Το εσωτερικό των σπιτιών είναι κατασκευασμένο σε ένα μεγάλο μέρος από ξύλο ενώ η τοποθεσία βρίσκεται μέσα στα δάση της ανατολικής Γερμανίας. Aπό τη μια πλευρά της μικρής αυτής πόλης υπάρχουν αλλόκοτες βραχώδεις κορυφές από την άλλη ο Έλβας ποταμός. «Μόνο μια κακιά μάγισσα λείπει για να νομίζει κανείς πως η Schmilka έχει βγει από κάποιο παραμύθι του 19ου αιώνα έργο των Αδερφών Γκριμ» γράφει ο δημοσιογράφος του BBC που επισκέφτηκε αυτή την μικρή πόλη/χωριό στα σύνορα Γερμανίας Τσεχίας.
«Σε κάθε περίπτωση όλα μοιάζουν να έχουν σταματήσει σε εκείνη την εποχή. Τα κτίρια έχουν ηλικία περίπου 2 αιώνων, το φαγητό και η μπύρα φτιάχνονται με τεχνικές της ίδιας περιόδου και εγώ βρέθηκα να δυσκολεύομαι να βρω wifi στον ένα και μοναδικό-λιθόστρωτό φυσικά- δρόμο» συνεχίζει.
«Η Schmilka ήταν παραθεριστικός προορισμός πριν 200 χρόνια» εξηγεί η Andrea Biege τοπική ιστορικός τέχνης. «Είναι ξανά, απλά όλα δημιουργούν την αίσθηση λες και αυτή η εποχή δεν έχει παρέλθει».
Το χωριό ιδρύθηκε το 1582 από Τσέχους υλοτόμους, άλλωστε το όνομα του προέρχεται από μία σλαβική λέξη που σημαίνει «τόπος που καλλιεργείται ξυλεία». Στην πορεία στο χωριό εγκαταστάθηκαν έμποροι ξυλείας και άνθρωποι που εργάζονταν στα ποταμόπλοια του Έλβα και γύρω στο 1665 η Schmilka κάπως μεγάλωσε. Από τις αρχές του 19ου αιώνα το χωριό έγινε τόπος ξεκούρασης για όσους έψαχναν να περάσουν χρόνο στην εξοχή. Πάντως σε κάθε περίπτωση η Schmilka δεν κατάφερε να γίνει ποτέ κάτι παραπάνω από ένας απομονωμένος αγροτικός θύλακας.
«Οπότε», γράφει ο δημοσιογράφος του BBC «απόρησα πραγματικά πώς αυτή η μικροσκοπική πολίχνη θεωρείται ένα από τα καλύτερα wellness retreats στη Σαξονία όπως και μία από τις πιο βιώσιμες και φιλικές στο περιβάλλον κοινότητες στη Γερμανία. Και βέβαια ένα πανέμορφο χωριό. Το φαγητό στα εστιατόρια, η μπύρα στη ζυθοποιία της, το ψωμί στον φούρνο, όλα ετοιμάζονται με κύριο μέλημα τη βιωσιμότητα. Ο μύλος χρησιμοποιεί νερό για να αλέσει τα σιτηρά στις μυλόπετρές του, η ζυθοποιία της χρησιμοποιεί τεχνικές ηλικίας 200 ετών ενώ τα κτίρια, όλα αυθεντικά, είναι φτιαγμένα από πέτρα, ξύλο και τσατμά».
View this post on Instagram
Επιπλέον, οι δυνατότητες ευεξίας όπως οι σάουνες και τα λουτρά εδώ μετρούν αιώνες ζωής ενώ προωθούνται δραστηριότητες όπως πεζοπορία στη φύση. «Η Schmilka μοιάζει, ζει, ακούγεται και έχει ακόμα και τις γεύσεις που είχε αιώνες πριν» γράφει χαρακτηριστικά το BBC.
Παρότι οι ντόπιοι φαίνεται να αγαπούν αυτό τον τρόπο ζωής και η επιβίωση της πόλης οφείλεται σε αυτόν, η σημερινή επιτυχία της Schmilka μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό σε έναν μόνο άνθρωπο.
Ο επιχειρηματίας Sven-Eric Hitzer ερωτεύτηκε την Schmilka ως έφηβος που έκανε αναρρίχηση σε βράχους την εποχή που υπήρχε το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας. «Ήταν απλά ένα συνοριακό πέρασμα τότε, όμως η άγρια φύση της ήταν υπέροχη. Επέστρεψα εδώ τη δεκαετία του 1990 για να περάσω χρόνο στη φύση με την οικογένειά μου. Αγόρασα και ένα σπίτι για να μένω όποτε έρχομαι στην περιοχή. Μετά αγόρασα και άλλο ένα, μετά άλλο ένα».
