Ως τη «μεγαλύτερη πληγή» του Δημοσίου χαρακτήρισε πρόσφατα τον ΕΦΚΑ ο υπουργός Εργασίας Κ. Χατζηδάκης, παρουσιάζοντας τις βασικές αρχές μιας νέας νομοθετικής παρέμβασης, που φιλοδοξεί να εισάγει νέα ήθη και πρακτικές, ταράζοντας τα νερά της εγχώριας δημόσιας διοίκησης.
Και πράγματι, καθημερινές ιστορίες τρέλας και αδιανόητης ταλαιπωρίας καθιστούν τον ΕΦΚΑ εχθρικό για πάνω από 6,5 εκατ. ασφαλισμένους. Πολλές φορές μάλιστα, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και παρωχημένες νοοτροπίες διοικούντων, αλλά και εργαζομένων, σε συνδυασμό με σοβαρά δομικά και οργανωτικά προβλήματα δεκαετιών, μετατρέπουν όχι μόνο τους πολίτες, αλλά και τους υπαλλήλους του ΕΦΚΑ, σε ομήρους της γραφειοκρατίας, της ασφαλιστικής πολυνομίας και της κακοδαιμονίας στη δημόσια διοίκηση. Και όλα αυτά, σε έναν οργανισμό που μετράει μόλις 5 χρόνια ανορθολογικής λειτουργίας.
Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το γεγονός ότι ακόμη και για να προμηθευτούν οι κεντρικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ χαρτί υγείας, απαιτούνται κατά μέσο όρο 6 μήνες, χωρίς μάλιστα να υπολογιστούν στο διάστημα αυτό τυχόν προσφυγές. Επτά μήνες είναι ο μέσος χρόνος που απαιτείται για να προμηθευτεί αναλώσιμα υλικά η Γενική Διεύθυνση Πληροφορικής.
Πολύς λόγος έχει γίνει για την καθυστέρηση στην απονομή συντάξεων, που στερεί από εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους τη σύνταξή τους. Μια καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του έργου «Συντήρηση του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού – μισθοδοσίας», που είχε ως αποτέλεσμα η διαδικασία να «τραβήξει» 14 μήνες, παραλίγο να προκαλέσει μπλακ άουτ στη μισθοδοσία των ίδιων των υπαλλήλων του ΕΦΚΑ, τον περασμένο Ιούνιο. Τελικά οι υπάλληλοι πληρώθηκαν κυριολεκτικά στο παρά πέντε.
Σε μια εποχή που όλοι μιλούν για την 4η βιομηχανική επανάσταση, στον ΕΦΚΑ η προμήθεια 1.150 υπολογιστών και 345 εκτυπωτών πήρε 15 μήνες για να ολοκληρωθεί. Στο μεσοδιάστημα οι υπάλληλοι εκτύπωναν από το σπίτι τους τα απαιτούμενα έγγραφα. Την ίδια στιγμή, για να προμηθευτεί μια περιφερειακή Διεύθυνση ένα κλιματιστικό χρειάζεται κατά μέσο όρο 4 μήνες. Το ίδιο ισχύει και για τα ανταλλακτικά.
Ακόμη και στο… στρατηγείο του ΕΦΚΑ, όταν κατά το πρώτο στάδιο λειτουργίας του γινόταν εκεί η ανακεφαλαίωση των ενσήμων, κάποια στιγμή οι εργαζόμενοι σταμάτησαν να δουλεύουν με τον ίδιο ρυθμό, καθώς το αυτοκίνητο με το οποίο μεταφέρονταν οι φάκελοι από τα υποκαταστήματα στην οδό Κηφισίας δεν είχε βενζίνη. Για τον ίδιο λόγο οι διευθυντές και οι οδηγοί των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) πλήρωναν εντός του 2021 τα καύσιμα από την τσέπη τους, στην Περιφερειακή Διεύθυνση Αττικής, για να εξυπηρετήσουν τη μεταφορά γιατρών σε σπίτι κατάκοιτων πολιτών. Τελικά το θέμα λύθηκε προσωρινά με προμήθεια καυσίμων κίνησης μέσω της αστυνομίας, ενώ για τα καύσιμα της θέρμανσης ο διαγωνισμός δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.
