Το World Wide Web είναι και επισήμως πια αρκετά παλιό ώστε να μπορούμε να ανιχνεύσουμε την πλούσια και ιδιαίτερη ιστορία του.
Μια ιστορία που ερχόταν ολοταχώς να αλλάξει την ανθρώπινη καθημερινότητα όπως την ξέραμε. Μέσα σε λίγα χρόνια Παγκόσμιου Ιστού, τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο.
Η πολύ διακριτική επανάσταση που είπαμε τελικά ίντερνετ λειτούργησε ως σίφουνας, μια πρωτόγνωρη και αδιανόητη δύναμη αλλαγής που σάρωσε τα πάντα.
Ποιοι ήταν όμως οι πρωτεργάτες όλων αυτών; Και σε εποχές μάλιστα που το διαδίκτυο δεν έμοιαζε για όλους μια καλή ιδέα. Ίσα-ίσα, ρωτήστε τον Μπιλ Γκέιτς γι’ αυτό!
Ποιες ήταν οι ιστοσελίδες που σφυρηλάτησαν το τοπίο, τσιμεντώνοντας ουσιαστικά τα θεμέλια του ίντερνετ; Πολλές, πάρα πόλλες, θα απαντούσε κανείς, και είναι κρίμα να μείνουν χωρίς αναφορά websites που άλλαξαν την κατηγορία τους.
Με τη συνείδηση των ορίων λοιπόν μιας τέτοιας λίστας, ας δούμε μια σειρά από τις σημαντικότερες ιστοσελίδες που έκαναν το σερφάρισμα να αξίζει. Από την εποχή δηλαδή που κάποιος Τιμ Μπέρνερς-Λι πρότεινε στο CERN αυτό που ο ίδιος είχε ονομάσει «WorldWideWeb» (μία λέξη).
Σκαρώνοντας τελικά αυτό που θα άλλαζε μαγικά τον κόσμο από μόνο του. Ναι, την πρώτη ποτέ ιστοσελίδα! Η οποία ανέβηκε στις 6 Αυγούστου 1991 για να φέρει μια κολοσσιαία επανάσταση στην οικουμένη. Μια τέτοια τομή που δεν περίμενε κανείς, ούτε καν ο «πατέρας» του Παγκόσμιου Ιστού…
Αυτό που ξεκίνησε ως μια σειρά από λίστες μιας χούφτας χρηστών του Usenet έμελλε να εξελιχθεί στο απόλυτο ορόσημο όταν μιλάμε για «εκείνον τον τύπο που έπαιζε εκεί μωρέ». Μια από τις πρώτες βάσεις δεδομένων που έδειχναν τι τρομακτικά πράγματα μπορούσε να κάνει το νέο μέσο.
Το Internet Movie Database παραμένει ένα βασικό εργαλείο ιστορικής καταγραφής για τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και το gaming και λίγοι συνειδητοποιούν πόσο παλιό είναι. Και πόσο σημαντικό για την ίδια τη διαδικτυακή περιπέτεια, δίνοντας φωνή στον απλό σινεφίλ και τον παθητικό ως τότε τηλεθεατή.
Όσοι μεγάλωσαν στα 90s και έζησαν από πρώτο χέρι την έκρηξη του ίντερνετ θα θυμούνται πως εκείνα τα χρόνια διαδίκτυο σήμαινε απλά-απλά Yahoo. Το απόλυτο ψαχτήρι, η παντοδύναμη μηχανή αναζήτησης που χωρίς αυτή δεν ήξερες τι ακριβώς να κάνεις στο ψηφιακό περιβάλλον.
Το έφτιαξαν δυο τελειόφοιτοι φοιτητές του Στάνφορντ (Jerry Yang και David Filo) και ανέβηκε online τον Ιανουάριο του 1994 ως ένα ευρετήριο από ιστοσελίδες που μαζεύονταν με το χέρι (χωρίς αλγόριθμους δηλαδή). Λίγο αργότερα θα έρχονταν τα ευρετήρια που φτιάχνονταν αυτόματα από τον υπολογιστή, κάτι AltaVista (1995) και Google (1998) δηλαδή, αφήνοντας τώρα το Yahoo να ασχολείται με ηλεκτρονικά ταχυδρομεία και chat rooms.
