Ένας από τους τομείς που ο COVID-19 έχει επηρεάσει περισσότερο από κάθε άλλον είναι εκείνος του ταξιδιού και κατ΄ επέκταση όλων των υπόλοιπων κλάδων που άπτονται σε αυτόν.
Γράφει: Μπάμπης Δούκας
Με το καλοκαίρι να βρίσκεται προ των πυλών, τα περιοριστικά μέτρα περιορισμού της πανδημίας να αίρονται σταδιακά και τη “βαριά βιομηχανίας της χώρας” να αναζητά ένα restart, ζητήσαμε από 5 experts του ταξιδιωτικού και ξενοδοχειακού χώρου να μας μιλήσουν για το πώς θα διαμορφωθεί στο άμεσο μέλλον ο χάρτης, τον εκτιμώμενο χρονικό ορίζοντα επιστροφής στην ταξιδιωτική κανονικότητα αλλά και το τι θα αλλάξουν οι ίδιοι στις δικές τους συνήθειες. Ακολουθούν τα όσα μας είπαν.
Μαρία Στρατή
Η ζωή όπως τη γνωρίζουμε δε θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Ο COVID-19 έχει αλλάξει για πάντα την εμπειρία μας ως επισκέπτη, ως πελάτη, ως υπάλληλο, ως πολίτη και ως άνθρωπο. Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή που όλα αλλάζουν, μια εποχή προφύλαξης και αναπροσαρμογής της καθημερινότητας αλλά και των αξιών μας. Αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος αντιλαμβάνεται τη συνάθροιση, την εστίαση και το ταξίδι. Μπαίνουμε σε μια εποχή ανασφάλειας, όπου θα κυριαρχήσει η έμμεση (και κυρίως ηλεκτρονική) επικοινωνία, το cocooning, ενώ η οικονομία θα βασίζεται πλέον στην υγεία, με κάθε επιχείρηση να είναι μέρος ενός νέου οικοσυστήματος ασφάλειας και υγιεινής.
Ο περισσότερος κόσμος δε θα είναι διατεθειμένος πια να ρισκάρει και η πρώτη του προτεραιότητα θα γίνει το να προστατέψει τον εαυτό του. Θα δουλεύει, θα μαθαίνει, θα ψυχαγωγείται, θα συναλλάσσεται και θα καταναλώνει εξ αποστάσεως. Η μέριμνα για υγιεινή και η ασφάλεια θα γίνουν πρωταρχικές ανησυχίες και η πρόβλεψη είναι ότι θα παραμείνουν, μαζί με τη χρήση αντισηπτικών. Το σπίτι θα γίνει το επίκεντρο της ζωής και των εμπειριών μας και η νέα μόδα θα είναι η εξάρτηση από τους ειδικούς. Ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας θεωρείται σχεδόν βέβαιο μετά την άρση των αρχικών περιορισμών, κι αυτό θα κάνει ακόμα πιο πολύπλοκη τη συμπεριφορά μας. Οι άνθρωποι θα αναβάλουν αποφάσεις αγορών εξαιτίας της αβεβαιότητας και κερδισμένα -τόσο σε status όσο και σε αξία- θα βγουν καθιερωμένα και γνωστά brands που θα διαχειριστούν την κρίση αποτελεσματικά. Πρωτοπόρος στην πιστοποίηση μέτρων υγιεινής που θα ακολουθούνται στον τουρισμό και την εστίαση, η Accor, η γνωστή παγκόσμια αλυσίδα ξενοδοχείων, με τη συνεργασία της με την Bureau Veritas, τον διεθνή οργανισμό επιθεώρησης και πιστοποίησης. Αυτό που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί η Ελλάδα αυτήν την στιγμή ώστε να μη χάσει τη σεζόν και να παραμείνει η χώρα που διαχειρίστηκε με επιτυχία την εξάπλωση της πανδημίας, είναι να προσελκύσει εισερχόμενο τουρισμό δίνοντας πρόσβαση σε συγκεκριμένους ασφαλείς προορισμούς σε υψηλότερες τιμές, διασφαλίζοντας εξαιρετικά αυστηρούς ελέγχους εισόδου. Με τα σωστά μέτρα πρόληψης, οι ξένοι που θα θελήσουν να ταξιδέψουν σε έναν ασφαλή προορισμό θα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν αντίστοιχα, προκειμένου να κατοχυρώσουν την ασφάλεια και την ηρεμία τους. Ο μαζικός τουρισμός είναι εκτός συζήτησης – ήταν έτσι κ αλλιώς καταστροφικός οικολογικά και πριν την πανδημία.
