Αφού θα περάσω ετσι κι αλλιώς, γιατί να διαβάσω;

Πολύς λόγος γίνεται για τις χαμηλές επιδόσεις των μαθητών στις Πανελλαδικές. Πολλοί μιλούν για την έκταση της ύλης, για τη δυσκολία των θεμάτων, ωστόσο ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας που δίνει πολύ χαμηλές βαθμολογίες είναι και η κακή προετοιμασία των παιδιών. Δηλαδή, μην κρυβόμαστε, η αδιαβασιά.

Φταίνε τα παιδιά που δεν θέλουν ή δεν “στρώνονται” να διαβάσουν; Φταίει η νοοτροπία ότι θα τους τα μάθουν οι φροντιστές; Φταίει το σχολείο που έχει απαξιωθεί στα μάτια των παιδιών ; Που παραμένει παλιό και απαράλλαχτο σε έναν κόσμο που αλλάζει; Πιθανώς ναι. Φταίμε εμείς οι τεμπέληδες και άχρηστοι καθηγητές; Εμείς έτσι κι αλλιώς φταίμε για όλα, όσο κι αν προσπαθούμε. Φταίνε όμως και τα αντιφατικά μηνύματα που το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα δίνει στα παιδιά.

Ας αφήσουμε την τρίτη (και φαρμακερή) Λυκείου, και ας πάμε στις δυο προηγούμενες τάξεις, όπου φέτος εφαρμόστηκε στις εξετάσεις η διαβόητη Τράπεζα Θεμάτων, για την οποία τόσα έχουν γραφτεί… Έγραψαν καλά τα παιδιά με την Τράπεζα Θεμάτων; Όχι. Παρά την δυνατότητα κλήρωσης τριών θεμάτων και τελικής επιλογής ενός από τον διδάσκοντα, η αποτυχία στα γραπτά ήταν μεγάλη. Ωστόσο, ουδείς παραπέμπεται σε εξετάσεις τον Σεπτέμβριο, λόγω του τρόπου προαγωγής στο Λύκειο. Οπότε όλοι σιωπούν διότι όλους τους συμφέρει αυτή η μασκαρεμένη σε επιτυχία αποτυχία.

Ποιος είναι αυτός ο τρόπος προαγωγής; Για να προαχθείς στην επόμενη τάξη χρειάζεσαι γενικό μέσο όρο 10, όχι σε κάθε μάθημα ξεχωριστά αλλά σε όλα τα μαθήματα, είτε εξετάζονται γραπτώς είτε όχι. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι ένας καλός βαθμός στα Θρησκευτικά, στη Φυσική Αγωγή, στα Αγγλικά, που μπορούν να πάρουν τα παιδιά, μπορεί να εξασφαλίσει την προαγωγή στην επόμενη τάξη. Και όχι μόνο αυτό. Σκεφτείτε ότι τα τρία μαθήματα της Φυσικής, της Χημείας και της Βιολογίας παίρνουν συγκεντρωτικά έναν βαθμό. Αυτά τα ΤΡΙΑ μαθήματα μαζί μετρούν στον μέσο όρο όσο ΕΝΑ άλλο, π.χ. η Ιστορία ή τα Αγγλικά. Τα Αρχαία και τα Νέα (Γλώσσα και Λογοτεχνία) μαζί όσο ένα μάθημα. Τα Μαθηματικά και η Γεωμετρία όσο ένα μάθημα.

Τί σημαίνει αυτό; Στην Α και στη Β τάξη ένα παιδί που θα γράψει κάτω από τη βάση σε όλα τα μαθήματα που εξετάζονται γραπτώς μπορεί να περάσει την τάξη. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και αν έχει τελικό βαθμό κάτω από τη βάση σε 5, 6, 7 μαθήματα.

Τί σημαίνει αυτό; στην Α και στη Β Λυκείου το σύστημα λέει στα παιδιά: “Γιατί να διαβάσεις; Αφού έτσι κι αλλιώς θα περάσεις”. Και έπειτα το παιδί πηγαίνει στην Γ και του λέει: “ξέρεις κάτι; Αυτά τα μαθήματα που τα πέρναγες γράφοντας άσσο, τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία και τα Αρχαία πρέπει να σκοτωθείς να τα διαβάσεις, γιατί σε αυτά θα εξεταστείς στις πανελλαδικές για να περάσεις στο Πανεπιστήμιο. Και τέρμα τα ασσόδυα, εδώ θα έχεις και ελάχιστη βάση εισαγωγής”.

Θα μου πείτε, είσαι τόσο κακός άνθρωπος και θέλεις να μένουν στην ίδια τάξη τα παιδιά; Ασφαλώς και όχι. Πιστεύω όμως ότι τα παιδιά πρέπει να έχουν ένα κίνητρο για να προσπαθήσουν, έναν πήχη που πρέπει να υπερβούν. Και όχι, η αγάπη για τη μάθηση δεν είναι πλέον κίνητρο σ’ έναν κόσμο που δυστυχώς όλα μετριούνται με νούμερα. Αν ξέρεις ότι χωρίς να κάνεις απολύτως τίποτα θα περάσεις στο επόμενο λέβελ, γιατί να προσπαθήσεις;

Αν μαθαίνεις στον άλλο ότι δεν χρειάζεται καμία προσπάθεια για να περάσει, δεν μπορείς ξαφνικά στην Γ Λυκείου να του λες να τρέξει μαραθώνιο, και μάλιστα όντας απροπόνητος. Γιατί, όσο και να γκαρίζει ο καθηγητής της Φυσικής ή των Μαθηματικών ότι η ύλη της Α είναι αναγκαία για την Γ, καμία σημασία δεν θα δώσει ο μαθητής όταν ξέρει πως ο άσσος στη Φυσική σώζεται προς το παρόν με ένα βαθμό στην Πολιτική Παιδεία ή τα Θρησκευτικά και μετά βλέπουμε.. θα μας τα μάθει μωρέ ο φροντιστής… Και στην τελική, και η τρίτη να μην πάει καλά, θα πάμε σε ένα κολέγιο αν έχουμε λεφτά… και εσείς τα κορόιδα διαβάζετε…

 Κι έτσι θα συνεχίσουμε να βλέπουμε ακόμη και παιδιά που έχουν πάρει 18 και 19 στα προφορικά να γράφουν στις εξετάσεις 3 και 4 γιατί “σιγά μην κάτσω να σκάσω, αφού περνάω…”

Ηλίας Τουμασάτος

Εκπαιδευτικός κοινωνικών επιστημών

Στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση