Για μια ακόμα φορά οι σχεδιασμοί του νέου περιφερειακού ΦοΔΣΑ αιφνιδιάζουν την τοπική κοινωνία και φέρνουν τους δημότες προ τετελεσμένων γεγονότων. Σχεδιασμοί χωρίς καμία αντίληψη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων, με διαδικασίες που αφήνουν ερωτηματικά και με υπέρογκους προϋπολογισμούς.
Αρχικά χαιρετίζουμε την έναρξη της συζήτησης για την δυνατότητα αξιοποίησης του υπολείμματος από την επεξεργασία των απορριμμάτων ως δευτερογενές καύσιμο. Θεωρούμε ότι είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα προοπτική αρκεί να εφαρμοστεί προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και με τον ενδεδειγμένο, σε τέτοιες περιπτώσεις, τρόπο.
Το πρώτο ερώτημα που προκύπτει από την πρόσφατη προκήρυξη είναι αν υπάρχει η δυνατότητα ένα τέτοιο προϊόν (δευτερογενές καύσιμο) να αξιοποιηθεί εντός των ορίων του νομού που παράγεται ή έστω εντός των ορίων της περιφέρειας.
Η απάντηση είναι προφανώς αρνητική. Ούτε εντός του νομού Κεφαλονιάς ούτε στην περιφέρεια Ιονίων Νήσων υπάρχουν διαθέσιμοι κλίβανοι/αποτεφρωτήρες χωρίς ή με ανάκτηση ενέργειας όπως ορίζουν ρητά οι σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες σε τέτοιες περιπτώσεις.
Το δευτερογενές λοιπόν καύσιμο θα μεταφερθεί για αξιοποίηση εκτός νομού, στην ηπειρωτική Ελλάδα με πιθανότατα τελικούς αποδέκτες τις υφιστάμενες τσιμεντοβιομηχανίες (πχ Βόλος) ή κατ’ εκτίμηση λιγότερο πιθανό σε υφιστάμενες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής αν προχωρήσουν οι σχετικοί σχεδιασμοί και οι τροποποιήσεις που έχουν εξαγγελθεί.
Την καταλληλόλητα των εν λόγω κλιβάνων και τα συστήματα επεξεργασίας των καυσαερίων που διαθέτουν, δεν είμαστε αρμόδιοι για να τα κρίνουμε. Ούτε τους περιβαλλοντικούς όρους που τηρούνται (αν τηρούνται). Υπάρχουν αρμόδιοι φορείς, ευρωπαϊκές οδηγίες και η διεθνής πρακτική όπου γίνεται σαφές με ποιον τρόπο είναι αποδεκτή η θερμική αξιοποίηση απορριμμάτων και υποπροϊόντων τους.
Με βάση τα παραπάνω προκύπτουν δύο ερωτήματα:
- Ακόμα κι αν τηρηθούν οι απαιτούμενοι περιβαλλοντικοί όροι, ποιος θα αναλάβει το υπέρογκο κόστος μεταφοράς του υποπροϊόντος στον τελικό αποδέκτη;
- Ο τελικός αποδέκτης θα υποχρεωθεί να καταβάλει αντίτιμο ως οφείλει για το προϊόν που παραλαμβάνει ή ο Φορέας διαχείρισης θα πληρώνει κι από πάνω τον τελικό αποδέκτη όπως γίνεται παράτυπα σε αντίστοιχες περιπτώσεις στη χώρα μας;
Ας μην ξεχνάμε ότι με τον συγκεκριμένο τρόπο εξοικονομείται σημαντικότατο κόστος ορυκτών καυσίμων από τις βιομηχανίες που παραλαμβάνουν το εναλλακτικό καύσιμο.
Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ποιοι θα κληθούν ξανά να επωμιστούν τα συγκεκριμένα κόστη μιας και τα έσοδα των Φορέων διαχείρισης προκύπτουν από τους δημότες.
