ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΕΜΗ ΤΖΙΤΖΗ
Φιλοξενώντας το ένα από τα δύο λιμάνια της Ηλείας (το άλλο είναι το Κατάκολο), το ήσυχο, επίπεδο τοπίο της Κυλλήνης γίνεται σκηνή για το πολυσύχναστο πήγαινε-έλα των πλοίων προς τη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά, όπως και για καταπληκτικές κρουαζιέρες στο Ιόνιο με ιστιοφόρο. Ταυτόχρονα, όμως, είναι κι ένα μέρος με ωραίες καφετέριες, δυο-τρία συμπαθητικά ταβερνάκια και αξιοπρεπή ξενοδοχεία, το οποίο έχει και τη δική του (μετρημένη) νυχτερινή ζωή.
Το όνομά της αναφέρεται για πρώτη φορά στην «Ιλιάδα» και οφείλεται στο όρος Κυλλήνη, από όπου ήρθαν οι Αρκάδες ιδρυτές της. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, οι Φράγκοι κατακτητές της Πελοποννήσου ίδρυσαν εδώ την οχυρωμένη πόλη Γλαρέντζα (Clarence), η οποία αναδείχθηκε σε μεγάλο λιμάνι της Μεσογείου. Στη συνέχεια, βέβαια, άλλαζε συνεχώς κυρίους, με αποτέλεσμα να παρακμάσει. Έτσι, το 1428 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος –ο οποίος έκλεισε το κεφάλαιο Βυζαντινή Αυτοκρατορία– την ισοπέδωσε, ώστε να μην πέσει στην κατοχή πειρατών.
Ως μικρός οικισμός της Ηλείας, έκτοτε, η Κυλλήνη κατοικήθηκε μετά την Ελληνική Επανάσταση πρώτα από Επτανήσιους και αργότερα από πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Μάλιστα, κάποια από εκείνα τα προσφυγικά σπιτάκια στέκονται ακόμα στη θέση τους, στον οικισμό Κάτω Παναγιά.
Με την πρώτη ματιά, τίποτα δεν μαρτυράει όσα ξεχωριστά και εντυπωσιακά περιμένουν τον ταξιδιώτη: απέραντες, αμμώδεις παραλίες (αγαπημένες των σέρφερς), πολυτελή, πεντάστερα ξενοδοχεία (αλλά και μικρά, προσεγμένα καταλύματα και κάμπινγκ), ιαματικά λουτρά, καθώς και το νησάκι Καυκαλίδα με τον φάρο του.
Μόλις λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, εντωμεταξύ, βρίσκει κανείς το γραφικό χωριό Κάστρο, με το φράγκικο οχυρό Χλεμούτσι, το χωριό Αρκούδι με τις διάσημες παραλίες και το μοναστήρι της Παναγίας της Βλαχέρνας. Κι αν έχετε αρχαιολογικές και φυσιολατρικές ανησυχίες, σας περιμένουν σε μικρή απόσταση η αρχαία Ολυμπία, οι καταρράκτες του ποταμού Νέδα και ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα. Οι πιο δραστήριοι, βέβαια, ίσως σκεφτούν να πάρουν το πλοίο και να πάνε μια ημερήσια εκδρομή στη Ζάκυνθο, για καφέ ή για φαγητό: μιάμιση ώρα όλη κι όλη διαρκεί το ταξίδι, οπότε υπάρχει αρκετός χρόνος για μια πρώτη γνωριμία με τον πανέμορφο «Ζάντε».
Με λίγα λόγια, η Κυλλήνη μπορεί να προσφέρει μια γερή βεντάλια εμπειριών (φυσιολατρικές, αρχαιολογικές, θρησκευτικές) σε κάθε εποχή του χρόνου, χωρίς να συνυπολογίζουμε τις υπέροχες παραλίες της. Ακόμα κι ένα ταξίδι-αστραπή στα γοητευτικά Επτάνησα.
Στην Καυκαλίδα
Καυκαλίδα λέγεται η βραχονησίδα απέναντι από το λιμάνι της Κυλλήνης, η οποία έχει ως βασικό χαρακτηριστικό έναν μοναχικό, πολύ όμορφο, πετρόκτιστο φάρο, που αντικρίζει το όρος Αίνος της Κεφαλονιάς. Ενώνεται με την άκρη της τοποθεσίας Γλαρέντζα μέσω μικρών υφάλων (βραχάκια που βρίσκονται ίσα-ίσα κάτω από το νερό) και ρηχών τμημάτων της θάλασσας.
