Της Δήμητρας Καδδά
Μετά από συνεχείς αναβολές της συνεδρίασης, πυκνότατες διαβουλεύσεις και σειρά συμβιβασμών ελήφθη απόφαση από το Eurogroup για τα τρία νέα (αλλά… γνωστά) χρηματοδοτικά εργαλεία που θα προσφέρουν στήριξη ανά την ΕΕ έως 540 δισ. ευρώ. Όσο για την επιπλέον χρηματοδότηση που αναμενόταν να ανακοινωθεί, αυτό που αποφασίσθηκε είναι να προταθεί ο σχεδιασμός ενός νέου Ταμείου, με χρηματοδότησή του από “καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία”.
Το εν λόγω Ταμείο θα πρέπει να αποφασισθεί σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής. Μάλιστα, σήμερα αναμένεται η επιστολή Σεντένο προς τους ηγέτες της ΕΕ στην οποία θα περιγράφει τα αποτελέσματα του Eurogroup, αλλά και το θέμα του νέου Ταμείου.
Είναι χαρακτηριστικό πως στην ανακοίνωση που εκδόθηκε χθες το βράδυ, αλλά και στις τοποθετήσεις των θεσμών για το Ταμείο, δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη “ομόλογο”. Εκτός από μία συγκεκριμένη αναφορά του προέδρου του Eurogroup: κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων αναφέρθηκε στο Recovery Fund για το οποίο “κάποια κράτη εξέφρασαν την άποψη πως θα πρέπει να καλυφθεί από κοινή έκδοση χρέους, κάποια άλλα κράτη είπαν πως εναλλακτικοί τρόπου πρέπει να βρεθούν”…
Το Ταμείο θα είναι “προσωρινό, στοχευμένο και συνδεδεμένο με τα έκτακτα κόστη της κρίσης υγείας”. Ζητείται η “καθοδήγηση των ηγετών” της ΕΕ για να “προχωρήσουν οι συζητήσεις για τις νομικές, πρακτικές και χρηματοδοτικές πτυχές του προκειμένου να υπάρξει απόφαση” αναφέρεται.
Ο λογαριασμός
Στο διά ταύτα, οι τρεις παρεμβάσεις που αποφάσισε το Eurogroup της Πέμπτης ήταν οι απολύτως αναμενόμενες. Έχουν συνολική αξία έως 540 δισ. ευρώ. Περιλαμβάνουν δάνεια έως 240 δισ. από ESM για δαπάνες σχετικές με την υγειονομική κρίση, δάνεια 200 δις της ΕΤΕπ για επιχειρήσεις και επιδοτήσεις 100 δισ της Κομισιόν για θέσεις εργασίας.
Μαζί με τις παρεμβάσεις που προηγήθηκαν από την αρχή της κρίσης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Συμβουλίου (που ανακοινώθηκαν χθες σε ένα ενιαίο κείμενο) φτάνουν σε αξία στο 1 τρισ. ευρώ (μαζί με δάνεια και εγγυήσεις).
Και τούτο όταν η επικεφαλής της ΕΚΤ απεύθυνε προχθές έκκληση για επαρκή χρηματοδότηση της ΕΕ με τουλάχιστο 1,5 τρισ. ευρώ φέτος και ακόμη 1 τρισ. ευρώ το 2021 εξηγώντας πως η ύφεση θα φτάσει στο 10% (μία θέση που συμμερίζεται και η Κομισιόν).
Πολλές πτυχές της συμφωνίας δεν έχουν ακόμη αποκρυπτογραφηθεί πλήρως. Τα πρώτα στοιχεία των χθεσινών δηλώσεων δείχνουν πως οι ρήτρες του ESM έγιναν πιο “χαλαρές” αλλά για περιορισμένο εύρος χρήσης των δανείων. Από την άλλη πλευρά η ρήση για “ομόλογο” έγινε πιο “αφανής” και άτυπη.