Οταν η «Κ» αποκάλυπτε ότι ο ΕΦΚΑ λειτουργεί ακόμη στην εποχή της φωτοτυπίας, με τις διευθύνσεις να χρησιμοποιούν ένα μόνο email, μοιράζοντας στη συνέχεια τα θέματα στους αρμόδιους υπαλλήλους με φωτοτυπίες, δεν γνώριζε ότι τελικά υπήρχαν περισσότεροι από 6.500 λογαριασμοί ηλεκτρονικών διευθύνσεων. Απλώς, εάν χρησιμοποιούνταν όλες μαζί, θα έπεφτε το σύστημα…
Δραματικές είναι οι ελλείψεις και όσον αφορά εξειδικευμένους υπαλλήλους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γενική Διεύθυνση Πληροφορικής υπηρετούν σήμερα 120 άτομα εκ των οποίων μόλις οι 50 έχουν γνώσεις πληροφορικής. Από τους 50, οι 30 έχουν προσληφθεί προ του 2005 και δεν έχουν έκτοτε προχωρήσει σε καμία μετεκπαίδευση. Οι ανάγκες της Πληροφορικής είναι για τουλάχιστον 55-60 άτομα πρόσθετο νέο προσωπικό, με γνώσεις συγχρονισμένες με το σήμερα. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ελλείψεις υπάρχουν κυρίως στις Διευθύνσεις Συντάξεων, Διοικητικής Υποστήριξης και Εισφορών, αλλά και σε ορισμένα κομβικά υποκαταστήματα όπως της Καλλιθέας, του Αιγάλεω και του Συντάγματος. Οι ελλείψεις εντοπίζονται κυρίως στην Αττική όπου τους τελευταίους μήνες υπήρξαν και αθρόες αιτήσεις υπαλλήλων για συνταξιοδότηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι έως το τέλος του χρόνου εκτιμάται ότι θα έχουν αποχωρήσει περισσότεροι από 500 υπάλληλοι και οι 300 από αυτούς προέρχονται από την Αττική. Η γενική εικόνα είναι ότι στην Αττική οι ελλείψεις σε επίπεδο γενικών διευθύνσεων και υπαλλήλων ξεπερνούν το 30%. Ενα ακόμη πρόβλημα, μάλιστα, είναι ότι σήμερα οι ίδιοι γενικοί διευθυντές, είτε είναι επιτυχημένοι είτε όχι, ανακυκλώνονται ανά τις υπηρεσίες. Ικανοί και έμπειροι διευθυντές συνταξιοδοτήθηκαν ή μετατάχθηκαν πριν κλείσει η πόρτα των μετατάξεων. Μάλιστα, εξαιτίας του νέου οργανογράμματος, που βέβαια πήρε σχεδόν 4 χρόνια για να ξεκινήσει η εφαρμογή του, δεν υπάρχουν διακριτές αρμοδιότητες ανά γενική διεύθυνση. Είναι χαρακτηριστική και με δραματικές συνέπειες η υποστελέχωση της διεύθυνσης Συντάξεων, καθώς εκτιμάται ότι υπηρετεί μόλις το 9% του συνόλου των υπαλλήλων του ΕΦΚΑ. Προσωπικό απαιτείται και στη διεύθυνση Εισφορών και Πληροφορικής. Μεγάλη υποστελέχωση υπάρχει στις διευθύνσεις συντάξεων του Δημοσίου. Αντίθετα, υπάρχουν υποκαταστήματα με 60-70 υπαλλήλους, όταν εκτιμάται ότι λόγω και του 1555 και των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ο φόρτος εργασίας στα υποκαταστήματα μειώνεται.
Και βέβαια όλα αυτά όταν, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι εργαζόμενοι του ΕΦΚΑ είναι το πιο γερασμένο προσωπικό στον δημόσιο τομέα, με το 80% των περίπου 7.400 υπαλλήλων να είναι άνω των 40 ετών.
Ο ΕΦΚΑ είναι πρώτος –και με διαφορά– οργανισμός σε παράπονα και αναφορές προς τον Συνήγορο του Πολίτη (του αναλογούν το 48% των παραπόνων για τον ευρύτερο δημόσιο τομέα), με τις καθυστερήσεις στην απονομή των συντάξεων να αποτελούν την «κορυφή του παγόβουνου». Εκκρεμεί η εξέταση 1.127 καταγγελιών για κακή εξυπηρέτηση ή και υπερβολική καθυστέρηση στην απονομή συντάξεων.
