ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΙΕΤΤΑ ΠΟΥΛΙΟΥ
Είναι πληθωρική, χειμαρρώδης και ανήσυχη και τείνει να γίνεται χαοτική. Σαν μια πραγματική Ιταλίδα γόησσα έχει μπρίο και ζωντάνια, έντονα και ζωηρά χρώματα αλλά και το μεγαλύτερο ιστορικό κέντρο της Ευρώπης. Είναι η πατρίδα της pizza και της Sophia Loren, είναι η ψυχή της Ιταλίας.
Κάποιοι λένε ότι δεν έχεις γνωρίσει πραγματικά την Ιταλία αν δεν έχεις επισκεφτεί τη Νάπολη. Κάποιοι λένε ότι διαφέρει τόσο από τις κομψές πρωτεύουσες του βορά, που σχεδόν μοιάζει να ανήκει σε άλλη χώρα. Και κάποιοι άλλοι λένε ότι η Ιταλία οφείλει τη γαστρονομική της φήμη στη Νάπολη. Όλα τα παραπάνω είναι σωστά. Εκείνοι που επισκέπτονται τη Νάπολη για πρώτη φορά πρέπει να ξεχάσουν το μεγαλείο των ιταλικών πόλεων που γνωρίζουν. Πρέπει ακόμη να κλείσουν τ΄ αυτιά τους σε όλα τα στερεότυπα που συνοδεύουν τον ιταλικό νότο. Η πόλη που βρίσκεται φωλιασμένη κάτω από την υποβλητική κι απειλητική μορφή του Βεζούβιου, η πόλη με την πανέμορφη ακτογραμμή κατά μήκος του κόλπου της, η πόλη με τα τέσσερα κάστρα και τα εκατοντάδες δαιμονισμένα motorini, έχει ένα μοναδικό παλμό κι αμέτρητες ομορφιές. Αλλά μόνο αν επιτρέψετε στον εαυτό σας να την καταλάβει, ν΄ ακολουθήσει το δικό της ρυθμό ζωής, θα σας αποκαλύψει τη γοητεία της.
Και τότε θα δείτε ότι πράγματι, μοιάζει με μια γνήσια Ιταλίδα, που γεμάτη ζωντάνια είναι έτοιμη να σε πιάσει από το χέρι και να σε κάνει να στροβιλιστείς μαζί της σε μια κεφάτη tarantella. Αφεθείτε και ζήστε την πόλη στο έπακρο μέσα από τις ακόλουθες εμπειρίες.
Spaccanapoli, το αρχαιότερο κομμάτι της πόλης
Εδώ θα βιώσετε την απαρχή της ιστορίας της πόλης που ιδρύθηκε από Έλληνες της Κύμης, γύρω στο 600 π.Χ., και αποτέλεσε αργότερα αυτόνομο κομμάτι της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό λαβύρινθο, ένα ολοζώντανο και ατμοσφαιρικό τμήμα της πόλης, γεμάτο εκκλησίες, μικρές πλατείες και εργαστήρια με όμορφα χειροτεχνήματα. Ο κυριότερος δρόμος, η Spaccanapoli, που δίνει στην περιοχή το όνομά της, διασώζεται άριστα από την εποχή της Ελληνορωμαϊκής Νάπολης, όταν μαζί με τις Via Anticaglia και Via dei Tribunali, αποτελούσαν τις τρεις “decumanus” – βασικές λεωφόρους της πόλης.
Μην περιμένετε όμως εντυπωσιακές φαρδιές λεωφόρους εδώ. Και οι τρεις δρόμοι είναι στενοί, με το πλακόστρωτο αιώνων να κατακλύζεται από μηχανάκια, γαργαλιστικές μυρωδιές παραδοσιακών τηγανιτών σνακ να σας δελεάζουν από παντού, προσόψεις παλατιών να μαρτυρούν την κυριαρχία των Γάλλων Ανδεγαυών και των Ισπανών Αραγόνων και Βουρβόνων και λαϊκές πολυώροφες κατοικίες, στα μπαλκόνια των οποίων επίδοξοι τραγουδοποιοί επιδίδονται σε ερμηνείες του “That’s amore” αλά Dean Martin.
