Ο παγκόσμιος τουρισμός γνώρισε τη χειρότερη χρονιά του το 2020, με τις διεθνείς αφίξεις να μειώνονται κατά 74% σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO). Οι προορισμοί παγκοσμίως είχαν 1 δισ. λιγότερες διεθνείς αφίξεις το 2020 από ό,τι το προηγούμενο έτος, λόγω της άνευ προηγουμένου πτώσης της ζήτησης και των εκτεταμένων ταξιδιωτικών περιορισμών. Συγκριτικά η πτώση που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2009 ήταν μόλις 4%.
Σύμφωνα με το τελευταίο Παγκόσμιο Βαρόμετρο Τουρισμού του UNWTO, η κατάρρευση των διεθνών ταξιδιών αντιπροσωπεύει εκτιμώμενη απώλεια 1,3 τρισ. δολ. στα έσοδα από εξαγωγές – πάνω από 11 φορές την απώλεια που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2009. Η κρίση έθεσε σε κίνδυνο 100-120 εκατ. άμεσες τουριστικές θέσεις εργασίας, πολλές από αυτές σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Παρ‘όλο που έχουν γίνει πολλά για τα γίνουν δυνατά τα ασφαλή διεθνή ταξίδια, είναι γνωστό ότι η κρίση αργεί ακόμη έχει τελειώσει. Λόγω της εξελισσόμενης φύσης της πανδημίας, πολλές χώρες επανεισάγουν τώρα αυστηρότερους ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα υποχρεωτικά τεστ, οι καραντίνες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, το πλήρες κλείσιμο των συνόρων – όλα να επιβαρύνουν την επανάληψη των διεθνών ταξιδιών. Ταυτόχρονα, η σταδιακή διάθεση ενός εμβολίου κατά του COVID-19 αναμένεται να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, να συμβάλει στη χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών και να ομαλοποιήσει σιγά σιγά τα ταξίδια κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους.
Ασία και Ειρηνικός (-84%) -η πρώτη περιοχή που επλήγη από την επιδημία της πανδημίας και εκείνη με το υψηλότερο επίπεδο ταξιδιωτικών περιορισμών που ισχύουν σήμερα- κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση των αφίξεων το 2020 (300 εκατομμύρια λιγότερα). Η Μέση Ανατολή και η Αφρική κατέγραψαν μείωση 75%.
Ο γενικός γραμματέας του UNWTO Zurab Pololikashvili δήλωσε: “Ενώ έχουν γίνει πολλά για να καταστεί δυνατή η ασφάλεια των διεθνών ταξιδιών, γνωρίζουμε ότι η κρίση απέχει πολύ από τα φτάσει στο τέλος της. Η εναρμόνιση, ο συντονισμός και η ψηφιοποίηση των μέτρων μείωσης των κινδύνων από τον COVID-19 που σχετίζονται με τα ταξίδια, συμπεριλαμβανομένων των πιστοποιητικών τεστ, της ανίχνευσης και του εμβολιασμού, είναι ουσιαστικά θεμέλια για την προώθηση των ασφαλών ταξιδιών και την προετοιμασία για την ανάκαμψη του τουρισμού, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες”.
Η τελευταία έρευνα της ομάδας εμπειρογνωμόνων του UNWTO δείχνει προοπτική με μεικτά αποτελέσματα για το 2021. Σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες (45%) προέβλεψαν καλύτερες προοπτικές για το 2021 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ το 25% αναμένει παρόμοια απόδοση και το 30% προβλέπει επιδείνωση των αποτελεσμάτων το 2021.
Οι συνολικές προοπτικές ανάκαμψης το 2021 φαίνεται να έχουν επιδεινωθεί. Το 50% των ερωτηθέντων αναμένει τώρα ότι θα υπάρξει ανάκαμψη μόνο το 2022 σε σύγκριση με το 21% που ρωτήθηκε τον Οκτώβριο του 2020. Το υπόλοιπο μισό των ερωτηθέντων εξακολουθεί να βλέπει πιθανή ανάκαμψη το 2021, αν και κάτω από τις προσδοκίες που εμφανίζονται στην έρευνα του Οκτωβρίου 2020 (79% ανέμενε ανάκαμψη το 2021). Όταν ο τουρισμός επανεκκινήσει, η ομάδα εμπειρογνωμόνων του UNWTO προβλέπει αυξανόμενη ζήτηση για υπαίθριες και φυσικές τουριστικές δραστηριότητες, με τον εγχώριο τουρισμό και τις εμπειρίες “low travel” να αποκτούν αυξανόμενο ενδιαφέρον.
Επιστροφή στα επίπεδα του 2019 μόνο το 2024 ή αργότερα
Oι περισσότεροι εμπειρογνώμονες δε βλέπουν επιστροφή στα επίπεδα προ πανδημίας πριν από το 2023. Στην πραγματικότητα, το 43% των ερωτηθέντων δείχνουν το 2023, ενώ το 41% αναμένει ότι η επιστροφή στα επίπεδα του 2019 θα συμβεί μόνο το 2024 ή αργότερα. Τα εκτεταμένα σενάρια του UNWTO για την περίοδο 2021-2024 δείχνουν ότι θα χρειαστούν δυόμισι έως τέσσερα χρόνια για να επιστρέψει ο διεθνής τουρισμός στα επίπεδα του 2019.
