Κώστας Μπουρούσης
Ο Βασίλης Κεκάτος θα ήθελε να είναι ποιητής. Ή ίσως οδηγός φορτηγών μεγάλων αποστάσεων. Αλλά έγινε σκηνοθέτης. Βέβαια, στην πραγματικότητα, μέσα από τις τέσσερις ταινίες μικρού μήκους που έχει υπογράψει έως σήμερα καταφέρνει, τηρουμένων των αναλογιών, να ευοδώνει αμφότερους τους επαγγελματικούς προσδιορισμούς με τους οποίους ποτέ δεν καταπιάστηκε.
Τα φιλμ του, αλλά εδώ που τα λέμε και ο δημόσιος λόγος του, αν και συχνά αμήχανα ειλικρινής, είναι μπολιασμένα με λυρικότητα και σχεδόν αναγκάζουν τον θεατή να γράψει χιλιόμετρα διαδρομής, έστω κι αν τα ταξίδια είναι πνεύματος, νόησης ή ψυχής.
Η σημαντική στιγμή για εκείνον -σε επαγγελματικό τουλάχιστον επίπεδο- ήρθε τον Μάιο του 2019, όταν ο σκηνοθέτης επέστρεψε από το Φεστιβάλ Καννών στην Ελλάδα με τις αποσκευές του βαρύτερες κατά δύο Χρυσούς Φοίνικες, εκείνον της Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους, αλλά και τον Queer Palm για το εννιάλεπτο φιλμ «Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς». Εκτοτε το βιογραφικό του σημείωμα εμπλουτίστηκε με μια πληροφορία που τον ακολουθεί σαν πιστό σκυλί, ότι δηλαδή έγινε ο πρώτος Ελληνας στην ιστορία του κινηματογραφικού θεσμού με το εν λόγω κατόρθωμα – το 1998 ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είχε τιμηθεί με τον Χρυσό Φοίνικα για τη μεγάλου μήκους ταινία «Μια αιωνιότητα και μία μέρα».
Η νέα σειρά
Το MEGA μάλλον έπιασε εξαπίνης τους δημοσιογράφους, αλλά και τον σκληρό πυρήνα των fan του Κεκάτου, ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι μεγάλος και πιστός, αν λάβει κανείς υπόψη το virality που ακολούθησε την πληροφορία πως ο φιλοπερίεργος, απενοχοποιημένα ευαίσθητος και συγκλονιστικά επίκαιρος δημιουργός ετοιμάζει την πρώτη μίνι σειρά του για τον τηλεοπτικό σταθμό.
Το όνομα αυτής «Milky Way» ή κατά το ελληνικότερο «Γαλαξίας». Η πρωτόλεια απορία που κύλησε με κεκτημένη ταχύτητα στην άκρη της γλώσσας πολλών ήταν τι δουλειά έχει ένας φεστιβαλικός και βραβευμένος σκηνοθέτης, με συμμετοχές και διακρίσεις από τη Δράμα μέχρι το Σάντανς, με τα «πίτουρα» της εγχώριας μυθοπλασίας. Μια πρώτης τάξεως απάντηση θα ήταν να την ξεσκονίσει από τον συντηρητισμό, να την αερίσει από τη ναφθαλίνη και να ξηλώσει τη μανιέρα. Ναι, οι προσδοκίες που γεννά η εναλλακτική πολιορκία του Κεκάτου στο πιο mainstream μέσο επικοινωνίας και ψυχαγωγίας είναι ήδη ουρανομήκεις. Αλλά αυτό δεν λογίζεται ως ανάχωμα ή σκόπελος από τον ίδιο.