Περιπλανηθείτε με τις ώρες, θαυμάστε και αγοράστε χειροποίητες παραδοσιακές φάτνες, η κατασκευή των οποίων αποτελεί τέχνη αιώνων στη Νάπολη και αναζητήστε το άγαλμα του Pulcinella, πρωταγωνιστή του ναπολιτάνικου καρναβαλιού. Στην Piazza San Domenico Maggiore πιείτε καφέ μαζί με ένα απολαυστικό γλυκό zeppola στο παραδοσιακό ζαχαροπλαστείο Scaturchio με ιστορία από το 1905, ενώ στο εντελώς cult και ανεπιτήδευτο Bar Nilo δροσιστείτε με παγωμένη μπύρα, θαυμάζοντας έναν πραγματικό ναό αφιερωμένο στον Maradona, τον «Dio Diego», όπως ακόμη αποκαλούν οι Ναπολιτάνοι τον λατρεμένο τους ποδοσφαιριστή.
Οι εντυπωσιακές εκκλησίες
Η θρησκευτική καρδιά της Νάπολης χτυπά ακριβώς στην παραπάνω περιοχή της αρχαίας πόλης. Εδώ εκτός από το επιβλητικό Duomo, θα βρείτε έναν εντυπωσιακό αριθμό αξιοθαύμαστων εκκλησιών, γεμάτων θησαυρούς και κειμήλια. Σε κάθε τετράγωνο υπάρχουν τουλάχιστον δύο, οπότε αν δεν έχετε πολλές μέρες στη διάθεσή σας ώστε να δείτε τους περισσότερους, επικεντρωθείτε στους σημαντικότερους. Ξεκινώντας βέβαια από το νεογοτθικό καθεδρικό, Cattedrale di Santa Maria Assunta, αφιερωμένο στον πολιούχο San Gennaro, του οποίου το αίμα φυλάσσεται στο μπαρόκ παρεκκλήσι Cappella di San Genaro, προσελκύοντας χιλιάδες πιστούς κατά τον εορτασμό των θαυμάτων του αγίου. Μη χάσετε την ενσωματωμένη χριστιανική βασιλική, το παλαιότερο βαπτιστήριο της Δύσης και τις 100 αρχαίες κολώνες που χρησιμοποιήθηκαν στη διακόσμηση.
Πολύ μικρότερης κλίμακας το παρεκκλήσι Capella Sansevero μοιάζει περισσότερο με γλυπτοθήκη παρά με θρησκευτικό μνημείο. Περιλαμβάνει μια εκπληκτική συλλογή αγαλμάτων και γλυπτών συνθέσεων, με κορυφαίο έργο το “Cristo velato” του Giuseppe Sanmartino, σμιλεμένο σε ένα κομμάτι μάρμαρο και με ένα τόσο αέρινο πέπλο να καλύπτει το νεκρό Χριστό, που το κατατάσσει στα κορυφαία γλυπτά όλων των εποχών. Ξεχωριστή εμπειρία αποτελεί και η επίσκεψη στo συγκρότημα της Santa Chiara.
Θα αναγνωρίσετε την εκκλησία από το γοτθικό καμπαναριό και εκτός από τους ανάγλυφους βασιλικούς τάφους, θα επισκεφθείτε το μοναστήρι και ένα αρχαιολογικό μουσείο. Την παράσταση κλέβει ο γαλήνιος κήπος, διακοσμημένος με πλακίδια του 18ου αιώνα ζωγραφισμένα στο χέρι, με βασικά χρώματα το μπλε και το κίτρινο, που αναπαριστούν τοπία της Καμπανίας.
Η συνοικία Quartieri Spagnoli
Η εντυπωσιακή σε μήκος λεωφόρος Via Toledo, που διανοίχθηκε το 1536 από τον αντιβασιλέα Δον Πέδρο του Τολέδο, παραμένει ως σήμερα η κύρια εμπορική αρτηρία της Νάπολης. Χωρίζει τη Spaccanapoli στα ανατολικά από την αυθεντικότερη, λαϊκή γειτονιά της πόλης – την Ισπανική Συνοικία – στα δυτικά, διατρέχοντας την πόλη κάθετα. Αφού ολοκληρώσετε τη βόλτα σας κατά μήκος της, με τα καλαίσθητα κτήρια να εναλλάσσονται με καταστήματα, ακολουθήστε τα στενά, ανηφορικά δρομάκια που θα σας φέρουν στη συνοικία Quartieri Spagnoli.
