Ζηλεύοντας», ίσως, την δόξα του Μεγάλου Αλεξάνδρου που έφτασε μέχρι τα βάθη της Ανατολής, το… συνονόματό του πλοίο πολλούς αιώνες αργότερα, τράβηξε προς την αντίθετη κατεύθυνση και έγινε το 1835 το πρώτο καράβι με ελληνική σημαία που έδεσε σε λιμάνι των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής!
Η ελληνική ναυσιπλοΐα είναι γεμάτη από ένδοξες σελίδες και πλήθος καραβιών που έγραψαν ιστορία στο πέρασμα του χρόνου. Οι Έλληνες έμαθαν να δαμάζουν τα κύματα από την αρχαιότητα κιόλας και για να το καταφέρουν αυτό έφτιαξαν καράβια ικανά να αντεπεξέλθουν σχεδόν σε κάθε συνθήκη.
Το «Αλέξανδρος» ήταν ένα τέτοιο σκαρί… Ένα μπρίκι 300 τόνων, το οποίο ναυπηγήθηκε σε καρνάγιο της Σύρου το 1818, με πρώτο ιδιοκτήτη τον Ψαριανό Νικολή Χατζή Αλεξανδρή ο οποίος ήταν και ο περήφανος κυβερνήτης του μέχρι το 1821, όταν και ξέσπασε η Επανάσταση εναντίον των Οθωμανών. Τότε ήταν που το μήκους 27 πήχεων πλοίο εξοπλίστηκε με 12 κανόνια και άρχισε να συμμετέχει σχεδόν σε κάθε επιχείρηση των πρώτων χρόνων του απελευθερωτικού αγώνα, γράφοντας ιστορία που του χάρισαν μια θρυλική θέση στις διηγήσεις των Ελλήνων.
Άφησε πίσω του το εμπορικό παρελθόν του και με νέο καπετάνιο τον 24χρονο Ιωάννη Χατζή Αλεξανδρή, αφού ο πατέρας του πλέον είχε ασχοληθεί με το πολιτικό σκέλος του αγώνα, το κατασκευασμένο από ξύλο πεύκου μπρίκι μετετράπη σε πολεμικό. Το τεράστιο πλεονέκτημά του ήταν η ταχύτητά του. Ένα προσόν που συνδυασμένο με την γερή κατασκευή του και το μέγεθός του το έκανε ιδανικό για επιχειρήσεις συγκεκριμένου τύπου, ειδικά την μεταφορά προσώπων.
Πραγματικά κάθε μεγάλο ναυτικό γεγονός της εποχής είναι με κάποιο τρόπο συνδεδεμένο με το «Αλέξανδρος». Από την επιχείρηση κατάληψης της Ακρόπολης των Αθηνών (όταν αποβίβασε κάτω από την μύτη των δυνάμεων του Σουλτάνου 500 μαχητές), μέχρι την επίθεση στο Χαϊδάρι (και εκεί μετέφερε όπλα και στρατιώτες που έκριναν την μάχη) και την διάσωση σχεδόν 900 ανθρώπων (κυρίως γυναικόπαιδων) σώζοντάς τα από το Φρούριο των Αθηνών… Και όλα αυτά (και πολλά περισσότερα) τα ανδραγαθήματα καταγράφονται μέσα σε διάστημα μηνών ή ακόμη και εβδομάδων το 1826, γεγονός που μαρτυρά ότι ανάμεσα στα άλλα πλεονεκτήματά του ήταν και η ασύγκριτη αντοχή του. Μετά από κάθε επιχείρηση, ο «Αλέξανδρος» ήταν αμέσως έτοιμος και αξιόμαχος για την επόμενη!
Χάρις και στις επιτυχίες του συγκεκριμένου καραβιού και του πληρώματός του (αλλά και πολλών άλλων σε θάλασσα και στεριά), όπως γνωρίζουμε όλοι, οι Έλληνες κέρδισαν την ανεξαρτησία τους και μερικά χρόνια αργότερα το πρώτο σύγχρονο ελληνικό κράτος ήταν γεγονός. Πλέον οι ανάγκες είχαν αλλάξει, όπως και οι προτεραιότητες των πλοιοκτητών. Το δοξασμένο μέσα στις μάχες μπρίκι έπρεπε πια να… αποστρατευτεί, χωρίς όμως αυτό να σημάνει ότι ένα τέτοιο «κόσμημα» της ναυσιπλοΐας θα έμενε ανεκμετάλλευτο.