«Σε μια εποχή που η ποιότητα των τηλεοπτικών σειρών παγκοσμίως έχει εκτοξευτεί και είναι εφάμιλλη της ποιότητας σπουδαίων κινηματογραφικών ταινιών, αισθάνομαι πως πρέπει να γίνει κάτι για τους νέους ανθρώπους από κάποιον που ανήκει στην ίδια γενιά με αυτούς», δήλωσε ο σκηνοθέτης, φλεξάροντας κατ’ ουσίαν τίποτα λιγότερο ή περισσότερο από το απλώς αυτονόητο. Αλλωστε ο Κεκάτος αν κάτι αποτάσσεται μετά βδελυγμίας είναι ο ελιτισμός και ο σνομπισμός στην τέχνη. Πρόκειται μάλλον για την προίκα της γαλούχησής του σε ένα σπίτι όπου από τη μία υπήρχαν οι αναφορές της μητέρας του στους μεγάλους auters του σινεμά από την άλλη εκείνες του πατέρα του στον Ράμπο και τον 007. Το πάντρεμα των υψιπετών με τα καθημερινά τον διαμόρφωσε. Και αυτό δεν θα το άλλαζε με τίποτα.
Μπορεί η πληροφορία να ακούγεται επουσιώδης, όμως είναι το δίχως άλλο κομβικής σημασίας για το αισθητικό και αφηγηματικό σύμπαν του Κεκάτου. Το πρώτο τηλεοπτικό project του το υλοποιεί μαζί με εκείνους που πορεύτηκε μέχρι τώρα ως μικρομηκάς, τους στενούς συνεργάτες του, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι οι παιδικοί φίλοι του από τη γενέτειρά του, την Κεφαλονιά. Είναι εκείνοι που όχι απλώς συναισθάνθηκαν ή αφουγκράστηκαν το κινηματογραφικό όραμά του, αλλά τον βοήθησαν με ίδια εργασία να το σμιλέψει. «Με φόντο τις σκληρές συνθήκες σε μια ανώνυμη ορεινή πόλη, οι ήρωες, ενήλικες που ζουν προσκολλημένοι στο παρελθόν και έφηβοι που προσπαθούν να βρουν τον δρόμο τους για το μέλλον, πλάθουν το ψηφιδωτό μιας κοινωνίας που έχει μάθει να κρύβεται πίσω από τα μυστικά της για να επιβιώσει.
Με πυρήνα του ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο κοινωνικά θέμα, το “Milky Way” θα προσκαλέσει τον θεατή σε έναν καινούριο γαλαξία, που ενυπάρχει μέσα στον δικό μας. Με την κινηματογραφική μου ομάδα που έχουμε συνυπογράψει όλες μου τις ταινίες, μοναδικούς καινούριους συνεργάτες ένα υπέροχο καστ ηθοποιών, το οποίο θα ανακοινωθεί στην πορεία, και το πολύτιμο δυναμικό της Foss, δουλέψαμε και δουλεύουμε καθημερινά για να φτιάξουμε κάτι πολύ όμορφο, που ανυπομονώ να μοιραστώ μαζί σας σύντομα», περιέγραψε ο Κεκάτος, ο οποίος είναι ηλίου φαεινότερον πως έχει τον άνθρωπο όχι μόνο στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας του αλλά στον πυρήνα της ζωής του.
Οι φίλοι του ήταν εκείνοι που, ενώ τον Μάιο του 2019 είχαν πάρει τον δρόμο της επιστροφής στην Ελλάδα, επέστρεψαν άρον άρον από το Μιλάνο, απ’ όπου θα πετούσαν με low cost πτήση προς την Αθήνα, στις Κάννες μόλις πληροφορήθηκαν πως ο Χρυσός Φοίνικας απονεμήθηκε στον Κεκάτο. Ηθελαν να είναι εκεί, παρόντες έστω και για πέντε λεπτά της ώρας. Αλλά πριν από τις Κάννες προηγήθηκαν άλλοι σταθμοί στη ζωή του σκηνοθέτη: η Κεφαλονιά, το Λονδίνο, αλλά και η δεύτερη πατρίδα του, η Κυψέλη, όπου ζει. «Οταν βγαίνω από την Κυψέλη, νιώθω σαν να βγαίνω από τη χώρα», έχει πει σε παλαιότερη συνέντευξή του.
