Οίκος Τζαννάτος : Η Βενετσιάνικη τέχνη Αργυροχοΐας – Χρυσοχοΐας, στην Κεφαλονιά  

Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «μεταφόρτωση» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του kefaloniapress.gr

Στο Αργοστόλι, στο Λιθόστρωτο στον αριθμό 40 βρίσκεται ένα πολυτελές και καλαίσθητο  κοσμηματοπωλείο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν ιστορικό Οίκο  Αργυροχοΐας & Χρυσοχοΐας: Τον Οίκο ΤΖΑΝΝΑΤΟΣ.

Για να ανακαλύψουμε την πολιτιστική προσφορά του Οίκου ΤΖΑΝΝΑΤΟΣ στην τοπική και Επτανησιακή Τέχνη της Αργυροχρυσοχοϊας,  είναι απαραίτητο να διαβάσουμε αυτά που έγραψε αποκλειστικά για το kefaloniapress ο Τάκκης Τόκκας , ιδρυτής του casa Museo στον Καραβόμυλο.

Σύντομη ιστορική ανασκόπηση για την αργυροχοΐα  και χρυσοχοΐα στα Ιόνια νησιά

Η ύπαρξη των  τριών κοινωνικών τάξεων στα Ιόνια νησιά από την αρχή της Βενετικής Κυριαρχίας, ευνόησε στην ανάπτυξη της αργυροχρυσοχοΐας και ιδιαίτερα από τις αρχές του 18^ου αιώνα για  έντεχνα τζογιέλα ή τζογιέλι(α) ντ’άρτε όπως  τα έλεγαν οι μεγάλες σιόρες στην Κεφαλονιά .

Ομοίως και για τα  ασημένια οτζέτι για ούζο για τα σπίτια και τσι εκκλησιές. Για να είμαστε  ακριβείς, τα ακριβά τζογιέλα  και  αργυρά αντικείμενα  μπορούσαν να τα προμηθευτούν αρχικά μόνο οι νόμπιλι, αργότερα οι τσιταντίνοι και μετά η ανερχόμενη οικονομικά αστική τάξη.

Οι αρκόντοι βέβαια ήφερναν  τα κοσμήματα και τα ασημένια σερβίτσια τσου κυρίως από την Βενετία, Φλωρεντία, Σικελία, Μ.Βρετανία και Ρωσία. Αυτά τα αντικείμενα χρησίμευαν και ως μοντέλα για τους μαστόρους  των νησιών μας.

Σημαντικό ρόλο στην επαγγελματική μακροβιότητα των Επτανησίων αργυροχρυσοχόων ήταν τα  ινβόδα που ήταν κατασκευασμένα με  ωραία τέχνη όπως και τα υπόλοιπα εκκλησιαστικά αντικείμενα.

Σημαντικά κοσμήματα  Επτανησιακής τέχνης, πουλήθηκαν στην διάρκεια των πολέμων και του εμφυλίου στον 20^ο αιώνα, όπως βέβαια  πολλά χάθηκαν  με τους αφανιστικούς σεισμούς του 1953.

Στην βενέτικη επικράτεια όλοι οι επαγγελματίες όφειλαν να εγγραφούν και να ανήκουν στη σκόλα / scuola τους.  Όλα τα  σημαντικά γεγονότα τση σκόλας γράφονταν σε ένα βιβλίο που ονομαζόταν Mariegola.

Προστάτης  των χρυσοχόων της Βενετίας είναι ο Sant’ Antonio Abate ενώ στην υπόλοιπη Ιταλία  ο Sant’ Eligio.

Η παρουσία Αργυροχόων και χρυσοχόων στα Ιόνια νησιά και συγκεκριμένα στην Κέρκυρα, επιβεβαιώνεται από κοντράτα του δεύτερου μισού του 15^ου αιώνα. Για τους προηγουμένους αιώνες λανθάνουν οι γραπτές πηγές για την δραστηριότητά τους στο  νησί, ωστόσο, θεωρείται από τους ιστορικούς βέβαιη η παρουσία και επαγγελματική ενασχόλησή τους. Η  ίδρυση της σκόλας και της αδελφότητας  των χρυσοχόων-αργυροχόων στην Κέρκυρα έγινε το 1744.

Στο Ζάντε γνωρίζουμε ότι υπήρξε σκόλα, δυστυχώς όμως η ολοκληρωτική καταστροφή του αρκίβιου του νησιού το 1953  μας στέρησε την δυνατότητα για εύρεση περισσότερων πληροφοριών. Στην Κεφαλονιά μέχρι τώρα δεν έχουν βρεθεί σχετικά στοιχεία για ύπαρξη σκόλας.

