όπως: Ο Φυλλίσκος που κατοικούσε δίπλα στο τείχος, η γυναίκα από τα Άβδηρα κλπ. Η θεραπεία του ασθενούς – όχι μόνο του πάσχοντος οργάνου – αποτελεί και σήμερα τη βάση της ψυχοσωματικής ιατρικής.
Α.Ρ. Έχετε ασχοληθεί κατά κόρον με την ιατρική, την ιστορία, τη λαογραφία και τον πολιτισμό της ιατρικής, καθώς και με την πεζογραφία. Πώς βλέπετε τη σημερινή λογοτεχνία, και πως θα σχολιάζατε την εύκολη έκδοση βιβλίων, το πλήθος των συγγραφέων, τους εκδοτικούς οίκους ;
Γ.Ρ. Η διπλή απασχόληση που περιγράφετε, ο συνδυασμός των δύο – φαινομενικά διαφορετικών – ενδιαφερόντων όχι μόνο με ικανοποιούσε, αλλά καθένα επιδρούσε ευνοϊκά στο άλλο. Πιστεύω ότι η ενασχόληση με τη λογοτεχνία βελτίωνε τις ιατρικές επιδόσεις, αλλά και περιόριζε το άγχος, την κατάθλιψη της επαγγελματικής κόπωσης κλπ. Σήμερα σε πολλές χώρες και, σε μεγάλη αναλογία, στις ΗΠΑ η επιλεγμένη λογοτεχνία διδάσκεται και στις ιατρικές Σχολές. Η αύξηση της λογοτεχνικής ενασχόλησης στα πλαίσια της επιστημονικής επαγγελματικής δραστηριότητας δεν μπορεί παρά να έχει θετικές επιπτώσεις. Γι’ αυτό, όπως έλεγε η παλαιά πολιτική ρήση, «αφήστε όλα τα λουλούδια ν’ ανθίσουν στον κάμπο».
Α.Ρ. Γράφετε στο βιογραφικό σας : «Από έγκυρους εκδοτικούς οίκους έχουν κυκλοφορήσει πολλά βιβλία του, ελληνικά και ξενόγλωσσα, ορισμένα από τα οποία καταγράφονται στο εργογραφικό σημείωμα του παρόντος» Ποια είναι τα κριτήρια που καθιστά τον εκδοτικό οίκο έγκυρο ή έγκριτο ;
Γ.Ρ. Έγκυρο θεωρώ έναν εκδοτικό οίκο που ασχολείται συστηματικά με το αντικείμενο των εργασιών του, που επιλέγει τα βιβλία με κριτήρια ποιοτικά και που συνεχίζει να τα παρακολουθεί και μετά την έκδοσή τους. Η απλή εκτύπωση ενός βιβλίου χωρίς την αναγκαία επιμέλεια της έκδοσης και η εν συνεχεία παράδοση των αντιτύπων στον συγγραφέα για διάθεση κατά την κρίση του, μπορεί να εξυπηρετεί κάποιες περιπτώσεις, ασφαλώς όμως δεν καθιστά τον εκδοτικό οίκο έγκυρο.
Α.Ρ. Τα έργα σας καλύπτουν διάφορους τομείς. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται έντεκα τίτλοι ιατρικών βιβλίων και επτά ξενόγλωσσες εκδόσεις. Το κύριο μέρος της συγγραφικής σας δουλειάς είναι βιβλία ιστορίας, λαογραφίας και πολιτισμού της ιατρικής (52 τίτλοι), πολλά από τα οποία είχαν την εύνοια δεύτερης και τρίτης έκδοσης.
Οι τιμητικές σας διακρίσεις – βραβεύσεις πόσο επέδρασαν στην εσωτερικότητα σας;
Γ.Ρ. Η ποικιλία των τίτλων είναι ενδεικτική των θεμάτων που με απασχόλησαν σε διάφορες περιόδους της ζωής μου. Το γράψιμο και η κυκλοφορία ενός βιβλίου είναι αναμφισβήτητα πηγές χαράς. Το ίδιο και οι επανεκδόσεις ή οι διακρίσεις βιβλίων. Όμως δεν στέκομαι «θαυμάζοντας» ή «απολαμβάνοντας» τα βιβλία. Ήδη στο μυαλό μου έχει δρομολογηθεί το όποιο επόμενο βιβλίο. Οι τυχόν τιμητικές διακρίσεις ασφαλώς με χαροποιούν, αλλά δεν με επηρεάζουν.
