Παρατάσεις αναστολών «αλά καρτ» και επιδότηση απώλειας µισθού για εργαζόµενους συγκεκριµένων κλάδων που µπαίνουν σε ευέλικτα σχήµατα απασχόλησης είναι οι δύο βασικοί πυλώνες του σχεδίου για την αγορά εργασίας στη δεύτερη φάση της πανδηµίας του κορονοϊού. Τα µέτρα µπαίνουν σταδιακά σε λειτουργία τον Μάιο και τον Ιούνιο. Οπως αποκάλυψε το «Εθνος της Κυριακής», καθώς θα ανοίγει σταδιακά και… πειραµατικά η οικονοµία, θα µπαίνουν αντιστοίχως σταδιακά σε εφαρµογή µέτρα όπως:
- ∆υνατότητα παράτασης των αναστολών σύµβασης για έναν µήνα και έως 31 Μαΐου για το 60% του προσωπικού που ήταν σε αναστολή. Επιβάλλεται όριο στις επιχειρήσεις που ανοίγουν, ώστε να επαναφέρουν κατ’ ελάχιστον σε ενεργή απασχόληση το 40% των εργαζοµένων. Ιδια ρήτρα ισχύει και για τους πληττόµενους βάσει ΚΑ∆, καθώς µπορούν να παρατείνουν τις αναστολές έως 31/5 για έως και το 60% όσων τελούν σε αναστολή. Θα επιτρέπεται άρση ή διακοπή της αναστολής.
- Πρόγραµµα στη βάση του γερµανικού µοντέλου «Kurzarbeit», που αναµένεται από τον Ιούνιο. Μισθωτοί που θα µπαίνουν σε ευέλικτα σχήµατα εργασίας µε µειωµένο ωράριο και µισθό -µερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας- θα επιδοτούνται µε 40% έως 60% της απώλειας του µισθού. Το πρόγραµµα θα εφαρµοστεί αρχικά σε συγκεκριµένους κλάδους, όπως βιοµηχανία, µεταποίηση, λιανεµπόριο, ενώ ο αρχικός ορίζοντάς του φτάνει έως και τον Σεπτέµβριο.
Από τη Δευτέρα 4 Μαΐου και ενώ σταδιακά θα αίρονται τα µέτρα περιορισµού για τη διασπορά του κορονοϊού, θα µπαίνει σε εφαρµογή ένα µεικτό σύστηµα, µε κεντρικό στόχο την αποτροπή µαζικού κύµατος απολύσεων και εκρηκτικής ανόδου της ανεργίας, την οποία ωστόσο προεξοφλούν αναλυτές και αγορά.
Ορατό είναι το ενδεχόµενο επιχειρήσεις µικρές ή µεγαλύτερες να µην ανοίξουν µε την άρση των µέτρων, ιδιαίτερα αν επηρεάζονται από τον τουρισµό που φέτος πλήττεται σφοδρά. «Τα προβλήµατα της επόµενης µέρας είναι τεράστια» εκτιµούν παράγοντες της αγοράς. Τα συνδικάτα δεν κρύβουν τις έντονες ανησυχίες τους για έκρηξη απολύσεων, ελαστικών µορφών απασχόλησης και επιχειρησιακών συµβάσεων µε µειώσεις µισθών. Γι’ αυτό και ζητούν ισχυρό προστατευτικό πλαίσιο έως το τέλος του έτους. «Κανένας δεν θα επιστρέψει µε τους ίδιους όρους που είχε πριν από την καραντίνα» έλεγαν συνδικαλιστικά στελέχη.
