Brexit: Αυτή είναι η συμφωνία ΕΕ, Βρετανίας – Τι προβλέπεται

Στη δημοσιότητα έδωσε η Κομισιόν το κείμενο των βασικών αρχών της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Μεγάλης Βρετανίας για τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο μερών μετά Brexit εποχή, με το οποίο καθορίζεται το πλαίσιο που καθιστά τη Μ. Βρετανία και ουσιαστικά «τρίτο μέρος» προς την Ένωση.

Μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου: μια νέα οικονομική και κοινωνική εταιρική σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο

• Η συμφωνία καλύπτει όχι μόνο το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και ένα ευρύ φάσμα άλλων τομέων που ενδιαφέρουν την ΕΕ, όπως επενδύσεις, ανταγωνισμός, κρατικές ενισχύσεις, φορολογική διαφάνεια, αεροπορικές και οδικές μεταφορές, ενέργεια και βιωσιμότητα, αλιεία, προστασία δεδομένων, και συντονισμός κοινωνικής ασφάλισης.
• Προβλέπει μηδενικούς δασμούς και μηδενικές ποσοστώσεις για όλα τα εμπορεύματα που συμμορφώνονται με τους κατάλληλους κανόνες καταγωγής.
• Και τα δύο μέρη έχουν δεσμευτεί να διασφαλίσουν ισχυρούς όρους ανταγωνισμού διατηρώντας υψηλά επίπεδα προστασίας σε τομείς όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και η τιμολόγηση του άνθρακα, τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, η φορολογική διαφάνεια και οι κρατικές ενισχύσεις, με αποτελεσματική, εγχώρια επιβολή, έναν δεσμευτικό μηχανισμό επίλυσης διαφορών και τη δυνατότητα και των δύο μερών να λάβουν διορθωτικά μέτρα.
• Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησαν για ένα νέο πλαίσιο για την από κοινού διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων στα ύδατα της ΕΕ και του ΗΒ. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι σε θέση να αναπτύξει περαιτέρω τις βρετανικές αλιευτικές δραστηριότητες, ενώ οι δραστηριότητες και τα προς το ζην των ευρωπαϊκών αλιευτικών κοινοτήτων θα προστατευθούν και θα διατηρηθούν οι φυσικοί πόροι.
• Όσον αφορά τις μεταφορές, η συμφωνία προβλέπει συνεχή και βιώσιμη συνδεσιμότητα αεροπορικών, οδικών, σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών, αν και η πρόσβαση στην αγορά είναι χαμηλότερη από αυτήν που προσφέρει η ενιαία αγορά. Περιλαμβάνει διατάξεις που διασφαλίζουν ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης ΕΕ και ΗΒ πραγματοποιείται σε ίσους όρους ανταγωνισμού, έτσι ώστε να μην υπονομεύονται τα δικαιώματα των επιβατών, τα δικαιώματα των εργαζομένων και η ασφάλεια των μεταφορών.
• Όσον αφορά την ενέργεια, η συμφωνία παρέχει ένα νέο μοντέλο για εμπορία και διασύνδεση, με εγγυήσεις για ανοιχτό και θεμιτό ανταγωνισμό, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων ασφάλειας για υπεράκτια και της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
• Όσον αφορά τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης, η συμφωνία στοχεύει στη διασφάλιση ορισμένων δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ και των υπηκόων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό αφορά πολίτες της ΕΕ που εργάζονται, ταξιδεύουν ή μετακινούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε υπηκόους του Ηνωμένου Βασιλείου που εργάζονται, ταξιδεύουν ή μετακινούνται στην ΕΕ μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.
• Τέλος, η συμφωνία επιτρέπει τη συνεχιζόμενη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου σε ορισμένα εμβληματικά προγράμματα της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 (με την επιφύλαξη χρηματοδοτικής συνεισφοράς του Ηνωμένου Βασιλείου στον προϋπολογισμό της ΕΕ), όπως το Horizon Europe.