Οίκος Τζαννάτος

Ο Ευαγγελινός Τζαννάτος (1853-1932) έκανε την απαρχή της δημιουργίας  του οίκου αργυροχοΐας Τζαννάτος όταν το τελευταίο τέταρτο του 19^ο αιώνα, στη σπιαναδούλα στο  Αργοστόλι, άνοιξε  λατινιέρικο  εργαστήριο και απασχολούσε 12 εργαζομένους, μαστόρους και λαουρέντες. Εκτός από τα λάτινα αντικείμενα ευρείας χρήσεως άρχισε να δραστηριοποιείται στην επεξεργασία και  κατασκευή ασημένιων εκκλησιαστικών αντικειμένων επτανησιακής τέχνης, όπως ινβότα, ασημένια καντήλια, δισκοπότηρα, φανάρια κτλ.Το 1901 συνεργάσθηκε με τον γιό του Σπυρίδωνα, στο πρώτο κατάστημα του οίκου αργυροχοΐας Τζαννάτος στο Αργοστόλι με χειροποίητα αντικείμενα Επτανησιακής εκκλησιαστικής τέχνης. Δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά  μεταξύ των ετών 1875-1916.

Ο Σπυρίδων Ευαγγελινού Τζαννάτος (1884-1948) για μεγάλο διάστημα μαθήτευσε και εξειδικεύθηκε στην κοπή διαμαντιών στο φημισμένο Αδαμαντοπωλείον Μάρκου,Γ.Στ. & Κατσικόπουλος,Μ.Ι. στην Αθήνα. Το 1900 ίδρυσε το πρώτο κατάστημα του οίκου  με είδη αργυροχοΐας, χρυσοχοΐας και ωρολογοποΐας πλησίον της πιατσέτας τση Καμπάνας στο Αργοστόλι που παρέμεινε στην διεύθυνση αυτή έως το 1916.Επι των ημερών του  ο οίκος ανέπτυξε συνεργασίες με σπουδαίους οίκους του εξωτερικού όπως τους Ponti Gennari στην Γενεύη και  Rocca στο Μιλάνο.

Τα έτη 1916-1938 ο οίκος Τζαννάτος  διατηρούσε κατάστημα στον αριθμό 44 στο Λιθόστρατο, λίγο πριν από την πιατσέτα της Καμπάνας. Το έτος 1938 ο οίκος μεταφέρθηκε στην σκοντράδα Φουσάτο του Αργοστολιού  και έμεινε εκεί μέχρι τους αφανιστικούς σεισμούς του 1953.Επι των ημερών του Σπυρίδωνα ο οίκος συνεργάστηκε με σπουδαίες Ελβετικές ωρολογοποΐες , αναπαρήγαγε χειροποίητα τα παλιά κεφαλονίτικα χρυσά  ντιζένιο σε  τζογιέλα, όπως τα σκολαρίκια βεργέτες,μποκολέτες,δακτυλίδια σε σχήμα σαΐτας, σπίλες  αλλά επίσης δημιούργησε υπέροχα νέα σχέδια κοσμημάτων τα οποία σήμερα είναι επίσης  πολύτιμες αντίκες.Κατα τον Β’Π.Π. την περίοδο της γερμανικής κατοχής  το κατάστημα παρέμεινε κλειστό.

Ο Στυλιανός Σπυρίδωνος Τζαννάτος(1923-2008) μετά το τέλος του πολέμου και μέχρι τους αφανιστικούς σεισμούς του 1953 συνέχισε την οικογενειακή επιχείρηση ενώ ο αδελφός  του  Εύαγγελος άνοιξε δικό του χρυσοχοείο στο Αργοστόλι.Μετά τους σεισμούς του 1953 ο Εύαγγελος μετακόμισε στην Αθήνα όπου δραστηριοποιήθηκε  στην χονδρική πώληση κοσμημάτων το οποίο διατήρησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980.

Ο  Στυλιανός μετά τους σεισμούς του 1953 στην περίοδο της ανοικοδόμησης στην Κεφαλονιά(1954-1956)στέγασε  το χρυσοχοείο, με ό,τι είχε διασωθεί από τους σεισμούς,σε πρόχειρη κατασκευή στη θέση Μουριές(σημερινό ΚΤΕΛ) του Αργοστολίου. Το 1956  στεγάζει τον οίκο στη σημερινή έδρα του στον αριθμό 40 στο Λιθόστρατο.

Ο Θεόδωρος Στυλιανού Τζαννάτος,  ο σημερινός-τέταρτης γενιάς- συνεχιστής του οίκου. Μετά από σπουδές στο Istituto statale d’arte di Firenze στο σχέδιο και κατασκευή χειροποίητου κοσμήματος και ασημένιων σκευών(oreficeria),  επιστρέφει το 1984 στην Κεφαλονιά και αναλαμβάνει τα ηνία του οίκου.Με αφορμή  την αγορά του διπλανού καταστήματος πραγματοποιεί το 2002 γενική ανακαίνιση στον ενιαίο πλέον χώρο που βρίσκεται σήμερα προσδίδοντας την πολυτέλεια  που προσήκει.