Στις αρχές των 90s ο γεννημένος στη Μελβούρνη πατέρας του είχε ήδη ακολουθήσει τον νόστο προς την Αθήνα, είχε γνωρίσει τη μητέρα του και είχαν αποκτήσει το πρώτο τους παιδί, τη μεγαλύτερη αδελφή του. Ο Κεκάτος γεννήθηκε το 1991 στα Μεταξάτα της Κεφαλονιάς, όπου εν τω μεταξύ η οικογένεια είχε εγκατασταθεί. Ηταν μια καθοριστική για τη ζωή του απόφαση, στην οποία ο ίδιος δεν είχε καμία συμμετοχή. Το γεγονός ότι μεγάλωσε δίπλα στη θάλασσα λέει πως τον έμαθε να αλλάζει συνεχώς. Το Ιόνιο λειτούργησε ως το ιδανικό σκηνικό των παιδικών χρόνων και της εφηβείας του. Μεγάλωσε με κλασική μουσική όχι επειδή του το επέβαλε κανείς, αλλά γιατί το επέλεξε ο ίδιος.
Αυτό βέβαια ουδόλως τον εμπόδισε στην εφηβεία του να εξερευνήσει την αχαρτογράφητη έως τότε γη των κλαμπ και των μπουζουκιών στο νησί. Αντλησε ερεθίσματα και παραστάσεις απ’ όλους τους διαθέσιμους «κόσμους». Αν και προσπάθησε να χωρέσει στο αρχετυπικό μικροαστικό όνειρο, να γίνει δηλαδή γιατρός, μηχανικός ή δικηγόρος, έπειτα από έναν χρόνο σπουδών στη Νομική στο Λονδίνο αποφάσισε να αλλάξει κατεύθυνση. Δεν ήταν τόσο κάποιο εσωτερικό κάλεσμα που τον ώθησε όσο η αντίληψη ότι μάλλον οι σπουδές κινηματογράφου θα ήταν λιγότερο αποστειρωμένες και απαιτητικές.
Τελικά, αποφοίτησε με αριστείο από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Μπρουνέλ. Νωρίτερα, στο πρώτο έτος των σπουδών του επισκέφθηκαν με τον πατέρα του τις Κάννες για το φεστιβάλ. Και ο Κεκάτος όχι μόνο θυμάται ακόμα την προτροπή του «Να γίνεις ο καλύτερος σκηνοθέτης, σκηνοθέτης των Καννών», αλλά κυρίως κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να επαναβεβαιώνει με τις ταινίες του την πατρική συμβουλή. Ακούγεται οξύμωρο, αλλά μέχρι που τελείωσε τη σχολή ο ίδιος δεν πίστευε ότι θα γίνει σκηνοθέτης. Στην πραγματικότητα είχε μάθει να αποτυγχάνει με ό,τι κι αν καταπιανόταν.
Η καθόλου άγνωστη σε εκείνον απογοήτευση τον περίμενε και όταν πήρε το βάπτισμα του πυρός με τη μικρού μήκους ταινία «Ανάδρομος» το 2015. Ο Κεκάτος είχε την παγιωμένη πεποίθηση πως κάτι τόσο σπουδαίο είχε συμβεί, ώστε όλα τα διεθνή φεστιβάλ θα ήθελαν να τον έχουν στο πρόγραμμά τους. Η απόρριψη έγινε η βελόνα στο μπαλόνι των μεγάλων προσδοκιών του. Τις ξεφούσκωσε, αλλά δεν τον αποθάρρυνε. Διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ της Δράμας, έφυγε με άδεια χέρια, αλλά με το μυαλό του πλημμυρισμένο από τη μάλλον αναπάντεχη επιβεβαίωση που έλαβε.
