Της Μαρίας Βασιλείου
Οι δασικές πυρκαγιές έχουν χειροτερέψει. Αποτελούν σημαντικό κίνδυνο καταστροφών. Συνδέονται άρρηκτα σε έναν φαύλο κύκλο με την κλιματική αλλαγή. Χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη, να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπισή τους. Είναι ξεκάθαρα τα μηνύματα, που στέλνει ο επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων Γιάνες Λέναρτσιτς στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» για το μέγεθος των προκλήσεων που προμηνύονται έναντι των ολοένα και «πιο καταστροφικών» δασικών πυρκαγιών. Ο αρμόδιος αξιωματούχος για την ευρωπαϊκή πολιτική προστασία διαβεβαιώνει ότι η ΕΕ παρείχε άμεσα υποστήριξη στην Ελλάδα, εκτιμά εμμέσως ότι θα υπάρξει οικονομική στήριξη στην Ελλάδα για τις φωτιές από το ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης, ενώ υπογραμμίζει τη δυνατότητα μακροπρόθεσμης επένδυσης σε δασικά μέτρα με τους πόρους της ΚΑΠ.
«Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν σημαντικό κίνδυνο καταστροφών για ολόκληρη την Ευρώπη και για άλλα μέρη του κόσμου. Βλάπτουν τα οικοσυστήματα, αφανίζουν δασικές εκτάσεις και καταστρέφουν τη ζωή πολλών πολιτών» είναι τα πρώτα λόγια του Λέναρτσιτς, απηχώντας τις καταστροφικές διαστάσεις των πύρινων μετώπων στην Ελλάδα τις τελευταίες μέρες, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, όπου κάηκε «έκταση μεγαλύτερη από το έδαφος του Βελγίου», ενώ πάνω από 400 πυροσβέστες και άμαχοι βρήκαν τον θάνατο. Ο ευρωπαίος αξιωματούχος, παρότι διαπιστώνει τη ζοφερή πραγματικότητα ότι «ο κίνδυνος πυρκαγιάς δεν μπορεί πάντα να αποφευχθεί», τονίζει την ανάγκη ετοιμότητας, η οποία, όμως, «χρειάζεται χρόνο για όλους τους εμπλεκομένους. Η δημιουργία εφεδρειών και ικανοτήτων, για παράδειγμα, είναι μια προσπάθεια πολλών ετών. Για αυτό η πρόβλεψη και η προνοητικότητα είναι τόσο σημαντικές» τονίζει ο Λέναρτσιτς, υπενθυμίζοντας το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές, το οποίο χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα και επιστημονικές μεθοδολογίες για να παρέχει πληροφορίες στις Αρχές Πολιτικής Προστασίας των κρατών – μελών, αλλά και τις κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε νωρίτερα φέτος η Κομισιόν για τις πυρκαγιές.
«Βλέπω την ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για να ενισχυθεί η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Η υπέρτατή μου έγνοια αφορά την ελαχιστοποίηση του κινδύνου που θέτουν οι πυρκαγιές για τη ζωή και την επιβίωση των πολιτών μας. Για να γίνουν όλα αυτά, πρέπει να δράσουμε από κοινού σε όλα τα επίπεδα, σε περιφερειακό, εθνικό ή ευρωπαϊκό» τονίζει, σημειώνοντας ότι στην Ευρώπη φέτος η έκταση που έχει καεί είναι ήδη πολύ πάνω από τον μέσο όρο, ενώ «στην Ελλάδα, με μια κατάσταση να εξελίσσεται συνεχώς, βλέπουμε περισσότερους από 520 πυροσβέστες και 150 εθνικές χερσαίες δυνάμεις να καταπολεμούν τις πυρκαγιές ταυτόχρονα». Ο σλοβένος επίτροπος διαβεβαιώνει ότι «το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτακτης Ανάγκης της ΕΕ βρίσκεται σε συνεχή επαφή με την ελληνική Αρχή Πολιτικής Προστασίας για την παρακολούθηση της κατάστασης των πυρκαγιών» τονίζοντας ότι η ΕΕ ανταποκρίθηκε γρήγορα σε πολλαπλά και ταυτόχρονα αιτήματα βοήθειας στις πυρκαγιές σε Ιταλία, Τουρκία, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία και αλλού. «Παρέχεται επίσης άμεσα υποστήριξη στην Ελλάδα. Επί του παρόντος, υπάρχουν αεροπλάνα και ομάδες πυροσβεστών που έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα από Κύπρο, Σουηδία, Γαλλία, Ρουμανία, Ισπανία, Κροατία, και βοηθούν τις εθνικές προσπάθειες στην αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών. Πρόκειται για πραγματική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη εν δράσει που βρίσκεται στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας και συντονίζεται από το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτακτης Ανάγκης της ΕΕ. Καθώς η κατάσταση εξελίσσεται γρήγορα, πρόσθετες χώρες μπορεί να έχουν προσφέρει τη βοήθειά τους τη στιγμή που μιλάμε».