Υπουργέ, φοβάμαι πως μέχρι να βγει η σύνταξή μου θα έχω πεθάνει…
«Αγαπητέ υπουργέ, επικοινωνώ μαζί σας διότι ντρέπομαι και είμαι απογοητευμένος από συγκεκριμένες πρακτικές του υπουργείου σας. Είμαι Φινλανδός πολίτης και ζω στην Ελλάδα… Δικαιούμαι σύνταξη από το φινλανδικό κράτος, αλλά ακόμη και η απλούστερη διαδικασία σε άλλα κράτη, σίγουρα στη Φινλανδία, δηλαδή να πάρω τη σύνταξή μου, στην Ελλάδα γίνεται αδύνατη, καθώς θα πρέπει να διεκπεραιωθεί μέσω του ΕΦΚΑ». Επιστολές σαν κι αυτές, καθώς και τηλεφωνήματα και email, δέχεται κατά δεκάδες το υπουργείο Εργασίας, αλλά και ο ΕΦΚΑ. Πρόκειται για ιστορίες αδιανόητες, με γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και δομές που τις περισσότερες φορές λειτουργούν ως καλοσχηματισμένοι μηχανισμοί επιβράδυνσης ή ματαίωσης οποιασδήποτε απόπειρας για έγκυρη και έγκαιρη διεκπεραίωση και μπλοκάρουν κάθε προσπάθεια επίλυσης προβλημάτων.
Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε να εξηγήσει ο Φινλανδός πολίτης, που ζει, εργάζεται και επενδύει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Κρήτη, από το 2011, το γεγονός ότι υπέβαλε τα χαρτιά για τη σύνταξή του πριν από ένα χρόνο, όμως η αίτησή του αντί να σταλεί στη Φινλανδία προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί από εκεί, παραμένει ακόμη στον ΕΦΚΑ Ηρακλείου ανέγγιχτη!
Μάλιστα, και ύστερα από πολλές και απέλπιδες προσπάθειες, πριν από ένα μήνα κάποιος υπάλληλος τον ενημέρωσε ότι έχει γίνει μετακόμιση των γραφείων και όλες οι αιτήσεις είναι ακόμη σε κούτες. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να επικοινωνήσει ξανά μαζί τους, του χρόνου!
Και είναι καθημερινές οι περιπτώσεις ταλαιπωρίας, αφού η ίδια η πλημμελής λειτουργία του κράτους ενισχύει και ενισχύεται από τέτοιες συμπεριφορές υπαλλήλων. Που ζητούν ακόμη και από Ελληνα φορολογούμενο, για να βεβαιώσει χρόνο ασφάλισής του στο εξωτερικό, να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση ότι… ζει! Κάτι που επιβεβαιώνει μάλιστα και ο ίδιος ο υπάλληλος του ΕΦΚΑ, που παραλαμβάνει την αίτηση, επισημαίνοντας ότι «υπέγραψε ενώπιών μου»… Διπλή επιβεβαίωση συνεπώς.
Αντίστοιχη επιστολή αγανάκτησης έχει αποστείλει στο γραφείο υπουργού, ελεύθερος επαγγελματίας που μετέχει ως εταίρος σε νομικό πρόσωπο, δεν μπορεί όμως να λάβει ασφαλιστική ενημερότητα, για χρέος 234 ευρώ. Το οποίο επιθυμεί να πληρώσει άμεσα, όμως παρότι υπάρχει, δεν έχει ακόμη βεβαιωθεί στο ΚΕΑΟ, με αποτέλεσμα η εταιρεία να πρέπει να αναστείλει τη δραστηριότητά της μέχρι ο ασφαλισμένος να λάβει την ασφαλιστική ενημερότητα.
«Υπουργέ, φοβάμαι πως μέχρι να βγει η σύνταξή μου θα έχω πεθάνει», καταλήγει επιστολή ασφαλισμένου στον ΟΑΕΕ, ο οποίος κατέθεσε αίτηση συνταξιοδότησης τον Ιούλιο του 2016, έχοντας όμως πέντε χρόνια υπηρεσίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο φάκελός του, αφού ταξίδεψε σε όλη την ελληνική επικράτεια, τελικά επέστρεψε στον ΕΦΚΑ μετά πέντε χρόνια. Τον Νοέμβριο του 2020, εστάλη επιστολή στην Αγγλία προκειμένου να αναζητηθεί η προϋπηρεσία του εκεί, όμως ακόμη και οι Βρετανοί δεν έχουν απαντήσει.