Μια νέα συνεργασία για την ασφάλεια των πολιτών μας

• Η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας θεσπίζει ένα νέο πλαίσιο για την επιβολή του νόμου και τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές και αστικές υποθέσεις. Αναγνωρίζει την ανάγκη για ισχυρή συνεργασία μεταξύ των εθνικών αστυνομικών και δικαστικών αρχών, ιδίως για την καταπολέμηση και τη δίωξη του διασυνοριακού εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Χτίζει νέες επιχειρησιακές δυνατότητες, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, ως μέλος εκτός ΕΕ εκτός του χώρου Σένγκεν, δεν θα έχει τις ίδιες εγκαταστάσεις με πριν. Η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας μπορεί να ανασταλεί σε περίπτωση παραβίασης από το Ηνωμένο Βασίλειο της δέσμευσής του για συνεχή τήρηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της εσωτερικής επιβολής της.

Μια οριζόντια συμφωνία για τη διακυβέρνηση: Ένα πλαίσιο που αντέχει στη δοκιμασία του χρόνου

• Για να παρέχει τη μέγιστη νομική ασφάλεια στις επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και τους πολίτες, ένα ειδικό κεφάλαιο για τη διακυβέρνηση παρέχει σαφήνεια σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας και ελέγχου της συμφωνίας. Θεσπίζει επίσης ένα Κοινό Συμβούλιο Εταιρικής Σχέσης, το οποίο θα διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή και ερμηνεία της Συμφωνίας, και στο οποίο θα συζητηθούν όλα τα ζητήματα που προκύπτουν.
• Οι δεσμευτικοί μηχανισμοί επιβολής και επίλυσης διαφορών θα διασφαλίσουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των επιχειρήσεων, των καταναλωτών και των ατόμων. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο ανταγωνίζονται σε ίσους όρους ανταγωνισμού και θα αποφύγουν κάθε μέρος να χρησιμοποιήσει τη ρυθμιστική του αυτονομία για τη χορήγηση αθέμιτων επιδοτήσεων ή τη νόθευση του ανταγωνισμού.
• Και τα δύο μέρη μπορούν να προβούν σε διατομεακά αντίποινα σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας. Αυτή η πρόβλεψη ισχύει για όλους τους τομείς της οικονομικής εταιρικής σχέσης.
• Η εξωτερική πολιτική, η εξωτερική ασφάλεια και η αμυντική συνεργασία δεν καλύπτονται από τη συμφωνία, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήθελε να διαπραγματευτεί αυτό το θέμα. Από την 1η Ιανουαρίου 2021, δεν θα υπάρχει επομένως πλαίσιο μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ για την ανάπτυξη και τον συντονισμό κοινών απαντήσεων σε προκλήσεις εξωτερικής πολιτικής, για παράδειγμα την επιβολή κυρώσεων σε υπηκόους ή οικονομίες τρίτων χωρών.
• Η Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας καλύπτει ορισμένους τομείς που είναι προς το συμφέρον της ΕΕ. Προχωρεί πολύ πέρα ​​από τις παραδοσιακές συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών και παρέχει μια σταθερή βάση για τη διατήρηση της μακροχρόνιας φιλίας και συνεργασίας μας. Διασφαλίζει την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς και το αδιαίρετο των τεσσάρων ελευθεριών (άνθρωποι, αγαθά, υπηρεσίες και κεφάλαια). Αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείπει το οικοσύστημα της ΕΕ των κοινών κανόνων, των μηχανισμών εποπτείας και επιβολής και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί πλέον να απολαμβάνει τα οφέλη της ένταξης στην ΕΕ ή της ενιαίας αγοράς. Παρ ‘όλα αυτά, η Συμφωνία δεν ταιριάζει καθόλου με τα σημαντικά πλεονεκτήματα που είχε το Ηνωμένο Βασίλειο ως κράτος μέλος της ΕΕ.
• Ακόμη και με την εφαρμογή της νέας συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου, θα υπάρξουν μεγάλες αλλαγές την 1η Ιανουαρίου 2021.
• Την ημερομηνία αυτή, το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση της ΕΕ, καθώς και από όλες τις πολιτικές της ΕΕ και τις διεθνείς συμφωνίες. Η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ θα τερματιστεί.
• Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα δημιουργήσουν δύο ξεχωριστές αγορές. δύο ξεχωριστούς ρυθμιστικούς και νομικούς χώρους. Αυτό θα δημιουργήσει εμπόδια στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών και στη διασυνοριακή κινητικότητα και ανταλλαγές που δεν υπάρχουν σήμερα – και προς τις δύο κατευθύνσεις.