Ως επαγγελματίας στον χώρο του τουρισμού αλλά και ως άνθρωπος που τα ταξίδια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου, το μόνο που θα αλλάξει στις ταξιδιωτικές μου συνήθειες τα επόμενα χρόνια, είναι η αυστηρή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής, που ούτως η άλλως θα επιβληθούν καθολικά. Θα εξακολουθώ να επιλέγω εκείνα τα ξενοδοχεία που έτσι κ αλλιώς θα εμπιστευόμουν, καθώς και τις διαδικασίες που θα τηρούν με βάση τα παγκόσμια πρωτόκολλα, συνεχίζοντας να έχω όπως και τώρα στο πρόγραμμα μου μακρινούς, αγνώστους προορισμούς. Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται σε όλες τις συνθήκες , ακόμα και τις πιο δύσκολες, προκειμένου να κάνει αυτό που τον ευχαριστεί πραγματικά. Επομένως, όταν δομηθούν τα καινούρια δεδομένα που θα κληθούμε να εντάξουμε όλοι στις συνήθειες μας, ταξιδιώτες και επαγγελματίες του τουρισμού, τότε προσαρμοζόμενοι στη νέα πραγματικότητα, και πάλι θα αναζητήσουμε την αληθινή μαγεία του ταξιδιού.
* Η Μαρία Στρατή είναι επαγγελματίας στον κλάδο του Τουρισμού με εμπειρία ετών σε διεθνή και εγχώρια hospitality brands (Rome Cavalieri – A Waldorf Astoria Hotel, King George Palace Athens, Poseidonion Grand Hotel Spetses).
Βίκυ Βαμιεδάκη
Η άρση των περιοριστικών μέτρων, γίνεται σταδιακά σε ολόκληρο τον κόσμο και έχει ήδη ξεκινήσει σε αρκετές χώρες. Αφορά βασικά στάδια της καθημερινότητας μας και αυτή τη στιγμή κανένας λόγος δεν γίνεται για ταξίδια. Προφανώς είναι και το τελευταίο μέτρο που θα αρθεί. Εκτιμώ πως για ένα διάστημα –ίσως μέχρι και το τέλος του χρόνου – ο κόσμος θα επιλέγει προορισμούς κοντά στον τόπο κατοικίας του. Ίσως και ως αποτέλεσμα του εγκλεισμού αλλά κυρίως ως αίσθημα ασφάλειας. Βέβαια αν δοθούν κίνητρα από το κράτος, με επιδοτούμενες διακοπές, ο καθένας να το εκμεταλλευτεί και να πάει οπουδήποτε στην Ελλάδα. Αφού ωστόσο, μετρήσει τα οικονομικά του και αναλόγως κανονίσει και τις όποιες μετακινήσεις του. Προφανώς πάντως να περιορίσει τα ταξίδια, αφού λίγο ή πολύ όλοι έχουμε υποστεί πλήγμα στα έσοδα μας. Πιστεύω ότι τα ξενοδοχεία θα είναι πρώτα στην επιλογή των ταξιδιωτών και αυτό γιατί όταν θα ανοίξουν, θα έχουν όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά υγιεινής, απολύμανσης κλπ, και θα ακολουθούν συγκεκριμένα πρωτόκολλα
και κανόνες που θα οριστούν από την επίσημη πολιτεία. Το Airbnb για να επιβιώσει θα πρέπει να ακολουθήσει όλες αυτές τις διαδικασίες και να προσφέρει στους επισκέπτες την ασφάλεια ότι όλα είναι ΟΚ και καθαρά σε ένα διαμέρισμα ή σπίτι που διατίθεται με αυτόν το τρόπο.
Όσον αφορά την ταξιδιωτική μου ρουτίνα και συνήθειες, θα ενισχύσω σίγουρα την προσπάθεια μου, με κάθε τρόπο, για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών και θα φροντίζω να μαθαίνω περισσότερα πράγματα για τους ανθρώπους που ζουν στους τόπους που επισκέπτομαι. Τον πολιτισμό, τα έθιμα, τις συνήθειες. Θέλω να κοστίζω λιγότερο ως τουρίστας. Να μην καταναλώνω πολύ ενέργεια, νερό, να μην παράγω πολλά σκουπίδια. Να γεύομαι μόνο τοπικά προϊόντα και συνταγές – αν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο. Να μην αγνοώ κακώς
κείμενα που παρατηρώ στις διακοπές μου, αλλά να νοιάζομαι και, αν μπορώ, να τα διορθώνω.
Πιστεύω ότι αυτό θα γίνει όταν εμβολιαστεί ο γενικός πληθυσμός. Αυτό θα σημάνει επισήμως και την επιστροφή στην γενικότερη κανονικότητα. Θα έχουμε πολύ χρόνο μέχρι τότε για να προγραμματίσουμε ταξίδια, να διαλέξουμε προορισμούς, να κάνουμε σχέδια. Σίγουρα οι νεότεροι θα επανέλθουν νωρίτερα και ευκολότερα στην ταξιδιωτική τους κανονικότητα, φτάνει να μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά. Το ίδιο θεωρώ ισχύει και για τις οικογένειες με παιδιά. Τα παιδιά μας έχουν υποστεί με όλη αυτή την κατάσταση μια “τιμωρία” για την οποία δεν ευθύνονται. Κλείστηκαν μέσα στα σπίτια, μακριά από τους φίλους και τα παιχνίδια, αδιαμαρτύρητα. Πρέπει να τα ανταμείψουμε για την υπομονή και την πειθαρχία τους. Και η καλύτερη ανταμοιβή θα είναι να τους γνωρίσουμε τον κόσμο. Ο καθένας από εμάς θα ήθελε να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του για όλο αυτό που υπέμεινε. Τι καλύτερο από ένα ταξίδι; Πλέον, με άλλα μάτια, άλλη διάθεση, άλλο τρόπο. Πιο αληθινό, πιο ειλικρινή, πιο ταπεινό θα έλεγα. Να μην θεωρούμε ότι επειδή πληρώσαμε κάποιες νύχτες σε ένα ξενοδοχείο, το αγοράσαμε κιόλας, μαζί και τον ξενοδόχο. Ή επειδή κλείσαμε μια θέση στο αεροπλάνο, μας ανήκει η αεροπορική εταιρεία. Να μην ειρωνευόμαστε το φαγητό και το μάγειρα στο ταβερνάκι ή στο εστιατόριο, επειδή θεωρούμε τους εαυτούς μας γαστρονόμους. Πιστεύω ότι ο COVID-19 θα μας κάνει καλύτερους ανθρώπους και άρα καλύτερους ταξιδιώτες. Αυτό θα είναι ένα κέρδος ανεκτίμητο.
* Η Βίκυ Βαμιεδάκη είναι Δημοσιογράφος και Σύμβουλος Επιχειρήσεων Τουρισμού και Εστίασης.
Τίτη Βελοπούλου
Ο τουρισμός είναι σίγουρα ένας από τους τομείς που έχει υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα από την επιδημία που προκάλεσε ο COVID-19. Κι αυτό θα φανεί όχι μόνο σε επίπεδο οικονομικό και πρακτικό, αλλά πάνω από όλα με τεράστιες επιπτώσεις στην ψυχολογία και την ταξιδιωτική συμπεριφορά των ανθρώπων. Οι ταξιδιώτες από εδώ και πέρα, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα, θα προτιμήσουν ταξίδια κοντά στη βάση τους (εντός χώρας) και μέρη χωρίς συνωστισμό. Συνεπώς θα κερδίσουν έδαφος τα road trips με ιδιωτικό αυτοκίνητο, σε σχέση με ένα ταξίδι με αεροπλάνο. Επίσης η επιλογή του προορισμού θα επηρεαστεί αρκετά. Ο κόσμος θα προτιμά αποδράσεις κοντά στη φύση και όχι σε μεγάλες πόλεις. Προτεραιότητα πλέον θα είναι οι υποδομές που τηρούν το υψηλότερο επίπεδο υγιεινής και προσφέρουν ένα αίσθημα ασφάλειας στον ταξιδιώτη. Τέλος, οι ανέπαφες αυτοματοποιημένες συναλλαγές σε κάθε στάδιο του ταξιδιού θα αποτελέσουν ακρογωνιαίο λίθο.