Υπό τον κίνδυνο να καταλήξουν στα σκουπίδια εκατομμύρια πλεονάζουσες δόσεις εμβολίων Covid-19, χώρες της ΕΕ εντείνουν τις πιέσεις τους στη Pfizer και άλλους παρασκευαστές για αναδιαπραγμάτευση των συμβολαίων που υπογράφηκαν στην αρχή της πανδημίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όμως, προειδοποιεί για νομικά εμπόδια.
Στην οξεία φάση της κρίσης, η Κομισιόν και οι κυβερνήσεις της ΕΕ παρήγγειλαν τεράστιες ποσότητες εμβολίων, κυρίως της Pfizer, εν μέσω φόβων για ελλείψεις λόγω της υψηλής παγκόσμιας ζήτηση. Την ίδια περίοδο όμως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιούσε ότι η ανισότιμη κατανομή των εμβολίων υπονομεύει τη διεθνή προσπάθεια κατά της πανδημίας.
Σήμερα όμως το 70% των Ευρωπαίων έχει πλέον λάβει τουλάχιστον δύο δόσεις του εμβολίου και το στοκ συσσωρεύεται σε αποθήκες.
Η τροποποίηση των συμβολαίων για να μην σπαταληθούν εμβόλια και να μειωθούν και οι δαπάνες ήταν θέμα που συζητήθηκε την Τρίτη σε διάσκεψη των υπουργών Υγείας της ΕΕ στο Λουξεμβούργο, ωστόσο η Κομισιόν εξέφρασε επιφυλάξεις για το τι μπορεί να επιτευχθεί.
Η Πολωνία των 38 εκατομμυρίων κατοίκων, η χώρα που πιέζει περισσότερο, ήδη έχει απόθεμα 30 εκατομμυρίων εμβολίων και σύμφωνα με τις υφιστάμενες συμφωνίες θα πρέπει να αγοράσει ακόμα 70 εκατομμύρια, δήλωσε στο Reuters πολωνός διπλωμάτης που δεν κατονομάζεται.
Στην κατοχή του πρακτορείου περιήλθε εξάλλου επιστολή που έστειλαν τον Ιούνιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι υπουργοί Υγείας της Πολωνίας, της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Εσθονίας, της Ουγγαρίας, της Λετονίας και της Ρουμανίας, με την οποία ζητούσαν «μείωση της ποσότητας» των εμβολίων που παραγγέλνονται.
Όπως υποστήριξαν, την περίοδο που υπογράφηκαν τα συμβόλαια ήταν αδύνατο να προβλέψει κανείς πώς θα εξελισσόταν η πανδημία και είναι λογικό οι όροι να αλλάζουν καθώς η κατάσταση βελτιώνεται.
«Καταγράφουμε υπερβολική επιβάρυνση στους κρατικούς προϋπολογισμούς προϋπολογισμούς σε συνδυασμό με την παράδοση αχρείαστων ποσοτήτων εμβολίων» έγραφαν οι υπουργεοί, προειδοποιώντας για «υψηλή πιθανότητα» να καταλήξουν δόσεις στα σκουπίδια.
«Τα συμβόλαια πρέπει να τιμώνται»
Τόσο η Pfizer όσο και η Moderna, ένας άλλος βασικός προμηθευτής της ΕΕ, έχουν συμφωνήσει να αναβάλουν ορισμένες παραδόσεις.
Στην επιστολή τους όμως οι υπουργοί Υγείας, οι οποίοι αναφέρονταν αποκλειστικά στις αλλαγές που αποδέχτηκε η Pfizer, δήλωσαν πως οι αλλαγές αυτές αποτελούν «ανεπαρκή λύση και απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα στο μέλλον».
Στη συνάντηση της Τρίτης η επίτροπος Υγείας της ΕΕ Στέλλα Κυριακίδου δήλωσε ότι η Επιτροπή θα καταβάλει προσπάθειες ώστε οι παραδόσεις να παραταθούν στο 2023,.
«Τα συμβόλαια πρέπει να τιμώνται» είπε η Κυριακίδου, επισημαίνοντας ότι η ΕΕ «δεν μπορεί να αλλάξει μονομερώς τους όρους των συμβολαίων».
Εξάλλου οι πλεονάζουσες δόσεις μπορεί να χρειαστούν στο μέλλον, είπε.
Το ίδιο είχε εκτιμήσει τον Μάιο άλλος ευρωπαίος αξιωματούχος που δεν κατονομάζεται, ο οποίος δήλωσε στο Reuters ότι οι ευρωπαϊκές χώρες πιθανότατα θα έχαναν στα δικαστήρια αν προσέφευγαν κατά των προμηθευτών.
Μετά τη συνάντηση της Τρίτης, ο πολωνός υπουργός Υγείας Άνταμ Νιντζίλσκι έγραψε στο Twitter ότι «με πρωτοβουλία της Πολωνίας, η αναδιαπραγμάτευση των συμβολαίων για εμβόλια σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ξεκινήσει τον Ιούλιο.
Πέρυσι, πάντως, αρκετές χώρες της ανατολικής Ευρώπης χρειάστηκαν εκτάκτως περισσότερες δόσεις της Pfizer, οι οποίες αρχικά προορίζονταν για άλλες χώρες, καθώς είχαν προτιμήσει το εμβόλιο της AstraZeneca που συνάντησε προβλήματα παραγωγής.