Ο φάρος στέκεται απτόητος από την ορμή των κυμάτων του Ιονίου εδώ και 115 χρόνια, από το 1906, οδηγώντας με ασφάλεια τα πλοία που πηγαινοέρχονται στη Ζάκυνθο. Πάνω στο νησί θα δείτε επίσης ρωμαϊκούς τάφους, αλλά και ερείπια ενός παλαιοχριστιανικού ναού. Μπορείτε να πάτε ως εκεί είτε πατώντας πάνω στα προαναφερόμενα βραχάκια, είτε με βαρκούλα, είτε κολυμπώντας. Αν προτιμήσετε τη βαρκάδα, όταν έχει καλό καιρό αξίζει να φτάσετε και στις απέναντι παραλίες, οι οποίες είναι ερημικές και υπέροχες.
Ιερά Μονή της Παναγίας Βλαχέρνας (Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου)
Μόλις 2,5 χιλιόμετρα από την Κυλλήνη, σε μια απόμερη κοιλάδα του προσφυγικού οικισμού Κάτω Παναγιά γεμάτη με γέρικες ελιές, βρίσκεται «κρυμμένη» η ιστορική Ιερά Μονή Βλαχερνών, που είναι αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου –το όνομά της το πήρε σε ανάμνηση της ξακουστής, ομώνυμης μονής της Κωνσταντινούπολης. Ιδρύθηκε γύρω στον 12ο ή 13ο αιώνα και σήμερα, πλήρως ανακατασκευασμένη, φιλοξενεί οίκο ευγηρίας για γυναίκες (είναι γυναικεία μονή).
Όπως αναφέρει η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών, «η οικοδόμησή της φαίνεται ότι ολοκληρώθηκε από τους Φράγκους, που κατέλαβαν την περιοχή το 1205». Πράγματι, μέσα στην εκκλησία (το καθολικό του ναού είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική) μπορείτε να δείτε τους τάφους Φράγκων ηγεμόνων με λατινικές επιγραφές και στολισμένα οικόσημα. Στους Φράγκους αποδίδεται και το εντοιχισμένο ηλιακό ρολόι από λευκό μάρμαρο στον εξωνάρθηκα. Το υπέροχο τοπίο –πράσινο και απομονωμένο– διακρίνεται από γαλήνη, κάνοντας έτσι αυτή τη μοναδική εκκλησία με τα γοτθικά και τα βυζαντινά στοιχεία σημείο για διαλογισμό και ηρεμία ψυχής.
Κατά τον 15ο και 16ο αιώνα η Μονή βρέθηκε στα χέρια των Λατίνων μοναχών του Τάγματος των Φρεμενούρων, περνώντας ξανά σε ορθόδοξα χέρια τον 17ο αιώνα, όταν κι έγινε σταυροπηγιακή. Το 1826 πυρπολήθηκε από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, οπότε και ερημώθηκε: λειτούργησε πάλι το 1978. Στη βιβλιοθήκη της φυλάσσονται έγγραφα, βιβλία, Ευαγγέλια, ασημένια εκκλησιαστικά σκεύη, σταυροί, άμφια, λειψανοθήκες κ.ά. Μέσα σώζονται λείψανα αγίων όπως του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Παντελεήμονος, της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Διονυσίου, ενώ το εσωτερικό του ναού είναι αγιογραφημένο με θαυμάσια έργα των μέσων του 18ου αιώνα. Πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Στο χωριό Κάστρο και στο φρούριο Χλεμούτσι
Μόλις 3 χιλιόμετρα από την Κυλλήνη βρίσκεται το Κάστρο: ένα ονειρεμένο ημιορεινό χωριό, πάνω σε καταπράσινους λόφους με ελαιώνες, με υπέροχη θαλασσινή θέα στο καταγάλανο Ιόνιο. Συνταρακτικό αξιοθέατό του το φημισμένο Κάστρο Χλεμούτσι, το οποίο στέκει ατόφιο από τον καιρό της Φραγκοκρατίας, εδώ και περισσότερα από 800 χρόνια.