Ο Έλληνας ΥΠΟΙΚ
“Το Eurogroup κατέληξε τελικά, σε συμφωνία, μέσα από συμβιβασμούς”, δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας για τις σημερινές αποφάσεις του Eurogroup. Αναφέρθηκε σε “μια ικανοποιητική συμφωνία που προσφέρει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αντιμετωπισθούν οι πρωτόγνωρες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού”.
Πρόσθεσε πως “ως προς την αναγκαία επανεκκίνηση της οικονομίας, προβλέπεται η δρομολόγηση ενός ταμείου ανάκαμψης, με χρηματοδότησή του από “καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία”, καθώς και η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, μέσα από την αναδιάταξη του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου”.
Τα τρία νέα εργαλεία και το νέο Ταμείο
Αναλυτικά, στην ανακοίνωση του Eurogroup για τα μέτρα στήριξης αναφέρονται τα τρία εργαλεία των 540 δισ. ευρώ:
1. Η ΕΤΕπ ενισχύεται με εγγυήσεις ύψους 25 δισ. ευρώ για να δώσει δάνεια 200 δισ. ευρώ σε εταιρείες με επίκεντρο τις ΜΜΕ, σε ολόκληρη την ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω τραπεζών.
2. Ενεργοποίηση των γραμμών ECCL ως πιστοληπτικών γραμμών προσαρμοσμένων στην κρίση. Θα είναι διαθέσιμες σε όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης με τυποποιημένους όρους που θα συμφωνηθούν εκ των προτέρων από τον ESM. Η μόνη απαίτηση για την πρόσβαση θα είναι να δεσμευτούν τα κράτη πως θα χρησιμοποιήσουν αυτή τη γραμμή πίστωσης για να στηρίξουν την εγχώρια χρηματοδότηση των άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης από την υγειονομική κρίση. Το ποσό μπορεί να φτάνει έως το 2% του ΑΕΠ κάθε κράτους. Θα είναι έτοιμη σε δύο εβδομάδες και θα είναι διαθέσιμη μέχρι να ολοκληρωθεί η κρίση. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη “θα εξακολουθήσουν να δεσμεύονται για την ενίσχυση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών τους παραμέτρων σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ και την ευελιξία που παρέχεται.
3. Πρωτοβουλία SURE για την οικονομική βοήθεια με τη μορφή δανείων που χορηγούνται με ευνοϊκούς όρους από την ΕΕ στα κράτη μέλη, συνολικού ύψους 100 δισ. ευρώ. Θα καλύψει προσπάθειες για την προστασία των εργαζομένων και των θέσεων εργασίας. Θα σταματήσει μόλις παρέλθει η έκτακτη ανάγκη που προκαλεί η κρίση λόγω του COVID-19 (σ.σ. ο εν λόγω όρος προστέθηκε μετά από πίεση κρατών).
Το ταμείο
Για το Recovery Fund αναφέρθηκε πως οι ΥΠΟΙΚ συμφώνησαν “να εργαστούν” ώστε “να προετοιμάσουμε και να στηρίξουμε την ανάκαμψη, παρέχοντας χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε προγράμματα που αποσκοπούν στην εκκίνηση της οικονομίας σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες και στη διασφάλιση της αλληλεγγύης της ΕΕ στα πλέον πληγείσα κράτη μέλη”.
Επισημαίνεται πως “ένα τέτοιο ταμείο θα είναι προσωρινό, στοχοθετημένο και ανάλογο με το έκτακτο κόστος της τρέχουσας κρίσης και θα συμβάλλει στη διάχυσή του στο χρόνο μέσω κατάλληλης χρηματοδότησης.
Υπό την καθοδήγηση των ηγετών, οι συζητήσεις σχετικά με τις νομικές και πρακτικές πτυχές ενός τέτοιου ταμείου, συμπεριλαμβανομένης της σχέσης του με τον προϋπολογισμό της ΕΕ, τις πηγές χρηματοδότησής του και σε σχέση με τα καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα που θα είναι σύμφωνα με τις Συνθήκες της ΕΕ, θα προετοιμάσουν το έδαφος για μια απόφαση”.
