Γράφει Δημήτρης Στεργίου
Όπως ήδη αναφέρθηκε στο προηγούμενο σημείωμα, σε όλη αυτή τη δωδεκαετή μνημονιακή περίοδο (2010 – 2021) εισέρευσαν στα δημόσια ταμεία με τη μορφή εσόδων από παρεμβάσεις –επελάσεις στα ελληνικά νοικοκυριά και στην ιδιωτική περιουσία («κούρεμα» 137,8 δισ. ευρώ το 2012!), από άμεσους και έμμεσους φόρους, από δάνεια (κυρίως από τον Μηχανισμό Χρηματοδοτικής Στήριξης με το ποσό των 167,5 δισ. ευρώ), από κοινοτικά προγράμματα και (ελάχιστα) από ιδιωτικοποιήσεις 989,7 δισ. ευρώ. Αυτό το τρομακτικό ποσό εσόδων φαντάζει ως τεράστιος άθλος σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική οικονομία ήταν σχεδόν νεκρή ή σε κωματώδη κατάσταση. Αλλά, πενία πραγματικών οικονομικών μέτρων τέχνας καρεγάζεται.
Στην πραγματικότητα η συγκέντρωση αυτού του τρομακτικού ποσού που είναι υψηλότερο κατά 300 δισ. ευρώ από την αντίστοιχη προηγούμενη περίοδο της τάχα «εύφορης κοιλάδας» ήταν αποτέλεσμα φαεινών επινοήσεων των εκάστοτε διαχειριστών – υπογραφέων των Μνημονίων με τις οποίες «έβγαζαν από τη μύγα ξίγκι», όπως λέει ο θυμόσοφος ελληνικός λαός. Δηλαδή, ελάμβαναν «σωτήρια» τάχα μέτρα με τα οποία αφυδατώθηκε ή καλύτερα ρουφήχτηκε από το σώμα της ελληνικής οικονομίας το χρήμα, που αποτελεί ό,τι το αίμα στον ανθρώπινο οργανισμό.
Μετά τις «εμπλοκές» με την τρόικα… περικοπές!
Αλλά, πέρα από αυτές τις φαεινές εύκολες επινοήσεις με τις οποίες συνεχώς «έβγαζαν από τη μύγα ξίγκι», αλγεινή εντύπωση προκαλούν και οι αγωγοί διοχέτευσης των πόρων αυτών σε μη παραγωγικούς τομείς, όπως προκύπτει από τον παρατιθέμενο πίνακα. Υπενθυμίζω ότι κατά επισκέψεις τους στην Αθήνα, οι ελεγκτές της τρόικας διαπίστωναν ότι δεν υλοποιείτο ένα μεγάλο μέρος των υπεσχημένων προαπαιτούμενων για τη λήψη των «γλυκιών» δόσεων του Δανείου από τον Μηχανισμό Στήριξης και, για τον λόγο αυτό, πρότειναν την εφαρμογή των περιβόητων « ισοδύναμων μέτρων» (πραγματικές μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις, δημοσιονομικές παρεμβάσεις και σωστή φορολογική διοίκηση κλπ). Επειδή όμως όλα αυτά είχαν πολιτικό κόστος, εφαρμοζόταν η γνωστή τακτική των περικοπών μισθών και συντάξεων, της αύξησης των φόρων και της περαιτέρω αφαίμαξης των νοικοκυριών! Σημειώνω ότι τότε είχαν γίνει βούκινο στην Ευρώπη οι γνωστές συχνές εμπλοκές ή το «στρίβειν δι΄εμπλοκών» που συνόδευαν κάθε επίσκεψη των ελεγκτών της τρόικας, ενώ παρά τα αντιθέτως και ανευθύνως λεγόμενα και παρά τις διαψεύσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ουδέποτε είχαν προταθεί περικοπές συντάξεων και μισθών, παρά μόνο νοικοκύρεμα!!!
Τεράστιοι αγωγοί διοχέτευσης πόρων σε… επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις!
Έτσι, μόλις λαμβάνονταν οι περιβόητες δόσεις, άνοιγαν ξανά οι γνωστοί αγωγοί διοχέτευσης των πόρων σε αλλότριους τομείς! Από τον παρατιθέμενο πίνακα προκύπτει ότι το μεγαλύτερο μέρους των εσόδων ενός περίπου τρις. ευρώ που συγκεντρώθηκε κατά την περίοδο αυτή διατέθηκε για τον «Γάμο του Καραγκιόζη», δηλαδή διοχετεύθηκε στον τεράστιο μη παραγωγικό αγωγό των επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων (408,8 δισ. ευρώ ή 41,3%), για τις δαπάνες προσωπικού του κράτους ( 235,2 δισ. ευρώ ή 23,8%), για τοκοχρεολύσια (190,2 δισ. ευρώ ή 19,2%, μολονότι η χώρα μας είχε αποκλειστεί από τις αγορές για χρηματοδότηση!), για καταναλωτικές δαπάνες (ποσό 71,4 δισ. ευρώ ή 7,2%) που είναι περίπου στα επίπεδα του ταλαιπωρούμενου Προγράμματος Δημόσιων τάχα Επενδύσεων (84,1 δισ. ευρώ ή 8,5%), το οποίο κατ΄ευφημισμόν λέγεται έτσι διότι το μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους πηγαίνει σε καταναλωτικούς σκοπούς και όχι σε επενδύσεις, οι οποίες άλλωστε την ίδια περίοδο βρίσκονταν σε χειμερία νάρκη, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Την ίδια περίοδο εμφανίστηκε κι ένα άλλο παράδοξο (και ίσως παγκόσμιας πρωτοτυπίας) φαινόμενο με τον τίτλο «Ανακεφαλαιοποίηση Τραπεζών». Είναι παράδοξο και ίσως να αποτελεί ένα από τα μείζονα οικονομικά εγκλήματα μετά τη μεταπολίτευση, διότι έγιναν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες αντιοικονομικές, αντικοινωνικές και αντιαναπτυξιακές παρεμβάσεις: Στράγγιξαν την οικονομία από χρήμα για να δοθεί στις εξίσου υπό κατάρρευση με την ελληνική οικονομία τράπεζες, χωρίς όμως να δοθεί, όπως θα αναφέρω στη συνέχεια, ούτε ένα σχεδόν ευρώ προς τον ιδιωτικό τομέα για… επενδύσεις!