Ήταν το 1994 όταν κάποιος Τζεφ Μπέζος σκάρωσε το πρώτο διαδικτυακό βιβλιοπωλείο, το οποίο θα γινόταν αργότερα κανονικό παντοπωλείο και σωστός ογκόλιθος του ηλεκτρονικού εμπορίου. Η Amazon δεν έκανε απλώς γνωστό και δημοφιλές αργότερα το ηλεκτρονικό shopping, αλλά έδωσε και βήμα στον χρήστη να ανεβάζει κριτικές για τα προϊόντα, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για ιστοσελίδες τύπου TripAdvisor.
Χωρίς το Amazon.com, ο κόσμος θα είχε ακόμα επιφυλάξεις να αγοράζει πράγματα από ψηφιακές οντότητες. Ο Μπέζος μας έκανε να ψωνίζουμε στο ίντερνετ με τις δύο καινοτομίες του: την παραγγελία με ένα κλικ (1999) και τη δωρεάν παράδοση (2005)…
Ήταν Σεπτέμβριος του 1995 όταν ο προγραμματιστής Pierre Omidyar εγκαινίασε την ιστοσελίδα του, το AuctionWeb, που μετονόμασε αργότερα σε eBay και έγινε ο βασικός υπεύθυνος για τη μετατροπή της νοικοκυράς σε επιχειρηματία. Δεν είναι και πολλές οι ιστοσελίδες που μπορούν να παινευτούν πως δημιούργησαν ένα δικό τους momentum στο ίντερνετ.
Απλό στη χρήση και δαιμόνιο στην επικοινωνία των εμπλεκόμενων μερών, το eBay έδειξε την πραγματική δύναμη του ίντερνετ, την αυτορυθμιζόμενη λειτουργία των ηλεκτρονικών κοινοτήτων δηλαδή. Δημιουργώντας ταυτοχρόνως και μια νέα επαγγελματική κατηγορία, καθημερινούς ανθρώπους που ζουν μοσχοπουλώντας προϊόντα στην ιστοσελίδα του…
Δωρεάν email για όλους και προσβάσιμα email από παντού, αυτό υποσχέθηκαν οι Jack Smith και Sabeer Bhatia στην ανθρωπότητα το 1996. Και η υπόσχεσή τους ήταν τόσο δυνατή που την επόμενη κιόλας χρονιά θα αγόραζε την ιστοσελίδα τους η Microsoft έναντι 400 εκατ. δολαρίων (το 1997!).
Πριν από το Hotmail, όταν άνοιγες ένα email σβηνόταν από τον server που το φιλοξενούσε, κάτι που σήμαινε ότι μπορούσες να το ξαναδείς μόνο από τον υπολογιστή που το είχες ανοίξει. Το Hotmail είναι που το άλλαξε αυτό, παρέχοντας καθολική πρόσβαση στο ηλεκτρικό ταχυδρομείο σου από κάθε υπολογιστή με σύνδεση στο ίντερνετ. Χωρίς το Hotmail (που συγχωνεύτηκε το 2013 με το Outlook), το email δεν θα γνώριζε τέτοια απήχηση.
Το Netflix ξεκίνησε το 1997 ως μια ηλεκτρονική υπηρεσία που ταχυδρομούσε στο σπίτι σου μέσα σε φάκελο την ταινία της αρεσκείας σου. Απαλλάσσοντας έτσι τους χρήστες του από την καθιερωμένη επίσκεψη στο βιντεοκλάμπ της γειτονιάς. Μακριά απ’ ό,τι είναι σήμερα, έδειξε πάντως την τρομακτική δύναμη του ίντερνετ και σε αυτόν τον τομέα.
Αργότερα, όταν έγινε streaming υπηρεσία, λίγο έλειψε να σκοτώσει την καλωδιακή τηλεόραση και πλέον είναι ένας σωστός ογκόλιθος της οικιακής ψυχαγωγίας. Κάτι που κανείς δεν θα φανταζόταν το σωτήριο έτος 1997…
Η Google έχει εισβάλει πλέον σε κάθε πτυχή του ολοκληρωτικού φαινομένου που λέμε ίντερνετ. Ό,τι κι αν κάνεις online, αλληλεπιδράς με κάποια υπηρεσία ή προϊόν της Google, ακόμα κι όταν δεν το γνωρίζεις. Κάθε φορά που βλέπεις ένα βίντεο στο YouTube ή διαβάζεις κάποιο blog στο Blogger, η Google είναι εκεί. Και σε εκατοντάδες άλλα πράγματα φυσικά.