Λόγω σοβαρότατων προβλημάτων υγείας, ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ πέρασε από ιατρική επιτροπή (ΚΕΠΑ), η οποία διέγνωσε ποσοστό αναπηρίας 95%, ισοδύναμο της παραπληγίας. Η απόφαση εκδόθηκε στις 28-05-2021, όμως, από λάθος, αναφερόταν ως ημερομηνία έναρξης χορήγησης του επιδόματος η 01-02-2022 αντί της σωστής 14-01-2021. Ακόμη ο ασφαλισμένος δεν έχει βγάλει άκρη…
Εδώ και 21 μήνες αναμένει μια απάντηση από τον ΕΦΚΑ ασφαλισμένος προκειμένου να λάβει το εξωιδρυματικό – παραπληγικό επίδομα. Η αίτηση υπεβλήθη τον Μάρτιο του 2020. Τα ΚΕΠΑ πιστοποίησαν αναπηρία 100% και η απόφαση εκδόθηκε στις 12-07-2021 και κοινοποιήθηκε στις 06/08/2021.
Ομως, τα ΚΕΠΑ αδυνατούν να εντοπίσουν την αρμόδια διεύθυνση αγροτών, για την κατάθεση της γνωμάτευσης. Ακόμη και ο Συνήγορος του Πολίτη έχει παρέμβει ζητώντας επίσπευση της διαδικασίας λόγω μεγάλης καθυστέρησης, ωστόσο ακόμη η σύνταξη δεν έχει εκδοθεί.
Πρόκειται για ιστορίες πολιτών που ταλαιπωρούνται από τη λειτουργία του ΕΦΚΑ, αλλά και από υπαλλήλους που δεν μπορούν, ή και δεν θέλουν, να κάνουν τη δουλειά τους, βγαίνοντας για λίγο από το κουτί, με στόχο να επιλύσουν προβλήματα ή και να ξεμπλοκάρουν διαδικασίες. Οπως, για παράδειγμα, συνεχείς ακυρώσεις ραντεβού που κλείστηκαν ύστερα από μακρό διάστημα αναμονής, γιατί ο υπεύθυνος υπάλληλος απουσιάζει από την εργασία του τη συγκεκριμένη ημέρα. Ή η 11μηνη καθυστέρηση στην αποστολή συνταξιοδοτικής απόφασης, που εκδόθηκε στις 7 Δεκεμβρίου του 2020, παρέμεινε όμως στο πρωτόκολλο και κοινοποιήθηκε στον ασφαλισμένο στις 13 Νοεμβρίου του 2021. Ή ακόμη και δραματικές καθυστερήσεις στην έγκριση αποφάσεων, που έχουν ως αποτέλεσμα νέες μητέρες να χάνουν το επίδομα μητρότητας, τυφλοί ή και ανάπηροι να μένουν για μήνες χωρίς επίδομα.
Δήλωση Κωστή Χατζηδάκη στην «Κ»
Οταν χρειάζονται 14 μήνες για την προμήθεια εκτυπωτών ή 4 μήνες για επισκευή ενός κλιματιστικού, πώς μπορεί να λειτουργήσει ένας οργανισμός; Οταν ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης μιας πειθαρχικής διαδικασίας είναι τα 2 χρόνια, πώς περιμένουμε ο ΕΦΚΑ να γίνει πιο δίκαιος με τους πολίτες αλλά και με τους υπαλλήλους του; Οταν περνάει 1 χρόνος για να πρωτοκολληθεί ένα έγγραφο για να βγει μια σύνταξη, τι δικαιολογία μπορούμε να πούμε στον ασφαλισμένο που περιμένει για χρόνια τη σύνταξή του; Το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ περιέχει 8 μεγάλες αλλαγές για να τελειώνουμε οριστικά με τις εξωφρενικές καθυστερήσεις στις προμήθειες, με το διοικητικό χάος, την απουσία οργανογράμματος και τη μη απόδοση ευθυνών. Παράλληλα, φέρνει αέρα ανανέωσης στον οργανισμό, με την απασχόληση στελεχών από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα σε διευθυντικές θέσεις, με 600 προσλήψεις οικονομολόγων και ειδικών πληροφορικής και με τη δημιουργία νέου συστήματος περισσότερων και δικαιότερων μπόνους για τους εργαζομένους. Με το νομοσχέδιο τελειώνουμε οριστικά με τις παθογένειες του παρελθόντος. Για να πάψουν οι πολίτες να βασανίζονται αλλά και για να μπορούν οι ίδιοι οι υπάλληλοι να κάνουν τη δουλειά τους.