Υπενθυμίζω ότι η πρώτη ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών (2012 – 2013) έγινε μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και στοίχισε περίπου 25,5 δισ. ευρώ.
Η δεύτερη, το 2014, καλύφθηκε στο σύνολό της από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, ύψους 8,3 δισ. ευρώ, προκαλώντας μεγάλη απαξίωση της περιουσίας του ΤΧΣ, το οποίο μείωσε αναγκαστικά τα ποσοστά συμμετοχής του στις τράπεζες.
Στην τρίτη ανακεφαλαιοποίηση του 2015, ιδιώτες επενδυτές κάλυψαν με περίπου 5,3 δισ. ευρώ τις νέες κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών (απαιτήθηκε ποσό πολύ μικρότερο από τα 25 δισ. που είχαν αρχικά προβλεφθεί για τη στήριξη των τραπεζών από τον ESM).
Σημειώνω ότι βάσει των δεσμεύσεων που είχαν αναληφθεί από το πρόγραμμα προσαρμογής, το ΤΧΣ θα έθετε ως στόχο την πλήρη έξοδό του από το μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών μέχρι το 2022 (ήδη βρισκόμαστε στα μέσα περίπου τους έτους). Επίσης, σημειώνω ότι με βάση Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016 το Ελληνικό Δημόσιο είχε διαθέσει για τις τράπεζες κεφάλαια που άγγιζαν τα 45,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΕΕΣ, το Ελληνικό Δημόσιο θα μπορέσει, στην καλύτερη περίπτωση, να ανακτήσει τα 8,9 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια, τα οποία προήλθαν από τα τρία Μνημόνια, διατέθηκαν στις συστημικές τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους (συνολικά 31,9 δισ. ευρώ), ενώ άλλα 13,5 δισ. ευρώ διατέθηκαν προκειμένου να προχωρήσει η εκκαθάριση των υπολοίπων τραπεζών που έκλεισαν ή απορροφήθηκαν από τις προηγούμενες.
41 δισ. ευρώ από το «κούρεμα» της ιδιωτικής περιουσίας για τις τράπεζες!
Αλλά, η απογοήτευση και η αγανάκτηση διατρανώνεται και από τη μελαγχολική διαπίστωση ότι, όπως προκύπτει από την έκδοση της Τράπεζας της Ελλάδος «Το Χρονικό της Κρίσης: 2010-2013», από το ποσό των 137,9 δισ. ευρώ που προέκυψε από το «κούρεμα» της ιδιωτικής περιουσίας το 2012 δόθηκε για την ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών με έκδοση νέου χρέους ύψους 41 δισ. ευρώ εντός του 2012! Έτσι, ενώ το άγριο αυτό «κούρεμα» έγινε για μείωση του χρέους, τελικά μόνο 51,2 δισ. ευρώ από τα 137,9 δισ. ευρώ διατέθηκε για τον σκοπό αυτό. Τα άλλα διατέθηκαν, επιπροσθέτως, και για άλλες… «αμαρτίες», όπως 11,3 δισ. ευρώ για την επαναγορά χρέους το Δεκέμβριο, 16,2 ευρώ επειδή η μείωση της αξίας των ομολόγων που διακρατούσαν τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία ή άλλοι φορείς δεν οδήγησε σε μείωση του χρέους, επειδή επρόκειτο για ενδοκυβερνητικό χρέος, 4,5 δισ. ευρώ για την παροχή ομολόγων του ΕΦΣΕ στα ασφαλιστικά ταμεία ως αντισταθμιστικού οφέλους έναντι της μείωσης των απαιτήσεων που υπέστησαν, 11,9 δις. ευρώ από ανάγκη δανεισμού για την κάλυψη του ελλείμματος του 2012 και 1,9 δισ. ευρώ για την κάλυψη λοιπών υποχρεώσεων του Δημοσίου (π.χ. πληρωμές στον ΕΜΣ, πληρωμές παλαιών οφειλών κλπ). Έτσι, πήγαν χαμένα, μαζί με αυτά τα 138 αυτά δις. ευρώ, κι ένα ακόμα τρις. ευρώ! Και δεν πήγαν μόνο χαμένα, αλλά την ίδια περίοδο (κι αυτό είναι ίσως παγκόσμιας πρωτοτυπίας φαινόμενο) τα ελληνικά νοικοκυριά, όπως αναλυτικά θα δούμε στο επόμενο σημείωμα, πλήρωναν για να γίνουν …φτωχότερα, άνεργα, υπερχρεωμένα, υπερφορολογημένα και εισοδηματικά εξοντωμένα…