Πρόκειται για το τμήμα της πόλης που σχεδιάστηκε και ανοικοδομήθηκε τον 16ο αιώνα για να στεγάσει τα ισπανικά στρατεύματα, καταλαμβάνοντας το τμήμα από το κάστρο Sant’ Elmo ως τη Via Toledo. Πυκνοδομημένη, με παλιές και συχνά παραμελημένες πολυκατοικίες, μπουγάδες από απέναντι μπαλκόνια να σχηματίζουν ένα πολύχρωμο πλέγμα, τάματα και καντήλια σχεδόν σε κάθε δρόμο και μικρές υπαίθριες αγορές, είναι μια γειτονιά που αξίζει να εξερευνήσετε.
Πηγαίνετε μέρα, περιπλανηθείτε και κάντε μια στάση στην αγορά τροφίμων Pignasecca,όπου μαζί με τους ντόπιους θα δοκιμάσετε στους πάγκους φρέσκα θαλασσινά, τηγανιτά ψαράκια και άλλες λιχουδιές. Στην Friggitoria Fiorenzano θα γευτείτε φρεσκοτηγανισμένες, ζουμερές μπάλες ρυζιού ή ζυμαρικών, γεμιστές με μοτσαρέλα και σάλτσα. Περάστε όμως και βράδυ από τη γειτονιά αυτή για να δειπνήσετε κάτω από πολύχρωμες γιρλάντες φώτων, σε λιτές τρατορίες που αποθεώνουν την απλή και φτωχική κουζίνα του ιταλικού νότου
Γύρω από την Piazza del Plebiscito
Η νότια κατάληξη της Via Toledo είναι η μεγαλοπρεπής κεντρική πλατεία Piazza del Plebiscito, οριοθετημένη από κτήρια του ένδοξου Ναπολιτάνικου παρελθόντος. Πριν φτάσετε εδώ, θα περάσετε από την εντυπωσιακή στοά Galleria Umberto I, πανομοιότυπη με αυτή του Μιλάνου, που κατασκευάστηκε τον 19ο αι, στα πλαίσια αστικής ανάπλασης της πόλης.
Εντός της κομψής, σταυροειδούς κατασκευής, με την οροφή από σίδηρο και γυαλί και το μαρμάρινο μωσαϊκό στο δάπεδο, θα δείτε καλαίσθητα καταστήματα και θα πάρετε στο χέρι το κλασσικό ναπολιτάνικο γλυκό «σφολιατέλα», μια ζεστή πίτα με πολλά φύλλα και αρωματική κρέμα, από τη La Sfogliatella Mary, αγαπημένο στέκι των ντόπιων.
Βγαίνοντας από τη Galleria, στη μικρή Piazza Trieste e Trento, μπορείτε να ξεναγηθείτε σε μία από τις σπουδαιότερες όπερες της Ευρώπης, το Teatro San Carlo. Χτισμένο κατά παραγγελία του Βουρβόνου βασιλιά Καρόλου Α΄το 1737 – 40 χρόνια πριν τη La Scala του Μιλάνου – είναι ένα από τα παλαιότερα λυρικά θέατρα στον κόσμο, ξακουστό για την καταπληκτική αρχιτεκτονική και τις εξαιρετικές παραστάσεις του. Ακριβώς πίσω του και με πρόσοψη 169 μέτρων στη θεατρική πλατεία Piazza Plebiscito, θα δείτε τα μεγαλοπρεπή ανάκτορα Palazzo Reale.
Η κατασκευή τους ξεκίνησε το 1600 και διήρκησε 250 χρόνια. Τριάντα αίθουσες απαρτίζουν τα Βασιλικά Διαμερίσματα, περιλαμβάνοντας το Θέατρο της Αυλής και τη Sala di Ercole με αντίγραφα σημαντικών αγαλμάτων. Ολοκληρώστε την επίσκεψή σας με το παλιό αμαξοστάσιο και τους πρώην στάβλους, αλλά και την Εθνική Βιβλιοθήκη με 2.000.000 βιβλία, μία από τις σημαντικότερες της Ιταλίας. Βγαίνοντας από το παλάτι, στο ανατολικό άκρο της πλατείας, θα δείτε ένα κτήριο που μοιάζει στο Ρωμαϊκό Πάνθεον.