Α.Ρ. Το διαδίκτυο άλλαξε τις ζωές μας. Κάνοντας μια ιστορική / χρονική αναδρομή στα παλιά και τον τρόπο που οι συγγραφείς έφερναν στο φως τα έργα τους θεωρείτε πως η σημερινή εύκολη πρόσβαση στα πάντα έχει και αρνητικά ;
Γ.Ρ. Αναμφίβολα το διαδίκτυο άλλαξε τον τρόπο ζωής και την ποσότητα μόχθου του συνόλου των ανθρώπων. Αυτό ισχύει και για όσους γράφουν. Σκεφτείτε λ.χ. τα μεγάλα έργα των Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Αλεξ. Δουμά, Τόμας Μαν και μιας πλειάδας συγγραφέων που έπρεπε να γράψουν, να αντιγράψουν, να διορθώσουν κλπ. τα έργα τους, πόσο μεγάλο πνευματικό και σωματικό-χειρονακτικό μόχθο έπρεπε να καταβάλουν ώσπου τα λογοτεχνήματά τους να πάρουν την τελική τους μορφή. Το ίδιο ισχύει και για τον επιστημονικό λόγο. Έπρεπε να τρέξεις σε διάφορες βιβλιοθήκες (καθεμιά διέθετε μικρό αριθμό περιοδικών), να εντοπίσεις το περιοδικό, το τεύχος, να φωτοτυπήσεις τις σελίδες του, να φτιάξεις πίνακες δεδομένων στη γραφομηχανή κ.ο.κ. Ήταν μια δουλειά αρκετών ημερών. Σήμερα με το διαδίκτυο όλα αυτά μπορούν να ολοκληρωθούν από το πρώτο βράδυ. Το ίδιο ισχύει επίσης σε άλλους τομείς, όπως λ.χ. στην αναζήτηση βιβλίων, εξαρτημάτων, ανταλλακτικών, χρωμάτων κλπ. Όλα λοιπόν πιο εύκολα και πιο γρήγορα, παρά τον πλούτο πηγών και δεδομένων.
Α.Ρ. Πρόσφατα τιμηθήκατε (17-3-2019 ) από τον Σύλλογο Φαρακλάδων Η «Εύγερος» Κεφαλονιάς, για τα 40 χρόνια της συγγραφικής σας δημιουργίας . Τι σημαίνει για σας η Κεφαλονιά ; Έχετε μνήμες νοσταλγικές ;
Γ.Ρ. Η Κεφαλονιά είναι γη «πατρίς» και γη «μητρίς», καθώς και οι δύο γονείς ήταν γεννημένοι εκεί. Θυμάμαι τα καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων σε χωριά της Κεφαλονιάς, την εντύπωση που μου έκανε η φύση του τόπου αλλά και οι τοπικές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια. Δυστυχώς όμως οι μνήμες μου δεν έχουν συνέχεια, καθώς οι γονείς μου έφυγαν από την Κεφαλονιά για εργασιακούς λόγους, κι εγώ έζησα περισσότερο σε άλλα μέρη. Ίσως όμως και αυτή η απόσταση εξιδανίκευσε στα μάτια μου τον τόπο και τους ανθρώπους της Κεφαλονιάς.
Α.Ρ. Υπάρχουν αγαπημένοι σας συγγραφείς που ωρίμασαν την σκέψη σας, πυροδότησαν την αλλαγή στην ματιά σας ή σας ενέπνευσαν ;
Γ.Ρ. Αναμφισβήτητα κάθε συγγραφέας, κάθε βιβλίο που διαβάζεις σε χαράζει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βάθος, σε επηρεάζει με τον ένα τρόπο ή με άλλο. Από τους πεζογράφους μας με διαμόρφωσαν ο Ι. Μακρυγιάννης, ο Γ. Βιζυηνός, ο Αλέξ. Παπαδιαμάντης και από τους μεταγενέστερους ο Μάριος Χάκκας, του οποίου η συμ-περιγραφή του καρκίνου του με την λογοτεχνική του ωρίμανση, μου άνοιξε νέους δρόμους και στην ιατρική. Από τους ποιητές ακόμα μου ανοίγουν τα μάτια το Δημοτικό τραγούδι, ο Σολωμός, ο Βάρναλης και οι νεότεροι Ρίτσος και Ελύτης.