Ειδικοί εργατολόγοι εφιστούν την προσοχή και για τα νέα ωράρια που έρχονται από αύριο, παρόλο που η προσαρµογή τους θα πραγµατοποιείται υπό την προϋπόθεση µη µεταβολής του είδους της σύµβασης. «Οι εργαζόµενοι θα συναντήσουν ένα διαφορετικό τοπίο στο ωράριο εργασίας, το οποίο, όπως εξαγγέλθηκε, θα προσαρµόζεται µε το ωράριο λειτουργίας των επιχειρήσεων. Συνδυαστικά µε το γεγονός ότι µια επιχείρηση θα µπορεί να παρατείνει µέρος των αναστολών εργαζοµένων της, προβλέπω επιµήκυνση του χρόνου εργασίας για τους υπόλοιπους σε καθηµερινή βάση και γκρίζες ζώνες υπέρβασης του νοµίµου ωραρίου απασχόλησης» σχολιάζει ο δικηγόρος-εργατολόγος, Γιάννης Καρούζος.
Αναστολή με πλαφόν – Αναπλήρωση μισθού από το Δημόσιο
Στη δεύτερη φάση της πανδηµίας, η δυνατότητα παράτασης των αναστολών έρχεται µε ευελιξία αλλά και µε πλαφόν. Οι επιχειρήσεις που ανοίγουν υποχρεούνται να επαναφέρουν σε ενεργή απασχόληση τουλάχιστον το 40% των µισθωτών τους, ενώ µπορούν να παρατείνουν τις αναστολές των συµβάσεων για έως το 60% των εργαζοµένων που ήταν σε αναστολή. Η δυνατότητα παράτασης δίνεται για έναν µήνα και έως τις 31 Μαΐου. Αντίστοιχη ρήτρα προβλέπεται και για τους πληττόµενους βάσει ΚΑ∆ εργοδότες. Μπορούν να παρατείνουν το 60% των αναστολών έως τις 31/5. Το ποσό της ειδικής αποζηµίωσης θα είναι αναλογικό των ηµερών που ο µισθωτός θα παραµείνει σε αναστολή, κατά τη διάρκεια της παράτασης.
«Το υπουργείο Εργασίας στη νέα φάση που εισέρχεται η οικονοµία καλείται να κινηθεί σε τρεις άξονες: Συνέχιση στήριξης των θέσεων εργασίας των επιχειρήσεων, στήριξη των εισοδηµάτων µέσω ενός νέου µηχανισµού αναπλήρωσης τυχόν απωλειών του εισοδήµατος των εργαζοµένων, προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζοµένων µε πλήρη εφαρµογή των µέτρων πρόληψης της διασποράς του ιού» δήλωσε σχετικά ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης.
Η δυνατότητα παράτασης για τον Μάιο έρχεται µε δύο προϋποθέσεις:
- Απαγόρευση απολύσεων µέχρι τις 31 Μαΐου.
- ∆ιατήρηση του ίδιου αριθµού θέσεων εργασίας και µε το ίδιο είδος σύµβασης εργασίας για 45 ηµέρες µετά την λήξη της παράτασης
Προσοχή, καθώς, αν ο εργοδότης παρατείνει την αναστολή περισσότερων συµβάσεων από το 60%, υποχρεούται να καταβάλει τους µισθούς.
Ετσι, για παράδειγµα:
- Βιβλιοπωλείο µε πέντε εργαζόµενους σε αναστολή. Από αύριο µπορεί να επαναλειτουργήσει. Μπορεί να διατηρήσει τους 3 εργαζόµενους σε αναστολή έως τις 31 Μαΐου. Για τον Μάιο οι εργαζόµενοι που θα παραµείνουν σε αναστολή θα λάβουν 534 ευρώ ειδική αποζηµίωση. Από την 1η Ιουνίου «ξεπαγώνουν» όλες οι συµβάσεις.
- Επιχείρηση που παρέµεινε ανοιχτή, αλλά θεωρείται πληττόµενη (εντός ΚΑ∆) και έθεσε 10 µισθωτούς σε αναστολή την 1η Απριλίου. Το 45νθήµερο των αναστολών λήγει στις 15 Μαΐου. ∆ικαιούται να παρατείνει την αναστολή για τους έξι εργαζόµενους έως τις 31/5. Οι εργαζόµενοι θα λάβουν για το δεύτερο 15νθήµερο του Μαΐου 267 ευρώ ειδική αποζηµίωση.