Είναι η εκκλησία San Francesco di Paola, που χτίστηκε προς τιμήν της επιστροφής του Φερδινάνδου Α΄στο θρόνο το 1815. Στις ημικυκλικές κιονοστοιχίες εκατέρωθεν της εκκλησίας πιθανόν να δείτε να φωτογραφίζεται κάποιο ζευγάρι νεονύμφων, ενώ στο εσωτερικό τα ακτινωτά παρεκκλήσια έχουν νεοκλασική διακόσμηση. Κλείστε τη βόλτα σας στο ιστορικό Café Gabrinus, γνωστό στέκι διανοούμενων από το 1860, με έναν café speciale κι έναν ολόφρεσκο μπαμπά με ρούμι σε περιβάλλον με λαμπερή διακόσμηση Μπελ Επόκ.
Μία πόλη – Τέσσερα κάστρα
Από την άκρη της αρχαίας πόλης ως ψηλά στο λόφο Vomero, αλλά και κατά μήκος των παραλιακών λεωφόρων, ρομαντικοί ή όχι, θα εντυπωσιαστείτε σίγουρα από τα κάστρα της Νάπολης. Στο δυτικό άκρο της Spaccanapoli, το Castel Capuano του 1140 αποτελούσε φρούριο και ανάκτορο της πόλης, βασιλική κατοικία Ανδεγαυών και Αραγονέζων, αλλά και δικαστικό μέγαρο ως το 16ο αι. Επισκεφθείτε το για να θαυμάσετε τις έξοχες νωπογραφίες του πρώτου ορόφου και τον υπέροχο θόλο του αναγεννησιακού παρεκκλησιού Cappella della Sommaria.
Ακόμη παλαιότερο, το «Κάστρο του Αυγού» – Castel dell’ Ovo, είναι η απαραίτητη στάση στην παραλιακή σας βόλτα κατά μήκος της Lungomare, που θα σας φέρει από την περιοχή της Chaia ως τη Margellina στα ανατολικά. Ο μύθος θέλει το όνομά του να οφείλεται σε ένα μαγικό αυγό κρυμμένο στα θεμέλιά του, ενώ η βόλτα στις επάλξεις αυτής της πρώην βασιλικής κατοικίας και φυλακής προσφέρει υπέροχη θέα του Βεζούβιου. Όταν τα δύο αυτά κάστρα κρίθηκαν μικρά για να στεγάσουν ολόκληρη την Αυλή των Ανδεγαυών, χτίστηκε και νέο κάστρο τον 13ο αι., που ονομάστηκε Castel Nuovo ώστε να ξεχωρίζει από τα προηγούμενα. Έκτοτε, στέκει επιβλητικό στο λιμάνι της πόλης, με το τραπεζοειδές σχήμα και τους 5 κυλινδρικούς του πύργους. Στην πρόσοψή του εντυπωσιακή αντίθεση προκαλεί η αναγεννησιακή Αψίδα του Θριάμβου με το λευκό της μάρμαρο γεμάτο ανάγλυφες παραστάσεις, που μοιάζει σφηνωμένη ανάμεσα στους μεσαιωνικούς πύργους. Στο εσωτερικό, επισκεφθείτε το Δημοτικό Μουσείο, το παρεκκλήσι Cappella Palatina με τοιχογραφίες του Giotto και τη Sala dei Baroni με το τεράστιο, οκτάγωνο αστέρι στο γοτθικό της θόλο. Τέλος, στο λόφο Vomero στο ψηλότερο σημείο της πόλης, θα ανεβείτε απόγευμα για να θαυμάσετε το μοναδικό ηλιοβασίλεμα και την πανοραμική θέα από τη Spaccanapoli ως τον Βεζούβιο, τα παραθαλάσσια κάστρα και τα νησιά του κόλπου στο βάθος ως τη συνοικία των ψαράδων Margellina, από το εντυπωσιακό Castel Sant’ Elmo. Βασιλική κατοικία απ΄όταν χτίστηκε τον 14ο αιώνα, οφείλει το σημερινό του σχήμα ως εξάγωνο αστέρι σε μετατροπές του 16ου αι., που το ανέδειξαν σε βασικό οχυρό της πόλης.