Α.Ρ. Πολιτική και Λογοτεχνία . Πόσο αλληλεπιδρούν ;
Γ.Ρ. Η λογοτεχνία είναι στενά συνδεδεμένη με την πολιτική, ειδικά δε στην Ελλάδα (και σε άλλες Βαλκανικές χώρες) και με την εθνική πολιτική. Τα ιστορικά γεγονότα του νεώτερου ελληνισμού έχουν αποτυπωθεί στη λογοτεχνία της εποχής τους όπως στην ποίηση του Ρήγα Βελεστινλή, του Σολωμού και του Κάλβου. Η παράδοση συνεχίστηκε και με τις μεγάλες συνθέσεις του Παλαμά, ακόμα και με τα σατιρικά του Σουρή. Ο τελευταίος πόλεμος, η Αντίσταση, ο εμφύλιος συνέχισαν την παράδοση της αμοιβαίας συσχέτισης πολιτικής και λογοτεχνίας. Τώρα αν η λογοτεχνία μπορεί να τροποποιήσει αποτελεσματικά και κυρίως μαζικά την πολιτική, αυτό επιδέχεται πολλές συζητήσεις.
Α.Ρ. Υπάρχουν νέοι, μαθητές, φοιτητές ανάμεσα μας που γράφουν . Έχετε διαβάσει κάτι από τα έργα τους ; Αν ναι, τι θα τους συμβουλεύατε ;
Γ.Ρ. Είναι παρήγορο ότι υπάρχουν μαθητές και φοιτητές, αλλά και εργαζόμενοι νέοι που απασχολούνται με την ποίηση. Εκτός από την προσωπική τους ικανοποίηση παρέχουν μια ελπίδα και για το μέλλον, για τους ίδιους και για τον τόπο. Έχω συχνά την ικανοποίηση να λαμβάνω τέτοιες ποιητικές προσφορές που πάντα μου δίνουν χαρά. Τα διαβάζω πάντα, απαντώ και προσπαθώ να επισημαίνω τα θετικά που βρίσκω στον καθένα. Η ενθάρρυνση είναι αναγκαία για αυτές τις δύσκολες αποφάσεις.
Α.Ρ. Ως αμιγώς διηγηματογράφος υπάρχει κάτι αυτήν την χρονική περίοδο που ετοιμάζεται να δει το φως του ήλιου… κι αν όχι ποιο όνειρό σας θα θέλατε να πραγματοποιηθεί σε σχέση με την συγγραφή ;
Γ.Ρ. Ως διηγηματογράφος ετοιμάζω κατά καιρούς μεμονωμένα διηγήματα σε κάποια λογοτεχνικά έντυπα. Το επόμενο βιβλίο, που είναι έτοιμο να κυκλοφορήσει, καθυστέρησε λόγω της πανδημίας, ενώ τώρα γράφω ένα εκτενές μελέτημα για τα λαογραφικά της τρίτης ηλικίας. Με την ευκαιρία αυτής της συνέντευξης είστε και η πρώτη που το μαθαίνετε, μια αναγγελία σε έκφραση των ευχαριστιών μου προς εσάς προσωπικά και προς το MyEptanisa.