Όλα ξεκίνησαν βέβαια το 1998 ως μια ακόμα μηχανή αναζήτησης. Μια πάναπλη ιστοσελίδα που ερχόταν να φέρει την πραγματική επανάσταση στον τρόπο που χρησιμοποιούσε ο άνθρωπος το ίντερνετ. Αυτή η μηχανή σέρβιρε σωστά αποτελέσματα, μετατρέποντας το διαδίκτυο στο απόλυτο μέρος αναζήτησης πληροφορίας.
Ο περίφημος αλγόριθμος PageRank των Πέιτζ και Μπριν ήταν αυτός που έσωσε το ίντερνετ από το χάος των πρώτων ημερών, κάνοντας τις διαδικτυακές αναζητήσεις ακριβείς και δημοφιλείς τελικά…
Σήμερα έχουμε την κοινωνική δικτύωση να φέρνει τις σκέψεις μας online, υπήρχαν ωστόσο εποχές που αν ήθελες να ακουστείς εκεί έξω, έπρεπε να γίνεις blogger. Και δύο ήταν οι ογκόλιθοι εδώ, το GeoCities, που λειτουργούσε ήδη από το 1994, και η πραγματική επανάσταση, το Blogger.
Το Blogger έκανε ακόμα ευκολότερο να στήσεις ένα προσωπικό blog και να ενημερώνεις τον κόσμο για το τι έφαγες το μεσημέρι ή τι σου έκανε ο κολλητός σου. Όλοι χρειάζονταν τώρα ένα βήμα και το Blogger το παρείχε με εντυπωσιακά απλό τρόπο, χωρίς να χρειάζεται να ξέρεις κώδικα και τέτοια πράγματα. Ήταν η πλατφόρμα που μετέτρεψε την προσωπική άποψη σε κορωνίδα του Ιστού.
Το εξαγόρασε η Google το 2003 και συνεχίζει να υφίσταται στον κόσμο μας. Όπως και το ιστορικό GeoCities, που αποκτήθηκε από το Yahoo το 1999 και ζει ακόμα ως Yahoo! GeoCities, αν και σπανίως το ακούς στις μέρες μας…
Αν η Amazon ήταν αυτή που καθιέρωσε τις κριτικές του κόσμου, η Wikipedia πήγε το user-generated content στο επόμενο επίπεδο, σκαρώνοντας μια online εγκυκλοπαίδεια όπου όλοι μπορούσαν να συνεισφέρουν με τις γνώσεις τους. Κι ενώ αυτό θα φάνταζε σωστή κόλαση, με λάθη και εσκεμμένα ψεύδη, η Wikipedia βρήκε γρήγορα τον τρόπο να το ξεπεράσει, αυτο-διορθώνοντας το παραπλανητικό περιεχόμενο.
Ήταν και παραμένει ένα από τα βασικά εργαλεία για τον εκδημοκρατισμό της γνώσης, μια αυθεντική ενσάρκωση όλων όσων μας υποσχέθηκε το ίντερνετ εξαρχής. Πληροφορία από τον χρήστη για τον χρήστη, πάντα δωρεάν. Εκατομμύρια λήμματα πια σε εκατοντάδες γλώσσες και για όλων των λογιών τα θέματα, πρόκειται για έναν τεράστιο άθλο ανθρώπινης συνεργασίας, εθελοντισμού και γενναιοδωρίας…
Με τον ίδιο τρόπο που ο Napster πυροδότησε την τρέλα με τον διαμοιρασμό αρχείων από χρήστη σε χρήστη, κάνοντας απλούστατο το να βρίσκεις MP3 (το οποίο καθιέρωσε το φοβερό και τρομερό MP3.com από το 1998), και εξαγριώνοντας τις δισκογραφικές του πλανήτη, κάτι αντίστοιχο έκανε και το Pirate Bay με το downloading. Η τεράστια βάση δεδομένων του κοσμάκη έγινε ξαφνικά προσβάσιμη σε όλους, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα που γίνονταν στις σελίδες του ήταν και παραμένουν παράνομα.