Το δεύτερο πακέτο αναστολών θα είναι περισσότερο ευέλικτο, καθώς θα παρέχεται η δυνατότητα σε εργοδότες να ανακαλούν προσωρινά την αναστολή εργαζοµένων τους για αντιµετώπιση έκτακτων και ανελαστικών αναγκών.
Η προσωρινή επάνοδος στην εργασία θα προδηλώνεται µε ειδικό έντυπο στην «Εργάνη». Ταυτόχρονα, οι εργοδότες θα έχουν τη δυνατότητα κατάργησης της αναστολής των συµβάσεων τουλάχιστον για ποσοστό 40% των εργαζοµένων των οποίων οι συµβάσεις τελούν σε αναστολή, εφόσον η αναστολή έχει διαρκέσει κατ’ ελάχιστον 15 ηµέρες. Οι συµβάσεις των εργαζοµένων των οποίων ανακαλείται οριστικά η αναστολή τους δεν µπορούν να τεθούν εκ νέου σε αναστολή.
Ταυτόχρονα, παρατείνεται αυτοδίκαια η αναστολή των συµβάσεων των εργαζοµένων σε επιχειρήσεις για τις οποίες συνεχίζεται το «λουκέτο» µε εντολή δηµόσιας αρχής κατά το Μάιο. Με ΚΥΑ µπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρµογής της παράτασης των αναστολών µέχρι 30/6 για τις επιχειρήσεις που θα συνεχιστεί η αναστολή λειτουργίας τους τον Μάιο µε κρατική εντολή.
Το γερμανικό μοντέλο «Kurzarbeit»
Από τον Ιούνιο (ανάλογα και µε τη διαδικασία έγκρισης του ευρωπαϊκού προγράµµατος από τα κοινοτικά όργανα) αναµένεται να µπει σε τροχιά το πρόγραµµα… Σύµπραξης ∆ηµόσιου – Ιδιωτικού Τοµέα για τους εργαζόµενους που θα περνούν από πλήρη σε ευέλικτη απασχόληση. Στη βάση του γερµανικού µοντέλου Kurzarbeit, σχεδιάζεται να επιδοτείται το 40% έως 60% της απώλειας του µισθού του εργαζοµένου που θα µπαίνει σε µερική απασχόληση ή σε εκ περιτροπής εργασία ή στο νέο σχήµα του προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας (νέα εκ περιτροπής).
Σύµφωνα µε ασφαλείς πληροφορίες, στο πρόγραµµα της επιδότησης δεν αναµένεται σε πρώτη φάση να ενταχθεί το σύνολο των κλάδων. Οι παρεµβάσεις του προγράµµατος θα είναι αρχικά στοχευµένες σε κλάδους όπως για παράδειγµα η βιοµηχανία, η µεταποίηση και το λιανεµπόριο. Εξετάζεται η δυνατότητα ένταξης και άλλων κλάδων, όπως ο τουρισµός και η εστίαση, αλλά δεν αποκλείεται οι συγκεκριµένοι κλάδοι να ενισχυθούν εντέλει µε άλλες δράσεις. Το πρόγραµµα θα καλύπτει το 40%-60% της απώλειας του καθαρού µισθού λόγω της µείωσης του ωραρίου απασχόλησης, όπως και τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές, ενώ ο αρχικός ορίζοντας υλοποίησής του φτάνει µέχρι και τον Σεπτέµβριο. Σύµφωνα µε πληροφορίες, το πιθανότερο είναι το ποσό της επιδότησης να δίδεται µέσω του εργοδότη, ενώ αναµένεται να µπει και εδώ ρήτρα διατήρησης του ίδιου αριθµού εργαζοµένων στην επιχείρηση. Τα κονδύλια θα είναι κοινοτικά.