Σας ευχαριστούμε θερμά για τον χρόνο σας, καθώς και την θετική σας ανταπόκριση στο κάλεσμά μας
της Αγάθης Ρεβύθη
—————
Γεράσιμος Ρηγάτος – Παρουσίαση
Ο Γεράσιμος Ρηγάτος γεννήθηκε το 1945. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου και έγινε διδάκτωρ και υφηγητής – άμισθος επίκουρος καθηγητής. Εργάστηκε ως γιατρός επί 40 χρόνια και άσκησε την ειδικότητα του Παθολόγου – Ογκολόγου. Επί 26 χρόνια διετέλεσε Διευθυντής Νοσοκομείου, 24 από τα οποία στο Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας». Δραστηριοποιήθηκε επίσης στο χώρο των επιστημονικών εταιρειών και διετέλεσε Πρόεδρος ή μέλος Διοικητικών Συμβουλίων σε πολλές Ιατρικές Εταιρείες, έχει ανακηρυχθεί επίτιμο μέλος σε άλλες, ενώ του έχουν απονεμηθεί τίτλοι «Εύφημης Μνείας», «Τιμητικού Διπλώματος», «Ευαρέσκειας» κ.α. από ογκολογικές κυρίως επιστημονικές εταιρείες. Επίσης του έχουν απονεμηθεί περί τις 30 τιμητικές πλακέτες για επιστημονική και κοινωνική προσφορά. Είναι ιδρυτής (1989) και επί σειρά ετών Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Ογκολογίας, σε αντικείμενα της οποίας διοργάνωσε πλήθος Συνεδρίων και εξέδωσε περιοδικό („Psycho-Oncology Letters“). Συνέβαλε στη συνεργασία των γιατρών με τους ασθενείς (με σωματεία πασχόντων) στην Ελλάδα και στην Κύπρο, όπου ασχολήθηκε με την ενημέρωση του κοινού, την ψυχολογική υποστήριξη και τη λειτουργία σχετικών δομών. Στον εορτασμό των 30 χρόνων του ΠΑΣΥΚΑΦ (Παγκύπριος Σύνδεσμος Καρκινοπαθών και Φίλων) στις 29 Νοεμβρίου 2016 ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης του επέδωσε πλακέτα και τιμητικό δίπλωμα, η δε Πρόεδρος του Συλλόγου Άννα Αχιλλεούδη γλυπτό εμπνευσμένο από το σήμα του Συλλόγου.
Επί σειρά ετών ασχολήθηκε επίσης με τον βιοϊατρικό τύπο και έχει διατελέσει μέλος συντακτικών επιτροπών, διευθυντής και επίτιμος διευθυντής σύνταξης διαφόρων περιοδικών.
Παράλληλα με την ιατρική ασχολείται και με την ιστορία, τη λαογραφία και τον πολιτισμό της ιατρικής, καθώς και με την πεζογραφία. Από έγκυρους εκδοτικούς οίκους έχουν κυκλοφορήσει πολλά βιβλία του, ελληνικά και ξενόγλωσσα, ορισμένα από τα οποία καταγράφονται στο εργογραφικό σημείωμα του παρόντος. Η εκδοτική και η γενικότερη πολιτιστική δραστηριότητά του έχουν ευρύτατα αναγνωρισθεί και σχολιασθεί με περίπου 1000 κριτικά σημειώματα και άρθρα από διακεκριμένους Πανεπιστημιακούς του χώρου των Ανθρωπιστικών Σπουδών, από κριτικούς, από λογοτέχνες και δημοσιογράφους. Έχει συνεργασθεί κατά καιρούς με διάφορες εφημερίδες («Ελευθεροτυπία», «Το Παρόν», «Ριζοσπάστης») και με περιοδικά της Αθήνας («Έρευνα», «Ομπρέλα», «Ιχνευτής», «Χοροστάσι», «Ιστορία Εικονογραφημένη», «Αχαϊκά», «Συλλογές» κ.α.) καθώς και με τις σειρές «Ιστορικά» και «Πρωτοπόροι» της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία».
Βραβεύσεις: Για τα βιβλία του και γενικότερα το συγγραφικό του έργο ο Γερ. Ρηγάτος έχει βραβευθεί:
• Από την Ακαδημία Αθηνών, Βραβείο Α΄ τάξεως 1989
• Με ειδική εκδήλωση του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αμφιθέατρο «Αργυριάδης», 1996.
• Με υποτροφία από το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton (ΗΠΑ), 1998-99.
• Τον Οκτώβριο 2006, κέρδισε την ανώτατη τιμητική διάκριση του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την αναγόρευσή του σε επίτιμο Διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε.
Επίσης, για συγκεκριμένα βιβλία ή γενικότερα για το λογοτεχνικό του έργο και την πολύχρονη θητεία του στα Γράμματα έχει τιμηθεί από την Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών με
• Έπαινο Μάρκου Αυγέρη 1994
• Χρυσό μετάλλιο «Γρηγόρης Ξενόπουλος» «για την πολύχρονη και σημαντική προσφορά του στα Νεοελληνικά Γράμματα», Μαρτ. 2007
• Βραβείο του Διαγωνισμού «Άγις Θέρος» για λαογραφική εργασία, Ιούνιος 2016
• Χρυσό Μετάλλιο «Γρηγόριος Ξενόπουλος» (δεύτερη φορά) «για την πολύχρονη προσφορά του στη λογοτεχνία και στον πολιτισμό, Νοεμ.2017
• Τον Νοέμβριο 2018 του επιδόθηκε τιμητική διάκριση από την Ελληνική Εταιρεία Ιατρών Λογοτεχνών για την μακρά παρουσία του στα ελληνικά Γράμματα. Το κείμενο της ομιλίας του και βιοεργογραφικό σημείωμα δημοσιεύθηκαν στο τεύχος του περιοδικού «Κασταλία», που ακολούθησε.