Ο Hitzer δεν «προλάβαινε» να αγοράζει τα σπίτια καθώς το αγαπημένο μέρος της νιότης του αντιμετώπιζε μεγάλα προβλήματα. Μετά από 41 χρόνια κομμουνιστικής λιτότητας και την οικονομική κατάρρευση που ακολούθησε τη γερμανική επανένωση, η Schmilka, όπως και τόσες άλλες αγροτικές κωμοπόλεις της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, βάδιζε προς την ερήμωση. Οι κάτοικοι έφευγαν από την πόλη και τα σπίτι εγκαταλείπονταν.
«Υπήρξε κατάρρευση και αυτή ήταν γυμνή δια γυμνού οφθαλμού», λένε κάτοικοι της περιοχής στο BBC.
Αρχικά μοναδικός στόχος του Hitzer ήταν η διάσωση των κτιρίων. Όμως το 2007, ύστερα από προτροπή της συζύγου του, διαμόρφωσε ένα σχέδιο ώστε να σώσει όχι μόνο μερικά σπίτια αλλά ολόκληρη την πόλη και να την μετατρέψει σε ένα sustainable καταφύγιο. «Όλοι συμφωνήσαμε με την ιδέα», λέει η Bigge. «Δεν υπήρξαν εμπόδια», προσθέτει, ενώ η ξεναγός Christin Glaser επισημαίνει πως «μόνο αυτό θα μας έδινε κάποιο μέλλον».
Πρώτα από όλα όμως ο Ηitzer έπρεπε να αντιμετωπίσει τα αρνητικά σημεία. Η πόλη ήταν απομονωμένη και μικροσκοπική, σχεδόν κανείς δεν έμενε εκεί. Δεν υπήρχαν σχολεία ή εκκλησίες. Ενώ η τοποθεσία της, εντός του Εθνικού Πάρκου Σαξονικής Ελβετίας, έθετε αξεπέραστα εμπόδια στην ανέγερση νέων οικοδομημάτων. Επιπλέον, με διοικητικούς όρους η Schmilka δεν είναι αυτόνομος δήμος ή κοινότητα, αποτελεί απλά το νοτιότερο κομμάτι της μεγαλύτερης κωμόπολης Bad Schandau.
Πάντως, εδώ που τα λέμε, δεν είναι κάτι ακατόρθωτο να αναγεννηθεί μία απομονωμένη αγροτική πόλη ως τόπος απόδρασης για φυσιολάτρες, όταν αυτή βρίσκεται μέσα σε ένα εθνικό πάρκο φημισμένο στους fan της πεζοπορίας και της ορειβασίας.
Η Schmilka βρίσκεται σε μία σχισμή της μικρής κοιλάδας του Έλβα, σε μια τοποθεσία που προκαλεί ταυτόχρονα δέος και οικειότητα. «Κοίταζα το ποτάμι λίγο πριν βραδιάσει, οι βραχώδεις όγκοι των βουνών Ore έμοιαζαν σαν χέρια που θέλουν να κατεβάσουν την κουρτίνα της νύχτας. Μπορούσα να δω γιατί ο Hitzer θέλησε να διασώσει αυτό το χωριό», γράφει ο δημοσιογράφος του BBC.
«Όταν ένα σπίτι μείνει κενό, ο Hitzer το αγοράζει και το ανακαινίζει» λέει η Glaser η οποία μιλά επίσης για ένα από τα σημεία αναφοράς του χωριού. Τον νερόμυλο, ο οποίος την περίοδο της Ανατολικής Γερμανίας είχε μετατραπεί σε ξενοδοχείο. Οι μύλοι που μετατρέπονται σε ξενοδοχεία είναι κάτι σύνηθες όμως εδώ συνέβη κάτι σπάνιο. Ο Hitzer προχώρησε σε εργασίες ώστε το ξενοδοχείο να ξαναγίνει μύλος και να αλέθει σιτηρά όπως συνέβαινε πριν εκατοντάδες χρόνια. Ο φούρνος και η ζυθοποιία επίσης ανακαινίστηκαν για να επιτελέσουν την αρχική τους λειτουργία. Και οι δύο παραλαμβάνουν τα απαραίτητα επεξεργασμένα δημητριακά από τον νερόμυλο. Ξενοδοχεία όπως το Helvetia είναι παλιά σπίτια. Ακόμα και ακίνητα που δεν αποτελούν μέρος του project του Hitzer έχουν ανέβει στο τρένο της τουριστικής ανάπτυξης. Για παράδειγμα ένα παλιό ξυλουργείο έχει μετατραπεί σε ξενώνα.