Στην Ερμούπολη οι Συριανοί προτάσσουν και πάλι το εμπορικό δαιμόνιό τους και δίχως την κηδεμονία των Τούρκων πια, αρχίζουν να σκέφτονται τρόπους για να αυξήσουν τις δουλειές τους. Και η απόλυτη πρόκληση για αυτούς τους ικανούς και τετραπέρατους συμπατριώτες μας ήταν μία. Ο Νέος Κόσμος. Η Αμερική!
Βέβαια, εκείνη την εποχή ένα υπερατλαντικό ταξίδι μόνο εύκολη υπόθεση δεν ήταν. Για να έχει οποιαδήποτε πιθανότητα επιτυχίας ένα τέτοιο εγχείρημα, όμως, χρειαζόταν το καλύτερο δυνατό καράβι. Και αυτό δεν ήταν άλλο από το «Αλέξανδρος»… Ο έμπορος Ι.Α Ράλλης έκανε την πρόταση Αλεξανδρή και κάπως έτσι στις 4 Ιουνίου του 1835 ο καραβοκύρης έδωσε την εντολή να λύσουν τα σκοινιά και να πλεύσουν προς την Βοστώνη, με το αμπάρι γεμάτο από κορινθιακή σταφίδα, λάδι και κρασί. Μετά από 26 ημέρες, στις 30 Ιουνίου, πέρναγε τα στενά του Γιβραλτάρ και αντίκριζε τον αχανή Ατλαντικό Ωκεανό.
Δαμάζοντας τα κύματα, χρειάστηκε άλλον 1,5 μήνα για να τον διασχίσει και τελικά στις 14 Αυγούστου, μετά από περίπου ταξίδι 65 ημερών, έδεσε στην Βοστώνη. Έγινε έτσι το πρώτο ελληνικό καράβι που έφτανε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, μεταφέροντας εκτός από προϊόντα και πέντε Ελληνόπουλα που είχε στείλει η Αμερικανική Αποστολή Αθηνών για σπουδές. Μετά από έξι εβδομάδες πήρε τον δρόμο της επιστροφής, ενώ αργότερα θα έκανε την ίδια ρότα άλλη μία φορά, προσθέτοντας έτσι κι άλλα «παράσημα» στο… βιογραφικό του.
Παρά την τρομερή και φοβερή ιστορία του πάντως, ο «Αλέξανδρος» δεν έμελε να έχει καλό τέλος. Η νύχτα της 11ης Ιανουαρίου 1838 αποδείχτηκε μοιραία. Δεμένο στη Σύρο και φορτωμένο με εύφλεκτες ύλες όπως ρετσίνι και βαφές για τα τοπικά βυρσοδεψεία, έγινε έρμαιο της απροσεξίας ενός ναύτη που κατά λάθος έβαλε φωτιά. Λόγω των υλικών που υπήρχαν σε αυτό δεν άργησε να λαμπαδιάσει. Έντρομοι κάτοικοι και πληρώματα άλλων πλοίων προσπάθησαν να περιορίσουν την ζημιά, αλλά δεν τα κατάφεραν. Τότε ανέλαβε δράση ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Κανάρης που μη διαβλέποντας άλλη λύση, αποφασίζει να το βυθίσει με κανονιοβολισμούς ώστε να μην μεταδοθεί η φωτιά σε άλλα κοντινά καράβια.
Όμως ένα τέτοιο πλοίο που είχε αντέξει τόσες και τόσες μάχες αλλά και δύο υπερατλαντικά ταξίδια, δεν θα παρέδιδε τόσο εύκολα το πνεύμα του. Αποδείχτηκε αβύθιστο μέχρι το τέλος και ο Κανάρης διέταξε να το μετακινήσουν στα ανοιχτά και να το αφήσουν να καεί… Όπως και τελικά έγινε, έχοντας έτσι ένα απρόσμενο αλλά και άδοξο τέλος, εντελώς διαφορετικό από αυτό που θα άξιζε με βάση όσα είχε καταγράψει.