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και πριν την εμφάνιση του κορoνοϊού δεν εμπιστευόμουν ιδιαίτερα το επίπεδο καθαριότητας στους δημόσιους χώρους, κάτι που σημαίνει ότι μέσα στη ταξιδιωτική μου ρουτίνα τηρούσα μια υπερβολική ίσως στάση (απολύμανση με αντισηπτικά μαντηλάκια της θέσης στο αεροπλάνο/τραπεζάκι, το τηλεχειριστήριο στο δωμάτιο κτλ.). Οπότε δεν θα αλλάξω κάτι στις συνήθειές μου. Θα συνεχίσω να ταξιδεύω με το αεροπλάνο, ακολουθώντας με ακόμα μεγαλύτερη σχολαστικότητα τους κανόνες υγιεινής, που όπως έχει αποδειχθεί προφυλάσσουν σε έναν μεγάλο βαθμό από τη μετάδοση. Tώρα όσον αφορά στην επιλογή προορισμού και αεροπορικής εταιρείας, σίγουρα η απόφασή μου θα επηρεαστεί, τουλάχιστον τους πρώτους μήνες. Πλέον ένα ταξίδι στο Μαρόκο ή την Ινδία (αναφέρομαι σε μερικά από τα τελευταία μου ταξίδια) και με μια low cost αεροπορική εταιρεία δεν θα το τολμούσα, καθαρά για ψυχολογικούς λόγους. Σχετικά με τη διαμονή, πρώτα στις προτιμήσεις μου θα συνεχίσουν να βρίσκονται τα boutique hotels και τα μικρά ξενοδοχεία, όπου θεωρώ πως θα είναι πιο εφικτή μια “ελεγχόμενη” υποδοχή των φιλοξενούμενων.
Σε πλήρη “κανονικότητα” θεωρώ ότι θα επιστρέψουμε μόνο όταν βρεθεί το εμβόλιο. Ο άνθρωπος είναι προσαρμοστικό ον και αποδεδειγμένα “ξεχνάει” γρήγορα. Μέχρι τότε, όμως, θα πρέπει να προσαρμοστούμε σε μια νέα πραγματικότητα και να συνυπάρξουμε με τον ιό σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας, πόσο μάλλον στα ταξίδια. Άλλωστε, θεωρώ ότι θα μας το υπενθυμίζουν κάθε τόσο οι υποχρεωτικές μάσκες, τα ειδικά μέτρα που θα λαμβάνονται στις αεροπορικές εταιρείες και στα ξενοδοχεία, οι αυστηροί έλεγχοι, τα πιστοποιητικά υγείας που πιθανόν θα πρέπει να διαθέτουμε και γενικότερα η όλη κοινωνική απόσταση που θα πρέπει να διατηρούμε τους επόμενους μήνες.
* Η Τίτη Βελοπούλου είναι Δημοσιογράφος και Travel Blogger, founder του i-Discover.
Κώστας Παναγάκης
Είναι αρκετά συνηθισμένο σε δύσκολες περιόδους ο μέσος άνθρωπος να προσπαθεί να τοποθετηθεί απέναντί τους με βασικό εργαλείο τους αριθμούς. Η πρόσφατη κρίση που περνάει ο κλάδος της φιλοξενίας είναι ένα κλασικό παράδειγμα όπου όλοι πασχίζουμε να ποσοτικοποιήσουμε το πλήγμα στις συνήθειες δεκαετιών: “αντιπροσωπεύει πάνω από το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ, αντιστοιχεί σε 319 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, 100 εκατομμύρια εργαζόμενοι στον κλάδο κινδυνεύουν να χάσουν τις δουλειές τους”. Όλοι βλέπουν το πρόβλημα. Λίγοι βλέπουν το απότομο κλείσιμο ενός κύκλου.
Αναζητώντας κανείς την επόμενη ημέρα στον τουρισμό θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να τον δει πέρα από αριθμούς: να εξετάσει τα ταξίδια αναψυχής ως ανθρώπινη ανάγκη, η οποία ξεκίνησε από τους ρωμαϊκούς χρόνους (ταξίδια για να δει κανείς τα Επτά Θαύματα της Αρχαιότητας) αναπτύχθηκε σε περιφερειακό επίπεδο στην ευρωπαϊκή ήπειρο τον 17ο αι., έγινε κτήμα των πολλών στον 19ο αι. με την επέλαση της τεχνολογίας και μετεξελίχθηκε σε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας τις τελευταίες δεκαετίες.