Επέστρεψε τρία χρόνια μετά με τη «Σιγή των ψαριών όταν πεθαίνουν», που εμπνεύστηκε την ημέρα της κηδείας του παππού του, όταν συνειδητοποίησε πως το κηδειόσημο έγραφε το όνομα του αείμνηστου που ήταν όμως και το δικό του. Η ταινία τιμήθηκε με το βραβείο Σεναρίου και ξεκίνησε τη διεθνή φεστιβαλική πορεία της. Ο Κεκάτος λέει συχνά πως το σινεμά του είναι το απόσταγμα των παιδικών χρόνων του, η αφορμή όμως για να το κάνει έρχεται αναπάντεχα και αστραπιαία. Ο ίδιος επιμένει να λειτουργεί ενστικτωδώς και αδιαπραγμάτευτα συναισθηματικά. Το σενάριο για τη βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα ταινία «Η απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς» -μια ιστορία για δύο ομοφυλόφιλους άνδρες που συναντιούνται νύχτα σε ένα βενζινάδικο καταμεσής του πουθενά- το έγραψε μέσα σε λίγες ώρες, το γύρισε σε ένα βράδυ, και η αμοιβή των δύο ηθοποιών ήταν ένα μπουφάν στον ένα και 100 ευρώ στον άλλο.
Το low budget υπόβαθρο της ταινίας μεγεθύνει ακόμα περισσότερο την επιτυχία της και σίγουρα δικαιολογεί μέχρι κεραίας τη δήλωση που έκανε ο σκηνοθέτης τον Οκτώβριο του 2019 στη «Lifo»: «Είναι ολοφάνερο ότι μας έχουν για φτύσιμο. Βγαίνει το υπουργείο Πολιτισμού και δίνει συγχαρητήριο μήνυμα στα media. Το γράφω στ’ αρχίδια μου! Δεν χρειάζομαι την περηφάνια του υπουργείου όταν παίρνω τον Χρυσό Φοίνικα, γιατί αυτό το βραβείο το πήραμε εγώ και η παρέα μου». Σκληρό, αλλά αληθές.
Ο θρίαμβος
Την ταινία την αφιέρωσε και την εμπνεύστηκε από τον αδελφό του πατέρα του, έναν ομοφυλόφιλο άνδρα με larger than life προσωπικότητα που δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Σ’ αυτόν αλλά και στους γονείς που ήταν έξω από το Palais des Festivals είχε το μυαλό του τη βραδιά της απονομής στις Κάννες, στις 25 Μαΐου του 2019. Είναι από εκείνες τις νύχτες που πιθανότατα θα θυμάται σε όλη του τη ζωή. Για τα συγχαρητήρια από τον Αντόνιο Μπαντέρας, τον Μάικλ Μουρ, τους αδελφούς Νταρντέν ή την Κατρίν Ντενέβ -ανθρώπους που κάποτε ήταν οι παιδικοί ήρωές του-, για το σουλάτσο στο κόκκινο χαλί με το tuxedo του, μα κυρίως για τη συνειδητοποίηση πως το παιδί που μέχρι πριν από λίγα χρόνια έψαχνε διαδικτυακά links για να παρακολουθήσει την τελετή απονομής του φεστιβάλ με την παρέα του ήταν πια κομμάτι του.
Η σχεδόν εφηβική ορμή του Κεκάτου που αποκρυσταλλώνεται και στις ταινίες του είναι ακαταμάχητη. Οπως και το χιούμορ, το οποίο προκρίνει ως τον καλύτερο τρόπο να γλείφεις τις πληγές σου – στη μεγάλη οθόνη, μα και στη ζωή. Ετσι αντιμετωπίζει και τη σύγκριση με τον Γιώργο Λάνθιμο ή το προσωνύμιο του «νέου Λάνθιμου» που πολλοί έχουν σπεύσει να του αποδώσουν. Ο Κεκάτος εκτιμά και θαυμάζει τον βραβευμένο συνάδελφό του και πατέρα του greek weird wave, τον βρίσκει cool και «γαμώ τους τύπους», έχει ακούσει με ενδιαφέρον τις συμβουλές που του έχει δώσει, αλλά εντέλει δεν θέλει να είναι ο νέος Λάνθιμος. Γιατί; «Γιατί», όπως έχει πει, «ούτε ο Λάνθιμος ήταν ο παλιός Κεκάτος! Με ενδιαφέρει να γίνω αυτός που είμαι».