Βραβεύσεις από άλλους φορείς:
• Από τον Όμιλο Φίλων Ολυμπιακού Πνεύματος, 2001
• Από την Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος, 2008
Οι πιο πρόσφατες τιμητικές διακρίσεις είναι:
• Η αναγόρευσή του με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. σε ΚΗΡΥΚΑ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ από την «Εταιρεία Διάδοσης του Ιπποκράτειου Πνεύματος» (ΕΔΙΠ) τις 16 Μαρτίου 2019, με ταυτόχρονη απονομή τιμητικού μεταλλίου.
• Ανάγλυφο της Ελληνικής Εταιρείας Παθολόγων Ογκολόγων (ΕΟΠΕ) μετά την επίσημη έναρξη του ετήσιου συνεδρίου της (20 Απριλίου 2019) «Για την πολύτιμη προσφορά στο Βήμα Κλινικής Ογκολογίας», καθώς ήταν ο πρώτος (ιδρυτικός) Διευθυντής Σύνταξης του περιοδικού της Εταιρείας.
• Αργυρός κυκλικός δίσκος που «Απονέμεται τιμητικά στον Αγαπητό Ιατρό και Λογοτέχνη Γεράσιμο Α. Ρηγάτο για τα 40 χρόνια της συγγραφικής του δημιουργίας» από τον Σύλλογο Φαρακλάδων Η «Εύγερος» Κεφαλονιάς, 17-3-2019.
Βιβλιογραφικό Σημείωμα
Τα βιβλία μου καλύπτουν διάφορους τομείς. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται ένδεκα τίτλοι ιατρικών βιβλίων και επτά ξενόγλωσσες εκδόσεις. Το κύριο μέρος της συγγραφικής μου δουλειάς είναι βιβλία ιστορίας, λαογραφίας και πολιτισμού της ιατρικής (52 τίτλοι), πολλά από τα οποία είχαν την εύνοια δεύτερης και τρίτης έκδοσης, καθώς και της μαζικής επανέκδοσης για διανομή με εφημερίδες και περιοδικά. Τα τρία τελευταία βιβλία μου αυτής της ομάδας – και όλα με αξιοσημείωτο μέγεθος – είναι τα ακόλουθα (S&G Solutions):
• Ιστορικό Λεξικό της Ελληνικής Ιατρικής από την Προϊστορία ως τον 19ο αιώνα (2017, σελ. 510)
• Νοσοκομεία και συναφή ιδρύματα στην Ελλάδα. Ιστορικές πληροφορίες και μαρτυρίες (2018, σελ. 512)
• Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Ιατρικής. Από τα προϊστορικά χρόνια ως τον 20ο αιώνα (2019, σελ. 430).
Έχουν επίσης κυκλοφορήσει οκτώ βιβλία μου πεζογραφίας (διηγήματα), ενώ κάποια από τα διηγήματά μου έχουν μεταφραστεί στα Γαλλικά.
Ο ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΡΗΓΑΤΟΣ ΩΣ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Ο αναγνώστης με βάση τον πιο πάνω κατάλογο που δεν είναι βεβαίως εξαντλητικός, δεδομένου ότι η εργογραφία του Γεράσιμου Ρηγάτου είναι εξαιρετικά εκτεταμένη, αναρωτιέται πού βρίσκει το χρόνο ο συγγραφέας για να κάνει τις έρευνές του, να καταγράφει τα ευρήματά του, να τα αξιολογεί, να τα ταξινομεί, να τα δακτυλογραφεί και να τα παραδίδει σε μορφή χειρογράφου στους εκδότες του, θαυμάζει λοιπόν τη φιλοπονία του και ακολούθως μένει έκπληκτος όταν μαθαίνει πως δεν αρκείται σε όλα αυτά, πως δεν μένει μόνο στην έρευνα και την καταγραφή ποικίλων θεμάτων σχετικών με την ιατρική και την λογοτεχνία. Δραστήριος και ακούραστος όλο αυτό το διάστημα, πειραματίστηκε με την πρωτογενή λογοτεχνική δημιουργία, γράφοντας δικά του έργα, δηλαδή συνέχισε τη συγγραφική του πορεία με αμιγώς λογοτεχνικά βιβλία.
