Δύσκολες είναι οι ημέρες που διανύουμε και όχι μόνο για τις άσχημες ειδήσεις και τις εικόνες στο πεδίο διασποράς του κορωνοϊού στον πληθυσμό της χώρας μας. Οι δυσάρεστες πολιτικές ειδήσεις συνεχίζονται από μια κυβέρνηση που έδειξε εμφανώς έλλειψη οξυδέρκειας, με τις δυσάρεστες παραμέτρους του ιού να καταλαμβάνουν αρνητικά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς της εθνικής μας οικονομίας. Το υπουργείο Τουρισμού καταθέτει έναν ελλιπέστατο προϋπολογισμό που δείχνει ότι βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου Covid-19, ότι τελεί υπό καθεστώς τρικυμίας εν κρανίω.
Αλλά τι να πει κανείς για μια κυβέρνηση που δεν διστάζει να χαρακτηρίζει την αξιωματική αντιπολίτευση ως γραφική όταν μιλάει για μεγάλη ανεργία, για την ανάγκη επιβίωσης των επιχειρήσεων, για την απαίτηση προστασίας της εργασίας και για την επιτάχυνση της στήριξης στο επίπεδο των εισφορών και υποχρεώσεων των επιχειρήσεων. Όταν αντιτάσσει στη μικροψυχία της κυβερνητικής πολιτικής των συμφερόντων ρεαλιστικές προτάσεις αποφυγής της φτωχοποίησης επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Λογικό κι επόμενο τίποτα από αυτά να μην αντικατοπτρίζεται στον προϋπολογισμό του 2021 για τον τουρισμό.
Η κυβέρνηση λησμονεί τη ρήση του Ισοκράτη «Ευ σοι το μέλλον έξει, αν το παρόν ευ τιθής» δηλαδή ότι το μέλλον θα είναι καλό αν τακτοποιήσεις καλά το παρόν. Κι έτσι όπως δεν μερίμνησε τόσους μήνες για τη θωράκιση του ΕΣΥ, έτσι ανεύθυνα διοικεί τον κλάδο του τουρισμού χωρίς να προνοεί για την πιθανότητα ενός τρίτου κύματος πανδημίας.
Προεξοφλεί επιστροφή στην κανονικότητα
Πρώτο παράδοξο είναι ότι οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας το 2021 στον προϋπολογισμό του υπουργείου Τουρισμού απουσιάζουν. Μήπως γνωρίζει ο κ. Θεοχάρης κάτι περισσότερο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, του οποίου οι προειδοποιήσεις λαμβάνουν υπόψη επιστημονικά τεκμήρια για τη χάραξη τουριστικών πολιτικών ανά τον κόσμο; Δεν χτίζει ο κ. Θεοχάρης, αλλά γκρεμίζει ό,τι έμεινε όρθιο, καθώς λαμβάνει δεδομένη την επιστροφή στην κανονικότητα εντός του 2021 και μάλιστα προσδοκά στην ανάκαμψη του τουριστικού ρεύματος στο 60% σε σύγκριση με το 2019.
Δεύτερο παράδοξο είναι ότι την πλέον σκληρή χρονιά ο προϋπολογισμός για τον τουρισμό εμφανίζεται μειωμένος κατά 35% και 18% στα επίπεδα των εκτιμήσεων και των προβλέψεων αντίστοιχα. Μήπως οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για τις εισπράξεις από τον τουρισμό στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020, που διαμορφώθηκαν σε μόλις 3,5 δισ. ευρώ, από 16,1 δισ. ευρώ στην αντίστοιχη περίοδο του 2019, δηλαδή κατέγραψαν πτώση 78,2%, δεν στέκουν ως αξιόπιστο στατιστικό συμπέρασμα;
Πιο απλά, η συντριβή των τουριστικών εσόδων οδήγησε σε έλλειμμα 8,6 δισ. ευρώ το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ ακόμα πιο τραγική φαίνεται πως θα είναι η πτώση για το διάστημα του δεύτερου κύματος της πανδημίας, από το τέλος Οκτωβρίου μέχρι και τη λήξη του ημερολογιακό έτους.