Κι ενώ οι δισκογραφικές γκρέμισαν τον Napster και τα παρακλάδια του, το Pirate Bay έμελλε να αποδειχτεί πιο ανθεκτικό, λειτουργώντας σε όλη του τη μεγαλοπρεπή παρανομία εδώ και 15 ολόκληρα χρόνια. Η διαβολική αντοχή του χαρακτηρίζεται ως το καλύτερο χαρακτηριστικό του και παρά το γεγονός ότι δεν είναι πια η απόλυτη επιλογή για torrents εκεί έξω, ήταν αυτό που εγκαθίδρυσε την πρακτική του διαμοιρασμού περιεχομένου μεταξύ των κοινών θνητών.
Το Facebook δεν ήταν η πρώτη ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, ούτε καν η δημοφιλέστερη πλατφόρμα του κλάδου. Ο κόσμος είχε ήδη από το 2003 το MySpace να βγάζει τα εσώψυχά του. Μόνο που ήταν τελικά το Facebook αυτό που θα καθόριζε την έννοια του social networking, μιας από τις βασικότερες πτυχές του σημερινού ίντερνετ.
Πολλά πράγματα πλέον γίνονται ή αρχίζουν από το Facebook και ο ρόλος του στην κοινωνία είναι σχεδόν αυταπόδεικτος. Κι όλα αυτά από μια πανεπιστημιακή βάση δεδομένων που έφτιαξε κάποιος Mark Zuckerberg από το δωμάτιό του. Πριν μετατραπεί σε ένα εξαιρετικό διαφημιστικό εργαλείο και στείλει το πόνημά του στα ουράνια της αγοράς. Το 2005 ήρθε το Reddit και το 2006 το Twitter κι έδεσε το γλυκό της κοινωνικής δικτύωσης και με το παραπάνω…
Άλλη μια ιδέα που ξεκίνησε σε ένα γκαράζ από τρεις πρώην υπαλλήλους του PayPal (το οποίο, παρεμπιπτόντως, δεν θα υπήρχε χωρίς το eBay), έμελλε να γίνει ο ακρογωνιαίος λίθος της ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας. Τέτοιος που η Google αναγκάστηκε να πληρώσει 1,6 δισ. δολάρια για να τον αποκτήσει!
Πλέον η ανθρωπότητα ανεβάζει κάθε λεπτό της ώρας πάνω από 10 ώρες υλικού στην πλατφόρμα και είναι ξεκάθαρο πως για κάθε αναζήτηση στη γραμμή της Google θα βρεις ένα βιντεάκι να ταιριάζει με τις λέξεις-κλειδιά.
Πριν από το YouTube, δεν υπήρχαν και πολλές επιλογές για να δεις ένα βίντεο online. Μπορεί και να συναντούσες κάποιο δηλαδή, αλλά το bandwidth κόστιζε. Αυτό έκανε το YouTube, παρείχε δωρεάν χώρο σε όλους να ανεβάζουν το υλικό τους. Κι αυτό ήταν το μεγάλο μυστικό της ανεπανάληπτης επιτυχίας του.
Υπήρχαν εποχές που η επαφή με την πορνογραφία ήταν δύσκολη υπόθεση. Έπρεπε είτε να βρεις κάνα παραπεταμένο «Playboy» είτε να επιστρατεύσεις όλη τη δημιουργικότητά σου για να ρίξεις κλεφτές ματιές σε περιεχόμενο άσεμνο και ανήθικο. Και ήταν το PornHub που το άλλαξε αυτό, κάνοντας δωρεάν και mainstream τελικά την πορνογραφία.
Ο αντίκτυπός του στη βιομηχανία του πορνό λογίζεται σήμερα καταστροφικός, άφησε πάντως βαθιά χαραγμένο το στίγμα του στον σύγχρονο κόσμο και τον τρόπο που καταναλώνει η ανθρωπότητα «ροζ» περιεχόμενο…