Η συμφωνία ανάληψης

• Η συμφωνία αποχώρησης παραμένει σε ισχύ, προστατεύοντας, μεταξύ άλλων, τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ και των υπηκόων του Ηνωμένου Βασιλείου, τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, και, κυρίως, την ειρήνη και τη σταθερότητα στο νησί της Ιρλανδίας. Η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή αυτής της συμφωνίας αποτελεί βασική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Χάρη στις εντατικές συζητήσεις μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου στη Μικτή Επιτροπή και τις διάφορες Εξειδικευμένες Επιτροπές, η Συμφωνία Αποχώρησης – και το Πρωτόκολλο για την Ιρλανδία και τη Βόρεια Ιρλανδία – θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου.
• Στις 17 Δεκεμβρίου, η Μικτή Επιτροπή ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου συνεδρίασε για να εγκρίνει όλες τις επίσημες αποφάσεις και άλλες πρακτικές λύσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή της συμφωνίας αποχώρησης. Ως μέρος αυτών των αμοιβαία συμφωνημένων λύσεων, το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησε να αποσύρει τις αμφισβητούμενες ρήτρες του νομοσχεδίου εσωτερικής αγοράς του ΗΒ και δεν θα εισαγάγει παρόμοιες διατάξεις στο νομοσχέδιο φορολογίας.

Επόμενα βήματα

• Η έναρξη εφαρμογής της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας είναι επείγον ζήτημα.
• Το Ηνωμένο Βασίλειο, ως πρώην κράτος μέλος, έχει εκτεταμένους δεσμούς με την Ένωση σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών και άλλων τομέων. Εάν δεν υπάρχει ισχύον πλαίσιο που να ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ της Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020, οι σχέσεις αυτές θα διαταραχθούν σημαντικά, εις βάρος ατόμων, επιχειρήσεων και άλλων ενδιαφερομένων.
• Οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να ολοκληρωθούν πολύ αργά πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου. Αυτή η καθυστέρηση δεν πρέπει να θέσει σε κίνδυνο το δικαίωμα δημοκρατικού ελέγχου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με τις Συνθήκες.
• Υπό το φως αυτών των εξαιρετικών περιστάσεων, η Επιτροπή προτείνει την προσωρινή εφαρμογή της συμφωνίας, για περιορισμένο χρονικό διάστημα έως τις 28 Φεβρουαρίου 2021.
• Η Επιτροπή θα προτείνει γρήγορα τις αποφάσεις του Συμβουλίου σχετικά με την υπογραφή και την προσωρινή εφαρμογή και τη σύναψη της συμφωνίας.
• Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ομοφωνία και των 27 κρατών μελών, θα πρέπει στη συνέχεια να εκδώσει απόφαση που θα εγκρίνει την υπογραφή της συμφωνίας και την προσωρινή εφαρμογή της από την 1η Ιανουαρίου 2021. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και το ΗΒ μπορεί να υπογραφεί επίσημα.
• Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κληθεί να δώσει τη συγκατάθεσή του στη συμφωνία.
• Ως τελευταίο βήμα από την πλευρά της ΕΕ, το Συμβούλιο πρέπει να εκδώσει την απόφαση για τη σύναψη της συμφωνίας.

Οι βασικές αρχές της συμφωνίας είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της Κομισιόν, όπου αργότερα η Eπιτροπή θα αναρτήσει το πλήρες κείμενο της συμφωνίας