Η θεμελίωσή του ολοκληρώθηκε το 1223 από τα στρατεύματα του Γουλιέλμου Σαμπλίτη και του Γοδεφρείδου Βιλλεαρδουίνου, οι οποίοι ίδρυσαν το Πριγκιπάτο της Αχαΐας. Το φράγκικο όνομα Clermont έγινε έπειτα Χλεμούτσι από τους Έλληνες, ενώ στο πέρασμα των αιώνων το φρούριο άλλαξε χέρια πολλές φορές, μέχρι που το 1715 παραδόθηκε από τους Βενετούς στους Τούρκους. Σε αυτούς και παρέμεινε έκτοτε, μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας από την οθωμανική κυριαρχία το 1830.
Σε εξαγωνικό σχήμα, με δύο οχυρούς περιβόλους, πύργους και εσωτερική αυλή, εξακολουθεί να ελέγχει αγέρωχα το πέρασμα ανάμεσα στην Κυλλήνη και στη Ζάκυνθο, επιβλέποντας ηγεμονικά το σημερινό χωριό. Μέσα από τα τείχη του, τα οποία υψώνονται στα 10 μέτρα, θα δείτε την αίθουσα του θρόνου, μαγειρεία, ακόμα κι ένα παρεκκλήσι, αφού κατά καιρούς έμενε εκεί ο Πρίγκηπας.
Την αίσθηση όμως πως ζείτε στο Μεσαίωνα, ανάμεσα στους ιππότες, ακούγοντας τις κλαγγές των όπλων τους και τα χλιμιντρίσματα των αλόγων, επιτείνει η επίσκεψη στο Μουσείο του Κάστρου. Βρίσκεται στον εσωτερικό περίβολο και φιλοξενεί τη συναρπαστική, μόνιμη έκθεση «Η Εποχή των Ιπποτών: Οι Σταυροφόροι στον Μοριά», με (περίπου) 500 αντικείμενα από τον 13ο μέχρι τον 15ο αιώνα. Το ότι είναι όλα τοποθετημένα στο φυσικό τους περιβάλλον, εκεί δηλαδή όπου θα τα βλέπατε κανονικά αν κάνατε ένα ταξίδι στο παρελθόν, δημιουργεί την εντύπωση ότι αντικρίζετε ένα ζωντανό κομμάτι αυτού. Τέλος, αν βρεθείτε εδώ το καλοκαίρι, θα έχετε την ευκαιρία να ζήσετε στον παλμό του Φεστιβάλ Αναβίωσης Μεσαιωνικών Δρώμενων, βυθιζόμενοι ακόμα πιο απολαυστικά στις καταβολές του χωριού.
Αφήνοντας πίσω το μεσαιωνικό παρελθόν, τώρα, το σύγχρονο χωριό έχει να σας προσφέρει μια ολόκληρη σειρά από υπέροχα απλωμένες, αμμώδεις παραλίες –απολαυστική η Χρυσή Ακτή– με τα δέντρα να φθάνουν κάποιες φορές μέχρι το κύμα. Εδώ μπορείτε ασφαλώς να κολυμπήσετε ή να κάνετε απλά μια βόλτα, στην περίπτωση που εξορμήσετε φθινόπωρο ή χειμώνα. Ταβέρνες, καφέ και beach bars είναι όλα στη διάθεσή σας όταν ο καιρός είναι καλός, ανάλογα βεβαίως με το πώς έχετε φανταστεί το τέλειο weekend.
Στα Λουτρά της Κυλλήνης
Σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από την Κυλλήνη εντοπίζονται τα διάσημα λουτρά της περιοχής: ιαματικές, υδροθειοχλωριονατριούχες πηγές, οι οποίες βρίσκονται σε μια μικρή κοιλάδα, σχηματίζοντας αμμώδη λοφάκια μόλις 300 μέτρα από τη θάλασσα. Εκτός από λουτρό, εδώ μπορείτε να κάνετε και λασποθεραπεία, εισπνοθεραπεία και ποσιθεραπεία (να πιείτε το νερό, δηλαδή). Ο φυσικός χώρος που τα περιτριγυρίζει είναι καταπράσινος, με τεράστιους ευκάλυπτους, οι οποίοι μεταφέρθηκαν εδώ από τη Γαλλία με φροντίδα της εταιρείας ΣΠΑΠ (Σιδηρόδρομος Πειραιώς-Αθηνών-Πελοποννήσου), που ανέλαβε την αξιοποίηση των λουτρών το 1889.