Μερικά ακόμα σημεία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
Από την περίληψη της προκήρυξης που δημοσιεύτηκε δεν γίνεται σαφές τι ακριβώς περιλαμβάνει η επιπλέον επέκταση ώστε να προκύψει το δευτερογενές καύσιμο. Ούτε ποια θα είναι η σύσταση του (υπολείμματα πλαστικού, χαρτιού, οργανικών αποβλήτων κτλ).
Αν το τελικό προϊόν περιλαμβάνει και μέρος των οργανικών αποβλήτων, με ποια βεβαιότητα εξασφαλίζεται ότι ο νέος σχεδιασμός δεν θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο της διαλογής στην πηγή των οργανικών αποβλήτων που ορίζεται στο τοπικό σχέδιο διαχείρισης;
Το εγκεκριμένο τοπικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων προβλέπει διαλογή στην πηγή για τα οργανικά και αξιοποίηση τους στο έδαφος ως λίπασμα, έπειτα από κατάλληλη επεξεργασία.
Δεν υπάρχει καμία ενημέρωση και συζήτηση περί των σχεδιασμών.
Σχετικά με τον διπλασιασμό του λειτουργικού κόστους της μονάδας επεξεργασίας και με την εκ νέου αύξηση αν εφαρμοστεί το δεύτερο δικαίωμα προαίρεσης που προβλέπεται, πως τεκμηριώνεται η προβλεπόμενη αύξηση; Δεν επιτυγχάνονται στην περίπτωση του συγκεκριμένου έργου οικονομίες κλίμακας;
Το ελάχιστο που πρέπει να γίνει άμεσα είναι η δημοσίευση της τεχνικής έκθεσης και της τεκμηρίωσης των δικαιωμάτων προαίρεσης ώστε να γίνουν σε όλους σαφείς οι πρακτικές και οι σχεδιασμοί που θα ακολουθηθούν.
Οι νέες τεχνολογίες δίνουν την δυνατότητα αξιοποίησης της διαχείρισης των απορριμμάτων στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας και προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Στην χώρα μας υπάρχουν σπουδαία παραδείγματα που σχεδιάστηκαν με κριτήρια την προστασία του περιβάλλοντος και το όφελος των δημοτών.
Ένα από αυτά είναι το παράδειγμα του Δήμου Χαλανδρίου όπου το οργανικό κλάσμα των απορριμμάτων αξιοποιήθηκε, με χαμηλού κόστους επεξεργασία, για την παραγωγή καυσίμου βιοαερίου το οποίο τροφοδοτεί τα απορριμματοφόρα οχήματα. Καίγοντας βιοαέριο που έχει προκύψει από τα ίδια τα σκουπίδια μειώνεται το συνολικό κόστος διαχείρισης και συνεπώς το τιμολόγιο προς τους δημότες.
Είναι γνωστό ότι δεν χωρούν στην ίδια ζυγαριά επιχειρηματικά συμφέροντα, το όφελος των δημοτών και η προστασία του περιβάλλοντος. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη για το ποιος ζημιώνεται στο τέλος.
Οι υπέρμαχοι των νέων σχεδιασμών τοπικοί φορείς ας αναλογιστούν τις ευθύνες τους και ας αντιληφθούν τη διαφαινόμενη εξέλιξη των πραγμάτων.
Οι δημότες αρκεί να πάρουν ένα σημερινό τιμολόγιο της ΔΕΗ. Ας κυκλώσουν το πόσο που πληρώνουν σήμερα για τέλη καθαριότητας και ας το συγκρίνουν με το ίδιο πόσο μετά από 1-2 χρόνια. Και τότε ας αναρωτηθούν με ποιο όφελος, για ποιον και με ποιο αποτέλεσμα.
Ζητάμε να αξιοποιηθεί η διαχείριση των απορριμμάτων ως εργαλείο ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας που τόσο πολύ το έχει ανάγκη ο τόπος στις μέρες που ζούμε.
Για την Ε.Δ.Α-Κ.Ι. Α.Ε. Ο.Τ.Α.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΑΡΓΥΡΙΟΣ ΓΑΒΡΙΕΛΑΤΟΣ