Έχοντας περάσει 4 σχεδόν αιώνες όπου τα ταξίδια σηματοδοτούν ένα κομμάτι της εξελικτικής διαδικασίας του ανθρώπινου είδους είναι βέβαιο ότι όλοι μας θα συνεχίσουμε και στο μέλλον να ταξιδεύουμε. Αυτό που θα αλλάξει είναι το mentality γύρω από τον τουρισμό. Ο τρόπος με τον οποίο καθορίζουμε τις ανάγκες αναψυχής γύρω από ένα ταξίδι. Όλα συνηγορούν ότι οι εξορμήσεις μας θα είναι πιο χαλαρές, οι προορισμοί μας πιο κοντινοί (τουλάχιστον τους πρώτους μήνες της ανάκαμψης), οι ρυθμοί μας πιο ανθρώπινοι. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό.
* Ο Κώστας Παναγάκης είναι ο CEO και founder της εταιρείας δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας Travelworks Public Relations.
Χάρης Σταυρίδης
Θεωρώ ότι η πλειοψηφία του κόσμου θα προτιμήσει αρχικά τον οδικό τουρισμό (με ιδιωτικά οχήματα) και τις κοντινές αποδράσεις, ενώ μακρινά ταξίδια θα μπουν στο πλάνο πολύ αργότερα. Το Airbnb θα δυσκολευτεί να πείσει ότι είναι ασφαλές. Τα καλά οργανωμένα ξενοδοχεία έχουν σαφώς καλύτερες υποδομές και τρόπους λειτουργίας για να εγγυηθούν το health & safety των πελατών τους αλλά και να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις. Παράμετροι όπως η ποιότητα του αέρα και τα συστήματα καθαρισμού σε κλειστούς χώρους (αεροδρόμια, καμπίνες αεροπλάνων, κλπ) θα επηρεάζουν τις αποφάσεις μας, ενώ πιθανότατα θα χρειαζόμαστε παραπάνω από το διαβατήριό μας για να μπούμε σε άλλες
χώρες, όπως κάποιο πιστοποιητικό υγείας. Θα πακετάρουμε σαφώς διαφορετικά (μάσκες, αντισηπτικά, κλπ), ενώ σύμφωνα με μία έρευνα του Imperial College, καθώς είναι πολύ πιθανό οι χώρες να εφαρμόζουν lockdown μέτρα σε διαφορετικές περιόδους, θα υπάρχουν συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια για να τις επισκεφτούμε. Οι τιμές των αεροπορικών φαίνεται ότι μπαίνουν σε μια φάση μεγάλων διακυμάνσεων.
Λόγω της δουλειάς, τα ταξίδια ήταν βασικό κομμάτι της καθημερινότητάς μου. Σίγουρα θα αποφεύγω τις μετακινήσεις που δεν είναι τελείως απαραίτητες για το επόμενο διάστημα. Επιπλέον, όλοι αυτοί οι περιορισμοί και τα “αν” που έχουν μπει πλέον, περιόρισαν τη διάθεσή μου για περιπέτεια και εξερευνήσεις στα ταξίδια αναψυχής. Θέλω κάτι ήρεμο, ασφαλές, γνώριμο.
Όσο δεν υπάρχει μια αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή ή εμβόλιο, η κατάσταση θα είναι ρευστή και ο κόσμος, παρά την ανάγκη του για αποδράσεις, ιδιαίτερα επιφυλακτικός. Συνεπώς, δεν περιμένω μια άμεση επιστροφή στην κανονικότητα, ενώ δεν γνωρίζουμε πώς θα αντιδράσουμε σε αυτό το συλλογικό τραύμα που αποκτήσαμε όταν κατακαθίσει η σκόνη αυτής της κατάστασης. Φυσικά, εύχομαι όλα αυτά να αναιρεθούν όσο πιο σύντομα γίνεται, ενώ βάζω τις ελπίδες μου στην τρομερή εφευρετικότητα και ανθεκτικότητα της ανθρώπινης φύσης.
* Ο Χάρης Σταυρίδης είναι ο founder του Globe & Trotter, ενός luxury hospitality agency που εξειδικεύεται στις international media relations και τα brand partnerships και experiences.