Ο Hitzer παραδέχεται πως οι ιδέες του εξελίχτηκαν με τον καιρό. Για παράδειγμα ακόμα και όταν αγόραζε ακίνητα με σκοπό να μετατρέψει τη Schmilka σε ένα καταφύγιο για φυσιολάτρες δεν είχε σκεφτεί τα οργανικά τρόφιμα ως κομμάτι του project. Μέχρι τη μέρα που έκανε ιατρικές εξετάσεις στο πλαίσιο της αίτησής του για ασφάλεια ζωής και τα αποτελέσματα δεν ήταν ακριβώς «όλα είναι μια χαρά». Εκεί άλλαξε τη διατροφή του και σκέφτηκε πως αν τα βιολογικά και οργανικά τρόφιμα είναι καλά για εκείνον είναι καλά και για τους άλλους και θα έπρεπε αυτού του είδους η διατροφική προσέγγιση να εφαρμοστεί σε μεγαλύτερη κλίμακα στη Schmilka. «Αποφάσισα πως το φαγητό που θα τρώω δεν θα περιέχει τοξίνες και συντηρητικά. Αρκετά αργότερα διαπίστωσα πως τα τρόφιμα που παράγονται με βιολογικό τρόπο είναι επίσης καλά για το περιβάλλον. Δεν είναι πια μόνο θέμα η δική μου υγεία, είναι γενικά καλό για τη βιώσιμη επιχειρηματικότητα».
Φυσικά υπάρχουν και γκρίνιες. Η Glasier αναφέρει πως μερικοί κάτοικοι, ενώ δεν είναι ενάντια στην ιδέα του Hitzer δεν ακολουθούν οι ίδιοι τον «πράσινο» δρόμο. Ενώ, ακόμα και η πετυχημένη επικοινωνία έχει τα όρια της. Όπως γράφει το BBC, η Schmilka προωθεί το περιορισμένο wi-fi ως έναν τρόπο για τους επισκέπτες να επανασυνδεθούν με τη φύση και τους άλλους ανθρώπους. Σε μεγάλο βαθμό αυτό είναι μία «δημιουργική» αντιμετώπιση του γεγονότος πως η κοιλάδα πάντα είχε προβλήματα στα τηλεφωνικά δίκτυα.
Επίσης ένας οικισμός τόσο κοντά στη φύση φυσικά επηρεάζεται πολύ από αυτήν. «Η Schmilka είχε να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις. Βροχές, πλημμύρες, κατολισθήσεις, COVID» λέει ο Hitzer. «Φέτος είχαμε και δασικές πυρκαγιές. Στο μέρος του πάρκου που ανήκει στην Τσεχία στις αρχές Αυγούστου»
Πάντως σε γενικές γραμμές, αναφέρει το BBC, όλοι συμφωνούν πως πλέον η Schmilka έχει κάτι για το οποίο αξίζει να παλέψει. Επιπλέον, έχει μια δόση ειρωνείας πως ο Hitzer μετέτρεψε τη Schmilka σε μία πόλη με ανοιχτόμυαλη προοδευτική προσέγγιση έχοντας φιλοσοφία τη στροφή στο παρελθόν. Αλλά βέβαια η Schmilka δεν είναι ένα μέρος κολλημένο στα παρελθόν, αλλά μια πόλη που επέλεξε η ίδια να κάνει κάποια βήματα πίσω. «Φυσικά κρατώντας τον ηλεκτρισμό και την κεντρική θέρμανση. Άλλωστε μιλάμε για ένα spa resort» γράφει το BBC.
«Αυτό που σήμερα ονομάζουμε “βιωσιμότητα” ήταν ο κανονικός τρόπος ζωής πριν 200 χρόνια, σχολιάζει εύστοχα η Bigge.
«Καλλιεργούμε τα δικά μας λαχανικά» λέει η Glasser εξηγώντας πως το sustainability, το οποίο αγκαλιάζεται με πάθος σε όλη τη Γερμανία δεν είναι κάποιο κόλπο προσέλκυσης τουριστών. «Ανακυκλώνουμε και κάνουμε χρήση ανακυκλωμένων υλικών. Χρησιμοποιούμε την επιπλέον θερμότητα που παράγει το ζυθοποιείο και ο φούρνος. Aκόμα και τα απορρυπαντικά μας και τα καθαριστικά μας είναι οργανικά», προσθέτει.
«To βέβαιο είναι πως αιώνες πριν στη Schmilka ερχόταν κόσμος για δύο λόγους. Το δάσος και την ησυχία, αυτό συμβαίνει πια ξανά. Ο Ηitzer λανσάρισε την πόλη ως ένα θάλαμο αποσυμπίεσης για τους εξαντλημένους, ως ένα ορμητήριο για πεζοπόρους και αναρριχητές και ως ένα καταφύγιο υγείας και ευεξίας. Όλα αυτά με προτάσσοντας επίσης τις βιώσιμες πρακτικές και την οργανική γαστρονομία. Και όλο αυτό φαίνεται να λειτουργεί υπέροχα», καταλήγει το BBC.
Πού βρίσκεται
Η Schmilka απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα ή μία ώρα με το αυτοκίνητο από την πόλη της Δρέσδης