Ψηλά στο λόφο Vomero
Ο πιο γραφικός τρόπος για να φτάσετε ως τον κομψό λόφο της πόλης είναι με τα βαγόνια των 4 γραμμών του οδοντωτού, που μέσα σε λίγα λεπτά σας μεταφέρει από το εμπορικό κέντρο της πόλης στην πιο κομψή της συνοικία. Ο λόφος Vomero ανοικοδομήθηκε τον 19ο αιώνα και αποτελεί περιοχή ιδανική για περιπάτους σε ατμοσφαιρικούς δρόμους, ψώνια σε καλαίσθητα καταστήματα και φαγητό στο χέρι σε μερικές από τις καλύτερες friggitorie της πόλης.
Επισκεφθείτε το κορυφαίο αξιοθέατο, το τεράστιο Μοναστικό Συγκρότημα Certosa di San Martino, που χρονολογείται από τον 14ο αιώνα, αλλά σήμερα κυριαρχεί ο μπαρόκ ρυθμός. Δείτε τον πολυτελή ναό, τα εντυπωσιακά περιστύλια με τις μαρμάρινες κολώνες και το μουσείο εντός του συγκροτήματος, με εκθέματα σχετικά με την ιστορία και την τέχνη της Νάπολης. Στην περιοχή αυτή μπορείτε να απολαύσετε έναν αναζωογονητικό περίπατο στο πάρκο Villa Floridiana , συνδυάζοντάς τον με μια επίσκεψη στο Εθνικό Μουσείο Κεραμικών, εντός της τεράστιας αυτής έκτασης πρασίνου. Για έναν διαφορετικό και πρωτότυπο τρόπο επιστροφής στην πόλη, επιλέξτε την Pedamentina, μια σειρά από 414 σκαλιά, που θα σας οδηγήσει από το κάστρο στο κέντρο, με διαρκή εναλλαγή της συναρπαστικής θέας καθώς κατηφορίζετε.
Τα παγκόσμιας κλάσης μουσεία
Αν δεν διαθέτετε χρόνο για να επισκεφθείτε την Πομπηία, φροντίστε να αφιερώσετε μερικές ώρες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα από τα διασημότερα της Ιταλίας και τα παλαιότερα και σημαντικότερα στον κόσμο. Στην πρώην έδρα του βασιλικού ιππικού, στην περιοχή Decumano Maggiore ακριβώς πάνω από το αρχαίο κέντρο της πόλης, θα θαυμάσετε τα ευρήματα των ανασκαφών στις χαμένες πόλεις της Πομπηίας και του Ερκολάνο.
Διασημότερα εκθέματα που θα αναγνωρίσετε αμέσως, το περίφημο ψηφιδωτό με τη νίκη του Μεγάλου Αλεξάνδρου επί του Δαρείου και το άγαλμα του Ηρακλή, από τη μυθική συλλογή της παπικής οικογένειας Φαρνέζε. Ακόμη βορειότερα, στο Εθνικό Μουσείο και το Βασιλικό Πάρκο του Capodimonte, θα θαυμάσετε το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής Φαρνέζε, παράλληλα με έργα ζωγραφικής των σπουδαιότερων Ιταλών δασκάλων και άλλων Ευρωπαίων καλλιτεχνών μεταξύ 13ου και 17ου αιώνα.
Τα αριστουργήματα των Caravaggio, Botticelli, Titiano, Raffaello, El Greco, Bellini και Lottο πλαισιώνονται από μια πλούσια συλλογή σχεδίων, χαρακτικών, πανοπλιών και διακοσμητικών τεχνών. Θαυμάστε το κορυφαίο έργο του Masaccio «Η Μεταμόρφωση» κι έπειτα βγείτε για μια βόλτα στους πανέμορφους κήπους του πρώην ανακτόρου των Βουρβόνων βασιλέων.
Εξυπακούεται βέβαια ότι οι παραπάνω εμπειρίες θα συνδυαστούν μ΄ένα πλήρες γαστρονομικό ταξίδι στον συγκλονιστικό κόσμο της ναπολιτάνικης κουζίνας. Εδώ, η απλή αλλά πεντανόστιμη cucina povera του ιταλικού νότου απογειώνεται από την πρώτη ύλη από τα γόνιμα εδάφη του Βεζούβιου. Εδώ, η pizza είναι τέχνη και θρησκεία και η τεχνική του pizzaiuolo συγκαταλέγεται πλέον στη λίστα άυλης παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εδώ, τα γλυκά απολαμβάνονται καθημερινά χωρίς ενοχές, πλούσια σε κρέμα και σιρόπι με ρούμι. Πολύ απλά, εδώ βρίσκεστε στη μοναδική Νάπολη.
