Διάλογος για το Κεφαλονίτικο Σκορτσάμπουνο

515

Λάβαμε το παρακάτω σχόλιο απο το φιλόλογο κ. Νίκο Μαραγκάκη ,το δημοσιεύουμε με την απάντησή μας:

Σκορτσάμπουνο !!!
Ως φιλόλογος ενοχλούμαι πολύ όταν βλέπω να κακοποιούνται κατά τρόπο βάρβαρο οι λέξεις. Το φαινόμενο βέβαια είναι σύνηθες και λέγεται παραφθορά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και σωστό, ιδίως αν το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας άκρως κακόηχης λέξης.

Τέτοια κακόηχη λέξη είναι το… σκορτσάμπουνο ή κατ’ άλλη εκδοχή το σκλοτσάμπουνο!!! Η λέξη είναι σύνθετη με δεύτερο συνθετικό τη λέξη τσαμπούνα, η οποία κατά τον καθηγητή Μπαμπινιώτη είναι αντιδάνειο από την ιταλική λέξη ζαμπόνια, που με τη σειρά της είναι δάνειο από την ελληνική λέξη συμφωνία, που σημαίνει αρμονία του ήχου.

Το πρώτο συνθετικό σκορ ή σκλο είναι λεξεις άγνωστες στην ελληνική γλώσσα και δεν σημαίνουν απολύτως τίποτε. Η τσαμπούνα τώρα είναι το αρχαιότατο μουσικό όργανο, που αποτελείται από τον ασκό και τον αυλό, τον αρχαίο άσκαυλο (ασκός+αυλός). Το όργανο αυτό δημιουργήθηκε από την ανάγκη ο μουσικός να μπορεί να τραγουδά, ενώ παίζει. Έπρεπε λοιπόν να μπορεί να αποθηκεύει αέρα κάπου, για να μπορεί να παίζει όσο τραγουδά.

Την απάντηση έδωσε το δέρμα μικρού ζώου κυρίως κατσικιού, μετά από κατάλληλη επεξεργασία. Η λέξη λοιπόν τσαμπούνα προσδιορίζει ακριβώς το μουσικό αυτό όργανο και δεν χρειάζεται σύνθετη λέξη για να το προσδιορίσει.

Στο κεφαλονίτικο γλωσσικό ιδίωμα χρειάστηκε να προσδιοριστεί ότι απαραίτητο στοιχείο για τη κατασκευή του μουσικού αυτού οργάνου είναι το δέρμα του ζώου, ο ασκός και έτσι προήλθε η λέξη ασκοτσάμπουνο. Σημειώνω εδώ ότι στην Κρήτη το ίδιο μουσικό όργανο ονομάζεται ασκομαντούρα (ασκός+ μαντούρα=αυλός). Πώς τώρα ο ασκός έγινε σκορ ή σκλο, είναι άλλη ιστορία. Καιρός πάντως είναι το όνομα του γλυκόηχου αυτού μουσικού οργάνου να πάψει να ηχεί τόσο κακόηχα και βάρβαρα και να λέγεται με το όνομα που το ποσδιορίζει, ιδίως από τους φιλολόγους.

Νίκος Μαραγκάκης
Φιλόλογος

Το σχόλιο του kefaloniapress

Ο κύριος Μαραγκάκης αγνοεί (; )την ετυμολογία της λέξης σκορτσαμπουνο και τους λόγους που η λέξη αυτή χρησιμοποιείται από αιώνες στην Κεφαλονιά ;

Ασφαλώς στην εποχή μας, μια και οι ιστορικοί λόγοι δεν επιβάλλουν την ομοιογένεια και την ολέθρια κάποιες φορές «κάθαρση» των πατροπαράδοτων λέξεων και άρα αλλοίωση της σημαντικής τους ,ακούγεται αδιανόητη αυτή η πρόταση!

Το σκορτσάμπουνο λοιπόν ασφαλώς και δεν μπορεί να είναι κακόηχη λέξη γιατί οι δυο λέξεις που την συνθέτουν υποδηλούν επακριβώς την λειτουργία του οργάνου!

Γιατί θα έπρεπε να είναι Ελληνικές; Στην Κεφαλονιά χρησιμοποιείται η λέξη και δικαιολογείται από ιστορικούς λόγους. Είναι ανήκουστο αυτό που προτείνεται να μετονομαστεί το σκορτσαμπουνο! Δυστυχώς έρχονται στην μνήμη πρακτικές άλλων εποχών με τακτική μετονομασιών χωριών, περιοχών και παρομοίως κάθαρση και απαλοιφή λέξεων με αντιεπιστημονική πρακτική και αντίληψη που ασφαλώς δεν υιοθετείται από την σημερινή επιστημονική κοινότητα και την σύγχρονη ιστορική αντίληψη.

Οι λέξεις σκορτς ή σκλο γιατί θα έπρεπε να είναι παραφθορά και όχι λέξεις του Κεφαλλονίτικου ιδιώματος της Επτανησιακής διαλέκτου με ξένη καταγωγή; Γιατί σβήνουμε από το λεξιλόγιό μας λέξεις με ξένη καταγωγή;

Για εμάς αυτές οι λέξεις ανήκουν στον πλούτο της Επτανησιακής διαλέκτου , τις αναζητούμε, τις προβάλλουμε και τις χρησιμοποιούμε με κάθε τρόπο και σε άρθρα μας και σε συζητήσεις.

Και ξέρετε, δεν τις ξεχωρίζουμε σε “κακόηχες” και ..”γλυκόηχες”… Ολες οι λέξεις είναι το παρελθόν μας , και τις σεβόμαστε έτσι όπως έφθασαν σε εμάς σήμερα , με τους ήχους τους.. Αλλοίμονο αν επιλέγαμε την κληρονομιά μας κατά βούληση και ηχητικό γούστο..

Kefaloniapress

Ακολουθήστε το kefaloniapress.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

2 Σχόλια

  1. Αποκλείεται τελείως η εκδοχή, το πρώτο συνθετικό (σκορτσ-) να καταδεικνύει την παρομοίωση του Κεφαλλονίτικου ασκού με την Σκωτσέζικη γκάιντα;
    Επειδή οι παλαιοί εδώ στην Κεφαλλονιά, τους Σκωτσέζους τους έλεγαν Σκωρτσέζους.

  2. Μπραβίσιμο. Είμαι ντακόρντο με την απάντηση του κεφαλονιαπρεσσ. Η επτανησιακή διάλεκτος είναι η κληρονομιά μας και πρέπει να τη διαφυλαξουμε. Κάθε τόπος έχει και λέξεις που μπορεί να μην είναι ελληνικές αλλά, αυτές οι λέξεις έχουν ελληνοποιηθεί μέσω του προφορικού και γραπτού λόγου ανα τους αιώνες και δεν είναι “λαθραίες”. Το σκορτζάμπουνο ή πιπιζα στη άλλη μπάντα του Ιονίου, ηχεί πολύ ωραία. Η προσοχή μας, πρέπει να δωθεί στον κατακλυσμό αγγλικών “λαθρολέξεων” που έχουν διαλύσει τον νεοελληνικό γραπτο και προφορικό λόγο.

Comments are closed.