Οικονομική ενίσχυση
Σε ερώτηση για την προοπτική οικονομικής ενίσχυσης των πληγέντων από ευρωπαϊκούς πόρους, ο Λέναρτσιτς αναφέρεται αφενός στο ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης (υπό την επίτροπο Ελίζα Φερέιρα), αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ενίσχυσης και για τις φετινές καταστροφές, και αφετέρου στους «σημαντικούς πόρους για μακροπρόθεσμη επένδυση σε δασικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των κινδύνων πυρκαγιάς στην Ελλάδα» στο πλαίσιο της ΚΑΠ.
«Οι εποχές πυρκαγιών στην Ευρώπη γίνονται συνεχώς χειρότερες. Η κλιματική αλλαγή επεκτείνει την περίοδο των δασικών πυρκαγιών κατά αρκετούς μήνες. Οι φωτιές ξεκινούν νωρίτερα και η σεζόν διαρκεί περισσότερο. Ταυτόχρονα, η επέκταση των πυρόπληκτων περιοχών προς τα βόρεια, προς περιοχές που παραδοσιακά δεν είναι επιρρεπείς σε πυρκαγιές, δημιούργησε νέα τρωτά σημεία σε πολλά κράτη – μέλη» λέει ο ευρωπαίος αξιωματούχος, θυμίζοντας τις πυρκαγιές στη Σουηδία το 2018. «Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να οδηγήσει σε ακόμη πιο ακραίες καιρικές συνθήκες. Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν σήμερα υψηλό κίνδυνο καταστροφών θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ακόμη υψηλότερους κινδύνους στο μέλλον. Η εμφάνιση πυρκαγιάς και η κλιματική αλλαγή συνδέονται άρρηκτα σε έναν φαύλο κύκλο».
Η διαχείριση κρίσεων
Μήπως οι κρίσεις είναι η νέα ρουτίνα, τον ρωτάμε, και πώς ενισχύει την ετοιμότητά της η ΕΕ; «Αντιλαμβανόμαστε ένα μεταβαλλόμενο τοπίο κινδύνου» απαντά ο Λέναρτσιτς, σημειώνοντας ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ιδίως σε έκτακτες καταστάσεις μεγάλης κλίμακας, είναι πιο αποτελεσματική από την προετοιμασία, ακόμη και για το χειρότερο σενάριο από κάθε κράτος ξεχωριστά. «Αυτή ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την τελευταία νομοθετική αναβάθμιση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ, που εφαρμόζεται από τον Μάιο» λέει, επαινώντας «τον σημαντικό ρόλο του έλληνα ευρωβουλευτή κ. Ανδρουλάκη, ο οποίος κατηύθυνε τον φάκελο ως εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην επιτυχή έγκρισή του».
«Με πρωταρχικό στόχο να βελτιωθεί το σύστημα διαχείρισης κρίσεων σε ένα όλο και πιο περίπλοκο τοπίο κινδύνου, συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας για να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας σε όλα τα σενάρια. Για καταστάσεις χαμηλής πιθανότητας με υψηλό αντίκτυπο, όπως χημικά, βιολογικά, ραδιενεργά, πυρηνικά επεισόδια ή επιθέσεις. Αλλά και για πιο συνηθισμένους κινδύνους, όπως οι δασικές πυρκαγιές, οι οποίες γίνονται πολύ πιο καταστροφικές λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως δυστυχώς βλέπουμε αυτές τις μέρες στην Ελλάδα» τονίζει ο Λέναρτσιτς, προσθέτοντας ότι η ΕΕ θα αναπτύξει περαιτέρω τον στόλο πυρόσβεσης για να συμπληρώσει τις προσπάθειες κατάσβεσης σε εθνικό επίπεδο.