Μέχρι σήμερα εξέδωσε τις εξής συλλογές διηγημάτων:
• Περιπέτειες ενός μεσημεριού (1995).
• Ο άλλος εγώ (1996).
• Είδωλο (1997).
• Έρως φυγής (1999).
• Ο άνθρωπος του Σοφοκλέους και ο άνθρωπος της Σοφοκλέους (2001).
• Ψάχνανε τον τρόπο να χαμογελάνε (2006).
Στα διηγήματα του Ρηγάτου, γραμμένα με συμπάθεια για τον πάσχοντα άνθρωπο, ανιχνεύονται τα χαρακτηριστικά του Νεοέλληνα, ιδιαίτερα του κατοίκου της μεγαλούπολης, ο οποίος εγκλωβισμένος στα τσιμεντένια κουτιά που ονομάζονται πολυκατοικίες βιώνει τη μοναξιά και το μικροαστισμό του. Σε αυτά υπάρχουν βιοπαλαιστές και τεμπέληδες, μοναχικοί και επιτυχημένοι, αλλά και φυγάδες και μετανάστες, πρόσφυγες και απελπισμένοι, κομπιναδόροι και αετονύχηδες, μια πινακοθήκη με ήρωες και ηρωίδες της καθημερινότητας, άνθρωποι της διπλανής πόρτας ή του διπλανού υπογείου. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το κείμενο του οπισθόφυλλου της τελευταίας συλλογής του: «Δέκα μικρές ιστορίες από το χθες, στο σήμερα και το μέλλον σαν σε μια μέρα. Απόκληροι και ξεριζωμένοι σε αντιδιαστολή με τους ισχυρούς και δυνατούς ξεδιπλώνουν τα πάθη τους, τους πόνους τους, τη ζωή τους και συνεχίζουν…».
Φίλιππος Φιλίππου
Περιοδικό «Το Στίγμα», τεύχος 25, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2007, σελ. 77
●
Εκτός από τα βιβλία και τις αυτοτελείς εκδόσεις έχουν δημοσιευθεί πολλά (και συχνά εκτεταμένα) κείμενα πάνω σε ανάλογα θέματα σε τιμητικούς τόμους Πανεπιστημιακών, σε αφιερώματα, σε συλλογικές εκδόσεις και σε περιοδικά.
Αγαπημένα έργα
Αν και ως δημιουργήματα («Παιδιά μου») έχουν όλα μερίδιο αγάπης, ορισμένα είναι «πιο αγαπημένα», ή έχουν διεκδικήσει δικαιώματα και από την αγάπη του κοινού. Οι αναφορές εδώ είναι ενδεικτικές:
• «Αρρώστιες και θάνατοι παιδιών στη Νεοελληνική Λογοτεχνία 1821-1922» με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ερευνών για το Παιδί του Καθ. Σπ. Δοξιάδη (1987)
• «Το άρρωστο και κακοποιημένο παιδί στη λογοτεχνία 1922-1988» (1991)
• «Η υγεία του παιδιού στη λαϊκή μας παράδοση» (1992), που συμπληρώνει την τριλογία.
• «Η αρχαία ιατρική στη λαϊκή μας παράδοση» (1997), γέφυρα στο κενό αιώνων. Συνδυάζει τις αρχαίες υγειονομικές αντιλήψεις με εκείνες της λαϊκής ιατρικής. Η έρευνα υποστηρίχθηκε από το φημισμένο Πανεπιστήμιο του Princeton.
• «Η υγεία στον κύκλο της χρονιάς. Ημερολόγιο ιατρικής λαογραφίας», 2000
• «Τα βότανα στον πολιτισμό των Ελλήνων», 2001
• «Η Ιατρική στο Δημοτικό Τραγούδι», 2003 (και επανεκδόσεις)
Τα τρία τελευταία βιβλία αποτελούν υπόδειγμα τυπογραφικής πρακτικής, όλα με πρωτότυπη εικονογράφηση (πολυχρωμία), δερματόδετα (το πρώτο και χειρογραφοφανές).