Ετσι, για παράδειγµα:
- Εργαζόµενος σε βιοµηχανία που µπαίνει στο νέο σχήµα του προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας και εργάζεται δύο εβδοµάδες τον Ιούνιο. Ο καθαρός µισθός του είναι 1.000 ευρώ και για τον Ιούνιο θα µειωθεί στο 50% λόγω αντίστοιχης µείωσης του ωραρίου απασχόλησης, δηλαδή θα λάβει από τον εργοδότη 500 ευρώ. Εφόσον ενταχθεί στο πρόγραµµα, θα επιδοτηθεί µε έως 300 ευρώ και θα έχει τελικά µείωση µισθού 200 ευρώ.
Το Kurzarbeit είναι ένα παλιό και δοκιµασµένο εργαλείο στη Γερµανία, το οποίο εξετάζεται να «κουµπώσει» στο ειδικό Κοινοτικό Ταµείο για την απασχόληση «SURE», που έχει στόχο να ενισχύσει συστήµατα µερικής απασχόλησης προκειµένου να προστατευθούν θέσεις εργασίας.
Στη χώρα µας βρίσκεται ήδη σε εφαρµογή το αµφιλεγόµενο µέτρο της νέας εκ περιτροπής εργασίας, που επιτρέπει την εφαρµογή µονοµερώς από τον εργοδότη του µοντέλου «εργασία δύο εβδοµάδες τον µήνα, συνεχόµενα ή διακεκοµµένα, µε τον µισό µισθό». Χρήση του µέτρου µπορούν να κάνουν επιχειρήσεις που πλήττονται και για όσο χρόνο πλήττονται υπαγόµενες στους ΚΑ∆, µέχρι τον Σεπτέµβριο. Ισχύει ρήτρα διατήρησης θέσεων εργασίας.
Από τη θεσµοθέτησή του, τον περασµένο Μάρτιο, το µέτρο έχει συγκεντρώσει τα βέλη των συνδικάτων και της αντιπολίτευσης. «Τα αντεργατικά µέτρα που τέθηκαν σε εφαρµογή από την κυβέρνηση, µε πρόσχηµα την πανδηµία, ήρθαν για να µείνουν» δήλωσε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Εργασίας, Εφη Αχτσιόγλου, µετά τις νέες εξαγγελίες του οικονοµικού επιτελείου. «Το πλαίσιο της ακραίας απορρύθµισης της αγοράς εργασίας, µε την αναστολή συµβάσεων εργασίας και την εκ περιτροπής εργασία µε µείωση µισθού στο 50%, διατηρείται και επεκτείνεται. Οι θέσεις και οι σχέσεις εργασίας δεν διασφαλίζονται µε κανέναν τρόπο» επεσήµανε η ίδια.
Οσον αφορά το Kurzarbeit, στη Γερµανία τον Μάρτιο αιτήθηκαν τη συµµετοχή τους 470.000 επιχειρήσεις, µε συνέπεια 9 εκατοµµύρια εργαζόµενοι να επηρεάζονται από το πρόγραµµα. Πλέον, στον µηχανισµό εξετάζουν να µπουν, σύµφωνα µε το Bloomberg, κολοσσοί όπως η Volkswagen, η BMW, η Daimler, η Puma, η Lufthansa κ.ά. Για τη χώρα µας πιθανά «αγκάθια» είναι η κοινοτική γραφειοκρατία που απαιτείται για να εκταµιευθούν τα κονδύλια -στην Ελλάδα αντιστοιχούν περί τα 1,2 µε 1,5 δισ. από τον «κουµπαρά» των 100 δισ.- αλλά και αν τα χρήµατα αυτά θα είναι τελικά δάνειο ή κοινοτική επιχορήγηση…