Κανένα σχέδιο διαχείρισης της κρίσης
Τρίτο παράδοξο είναι ότι, ενώ στον προϋπολογισμό του υπουργείου Τουρισμού για το έτος 2020 η αρχική πρόβλεψη ήταν από τον τακτικό προϋπολογισμό και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων συνολικά το ποσό των 69.680.000 ευρώ και κατόπιν των αναμορφώσεων έφτασαν συνολικά 89 εκατ. ευρώ, για το έτος 2021 η πρόβλεψη του υπουργείου είναι συνολικά μόνο 57 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ούτε αντίστοιχη πρόβλεψη για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής πανδημίας στον τουρισμό, άρα ούτε η πολιτική βούληση, ούτε και σχέδιο διαχείρισης του γιγαντιαίου αυτού προβλήματος. Η επιστροφή στη δήθεν κανονικότητα που επικαλείται σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού η Ν.Δ. κοστίζει στον τουριστικό κλάδο και τον κόσμο μείωση κρατικών δαπανών ύψους τουλάχιστον 35%. Έχουμε άδικο όταν λέμε ότι το υπουργείο Τουρισμού τελεί υπό καθεστώς τρικυμίας εν κρανίω;
Η πρόβλεψη ότι ο ελληνικός τουρισμός θα ανακάμψει σημαντικά το 2021 είναι ουτοπική, ενώ όλες οι έγκριτες αναλύσεις τοποθετούν την ανάκαμψη αυτή πιο ορατή το 2022 ή 2023, ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας. Το επιχείρημα των συγχρηματοδοτούμενων πόρων από νέα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι ανίσχυρο και δεν δημιουργεί ευνοϊκές προοπτικές.
Νέες μορφές ενισχύσεων
Η συνδρομή του τουρισμού και των εσόδων του στην εθνική οικονομία αποκτά μεγαλύτερη υπεραξία όταν το κράτος επανεπενδύει στο τουριστικό κεφάλαιο και το ανθρώπινο δυναμικό του με νέες μορφές ενισχύσεων. «Εναλλακτικές μορφές τουρισμού – φυσικό και πολιτιστικό κεφάλαιο – επιμήκυνση τουριστικής περιόδου με παράλληλη ανάδειξη νέων προορισμών» αποτελεί το τρίπτυχο της βιώσιμης αναπτυξιακής προσέγγισης του τουρισμού, σε αλληλεξάρτηση, βέβαια, με τη διά βίου βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων.
Η μετά τον κορωνοϊό εποχή δεν μπορεί να σχεδιαστεί χωρίς την εκπόνηση τεκμηριωμένων επίκαιρων μελετών και χωρίς τη διεξαγωγή πρωτογενούς έρευνας στις αγορές που αποτελούν χώρες προέλευσης των επισκεπτών της χώρας μας. Η διαμόρφωση μιας δυναμικής στρατηγικής new branding οφείλει να αποσκοπεί στην ποσοτική αναπλήρωση των οικονομικών κενών που αφήνει η υγειονομική πανδημία στον τουρισμό, αλλά και στην οικοδόμηση νέων συνεργασιών με αγορές άγνωστες μέχρι σήμερα για την Ελλάδα. Κάτι που από μόνο του δεν μπορεί να είναι αρκετό χωρίς την ευεργετική ενίσχυση των χρηματοδοτικών μέσων στήριξης των επιχειρήσεων με τη συγχρηματοδότηση των κοινοτικών οργανισμών.
Ο ρόλος του κράτους και του υπουργείου Τουρισμού στην προσπάθεια αυτή πρέπει να είναι οικονομικά πιο παραστατικός και πιο ενεργός, όταν στον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού, του οποίου τα έσοδα εμφανίζονται μειωμένα για το 2021 στο ποσό των 5 εκατ. σε σχέση με τα 11 εκατ. του 2020, προκαλούνται ευνοϊκές συνθήκες για την ανάληψη αντικειμένων εργασίας επικοινωνιακού χαρακτήρα και προβολής από ιδιωτικά χέρια.
Ο προϋπολογισμός του υπουργείου Τουρισμού δεν βρίσκεται σε αρμονική σχέση με την υφεσιακή σημερινή δομή του τουρισμού, την κρισιμότητα των προτεραιοτήτων της εποχής, αλλά και τη σοβαρή περίπτωση έλευσης και τρίτου κύματος πανδημίας, που θα καταστήσει την οικονομική καθίζηση επιχειρήσεων και εργαζομένων στον τουρισμό και τον επισιτισμό για νέα παρατεταμένη περίοδο.
* Ο Αλέξανδρος Αυλωνίτης είναι δικηγόρος, βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. και αναπληρωτής τομεάρχης Τουρισμού