Η ΣΠΑΠ έφτιαξε τότε πολύ όμορφες εγκαταστάσεις –μαρμάρινους λουτήρες, τμήμα εισπνευσοθεραπείας, τμήματα ωτορινόπλυσης και ψεκασμών του λάρυγγα, αλλά και ξενοδοχεία, ξενώνες, πάρκο κλπ.– που δυστυχώς καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Χρειάστηκε να φτάσει το 1951, όταν ανέλαβε τα Λουτρά Κυλλήνης ο ΕΟΤ, για να ξεκινήσουν και πάλι τη λειτουργία τους. Από το 1998 η έκτασή τους ενοικιάστηκε στον όμιλο Ν. Δασκαλαντωνάκη, που οικοδόμησε πολυτελή ξενοδοχεία και υδροθεραπευτήριο.
Στο Αρκούδι
Το Αρκούδι είναι ένα καταπράσινο χωριό με υπέροχη παραλία, το οποίο φωλιάζει σε ένα μικρό κολπάκι: το καλοκαίρι, ειδικά, το ηλιοβασίλεμα εδώ είναι απίστευτο. Βρίσκεται 2 χιλιόμετρα μακριά από τα Λουτρά Κυλλήνης, διαθέτει ρομαντική αίσθηση και πολύχρωμα, καλοβαλμένα σπίτια, ενώ εκπέμπει μια ευπρόσδεκτη αίσθηση νησιού. Στα συν τα καλά ξενοδοχεία, οι ταβέρνες με θέα το Ιόνιο, τα καφέ και τα μπαράκια. Φτάνοντας μέχρι εδώ θα κάνετε σίγουρα μια βουτιά στην παραλία της Γλύφας, κάπου 4 χιλιόμετρα παρακάτω –συνήθως είναι ήρεμη σαν λάδι.
Ακόμα πιο μακριά, η παραλία Θίνες-Βαρθολομιό στον κόλπο του Χελωνίτη αξίζει τα παραπάνω χιλιόμετρα. Με μήκος 7.300 μέτρων και πλάτος 30 μέτρων σε κάνει να αισθάνεσαι βασιλιάς. Τα κρινάκια της άμμου (κυρίως την άνοιξη), τα θαλάσσια σπορ στο φουλ του καλοκαιριού, οι αργές, μεγάλες ημέρες το φθινόπωρο και τον χειμώνα, έχουν την αξεπέραστη χάρη τους.
Επιλογές για φαγητό
Στην Κυλλήνη
-Στην οικογενειακή ταβέρνα «Sea Garden» (697 412 0293), σε κεντρικό σημείο στο λιμάνι, θα σας σερβίρουν νόστιμες σαρδέλες, γόνο καλαμάρι, κρεατικά και σωστές πατάτες. Η διακόσμηση, με το μεγάλο σαγόνι της φάλαινας και τα αποξηραμένα ψάρια, έχει κι αυτή τη χάρη της.
– Στον «Στίβα» (2623 092045), με τη δροσερή αυλή, θα παραγγείλετε γαρίδες λεμονάτες, χταπόδι ξιδάτο και μελιτζάνες με σκόρδο, αλλά και κότσι στον φούρνο, καθώς και ντόπιο κοτόπουλο.
Στο Κάστρο
-Στον ευχάριστο χώρο του «Καλαμιά» (697 097 3500), πάνω στη θάλασσα, θα φάτε κυρίως ψαρικά (ψαρόσουπα, μύδια ψητά, καλαμάρι ψητό με ταραμοσαλάτα, σαρδέλες με ψιλοκομμένη ντομάτα), αλλά και κοτόπουλο με κριθαράκι και σέλερι.
-Το «Κάστρο» (697 097 3500), πάλι, κρατάει την κλασική ελληνική παράδοση, προσφέροντας πολλά σπιτικά μαγειρευτά.
Στο Αρκούδι
Θα κατευθυνθείτε προς τον καταπράσινο κήπο της «Αμβροσίας» (26230/96047). Εκεί, κάτω από τις μουριές του, θα απολαύσετε φιλικό σέρβις και περιποιημένο φαγητό, σε τραπέζια στρωμένα με τραπεζομάντηλο: ντοματοκεφτέδες, χοιρινή μπριζόλα, φιλέτο μοσχάρι, ριζότο, καλαμαράκια τηγανητά, τραγανές πατάτες.