Με συγκίνηση ο κύριος Θεόδωρος Τζαννάτος στη συζήτησή μας αναφέρει μερικά γεγονότα της ιστορίας του Οίκου που έχουν την ιδιαίτερη σημασία τους:

i)το 1999 ο αείμνηστος νομικός και συλλέκτης γραμματοσήμων Γεράσιμος Βλάχος σε παλαιοπωλείο του Λονδίνου ανακάλυψε ένα φάκελο με αποστολέα τον οίκο Τζαννάτου που απευθυνόταν στον οίκο Ponti Gennari στην Γενεύη  Ελβετίας  ταχυδρομημένο το 1919. Ο φάκελος παραδόθηκε και σήμερα βρίσκεται εντός του καταστήματος στο Αργοστόλι στο ειδικό χώρο που φιλοξενεί την μουσειακή συλλογή του Οίκου.

ii)παρομοίως  παραδόθηκε στον οίκο από απογόνους της οικογένειας Μαρκέτου από τις Η.Π.Α  απόδειξη πληρωμής κοσμημάτων  αρραβώνων από το 1911

iii) το 2011 ελήφθη ένα e-mail από τον Λευκό Οίκο με το οποίο ζητούσαν την αξιολόγηση κάποιων αντικειμένων που είχαν αγορασθεί από Κεφαλονίτες και στην συνέχεια δωρήθηκαν στον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.

Επίσης το Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αργοστολίου, ανέθεσε στον οίκο Τζαννάτο, μέσω χορηγίας,να δημιουργήσει περιορισμένο αριθμό με την σπίλα που απόκειται εκεί, από ασήμι, η οποία φέρει  τα εμβλήματα των Επτανήσων.Παρόμοια παραγγελία έγινε και από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (επί θητείας Ρόδης Κράτσα – Τσαγκαροπούλου), ως δώρα καλεσμένων.

Οι αργυροχρυσοχόοι μετουσιώνουν  σε τέχνη τις επιδράσεις της κοινωνίας που διαβιούν. Όπως μας εξήγησε ο κύριος Τζανάτος το επάγγελμα του χρυσικού το επηρεάζει η οικονομική κατάσταση αλλά και  η πολιτική σταθερότητα κάθε χώρας.

Δείγματα Ιδιωτικής Συλλογής Οίκου ΤΖΑΝΝΑΤΟΣ

Σήμερα οίκος αργυροχοΐας-χρυσοχοΐας Τζαννάτος με  ισχυρή και επιτυχημένη παρουσία στο πολύτιμο κόσμημα, ρολόι, αργυρό αντικείμενο συνεχίζει με αισιοδοξία την διαδρομή που ξεκίνησε από τον 19^ο αιώνα καθώς  η πέμπτη γενεά της οικογένειας  λαμβάνει την απαραίτητα εκπαίδευση στο Λονδίνο και σε άλλες χώρες του εξωτερικού ώστε σύντομα να “δοκιμαστούν” δίπλα στον πατέρα τους και να συνεχίσει ο Οίκος απρόσκοπτα την πορεία του στις νέες συνθήκες μιας παγκόσμιας ηλεκτρονικής αγοράς.

Τάκης Τόκκας

Για το casa-Museo/οίκος-Μουσείο, Καραβόμυλος- Κεφαλονιά

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΟΙΚΟΣ ΤΖΑΝΝΑΤΟΣ

Λιθόστρωτο 40, ΤΚ, ΤΚ28100, Αργοστόλι
+30 26710 28665  fax 30 26710 24329 EMAIL info@tzannatos.com

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΚΑΤΆΣΤΗΜΑ https://tzannatos.com/

===========================

Γλωσσάρι

• Αρκίβιο,το=αρχείο
• Βεργέτα,η=σκολαρίκι σε σχήμα κρίκου ή ημισελήνου
• Ούζο=εδώ χρήση
• Ινβόδο,το= τάμα
• Κοντράτο,το =συμβόλαιο
• Λατινιέρικο,το=λευκοσιδηρουργείο
• Λαουρέντες,ο= βοηθός μάστορα
• Μπόκολο/μποκολέτα,η=είδος κρεμαστού σκολαρικιού
• Νόμπιλε,ο=τάξις ευγενών
• Οτζέτι,το =αντικείμενο
• Πιατσέτα,η =μικρή πλατεία
• Σπιανάδα,η=πλατεία ,ανοιχτός επίπεδος χώρος
• Σπίλα,η=το κόσμημα καρφίτσα
• Τζογιέλι(α) ντ’άρτε,το=κόσμημα τέχνης

Ενδεικτικές πηγές :

• -Αντωνάτος Σπύρος,Η χαμένη πόλη,Αργοστόλι 2005
• -Caselli Letizia , Venezia e l’oreficeria: tesori visibili e invisibili, i custodi dei tesori,in Ateneoveneto ser.3,vol.101(2011) σσ.47-80
• -Ζώη Χ.Λεωνίδα ,Λεξικόν ιστορικόν και λαογραφικόν Ζακύνθου, τ.Β΄, Ζάκυνθος 2011
• -Μαζαράκης Δ.Α-Μαζαράκη Α.Δ,aurifex Corphiensis,Κέρκυρα,2015.
• -Αρχείο οίκος Τζαννάτος
• -Αρχείο Τάκη Τόκκα