Γράφει Μαρία Λιλιοπούλου
Εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτησίες κινδυνεύουν με πλήρη απαξίωση σε λιγότερο από 2,5 μήνες από τώρα καθώς στις 9 Δεκεμβρίου 2022 λήγει η προθεσμία που είχαν στη διάθεσή τους οι ιδιοκτήτες τους προκειμένου να εκδώσουν οικοδομική άδεια, η οποία θα τους έδινε τη δυνατότητα να οικοδομήσουν μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Μετά την ημερομηνία αυτή οι ιδιοκτήτες σε γήπεδα μικρότερα των 4 στρεμμάτων που με τις ισχύουσες παρεκκλίσεις του Π.Δ. 24/5/1985 (ΦΕΚ 270Δ/85) ήταν άρτια και οικοδομήσιμα, όπως αυτά που ήταν εντός ζώνης πόλεων και κωμών και αυτά που είχαν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών καθώς και σε σιδηροδρομικές γραμμές), δε θα μπορούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα να χτίσουν κατά παρέκκλιση στα συγκεκριμένα οικόπεδα με αποτέλεσμα αυτά να απολέσουν τη δυνατότητα δόμησης και κατά συνέπεια και την αξία τους. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η εν λόγω προθεσμία για την έκδοση οικοδομικών αδειών συνέπεσε με την πανδημία, την περίοδο της οποίας και οι Υπηρεσίες Δόμησης υπολειτουργούσαν, ενώ ακολούθησε η ανατίμηση των οικοδομικών υλικών και η ενεργειακή κρίση που εντάθηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία αποθαρρύνοντας τους περισσότερους ιδιοκτήτες από την έκδοση άδειας δόμησης.
Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος αν και αναγνωρίζει το πρόβλημα και προσανατολίζεται σε διετή παράταση έως το 2025, ώστε η προθεσμία να «κουμπώσει» με την ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού και ουσιαστικά να μην «τιμωρηθούν» οι πολίτες για ένα πρόβλημα, το οποίο δεν έχει επιλύσει επί δεκαετίες η Πολιτεία, δεν έχει ακόμα λάβει οριστικές αποφάσεις. Κατά συνέπεια χιλιάδες μικροιδιοκτήτες γης σε όλη την επικράτεια ζουν σε καθεστώς απόλυτης ανασφάλειας για τις περιουσίες τους παραμένοντας σε μία άτυπη ομηρία.
Όπως όλα δείχνουν, και δεδομένου ότι έχουμε εισέλθει ήδη σε άτυπη προεκλογική περίοδο, η παράταση θα δοθεί τελικώς, καθώς και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς αφήνει ανοιχτό αυτό το ενδεχόμενο κάθε φορά που ερωτάται για το ζήτημα στη Βουλή. Ωστόσο το …σκωτσέζικο ντους για τους ιδιοκτήτες ενδεχομένως να διαρκέσει μέχρι τον Δεκέμβριο που λήγει η αρχική προθεσμία καθώς τα τελευταία χρόνια οι όποιες παρατάσεις επιλέγεται να ανακοινώνονται κυριολεκτικά στο παρά πέντε της εκπνοής των προθεσμιών.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος έχουν ήδη ετοιμάσει τη σχετική νομοθετική ρύθμιση, ώστε αυτή να μπορεί να κατατεθεί αμέσως μόλις ανάψει το πράσινο φως.
Άλλωστε όσο πλησιάζουμε προς τη λήξη της προθεσμίας, τόσο πληθαίνουν και οι σχετικές ερωτήσεις από βουλευτές της περιφέρειας και όχι μόνο, αλλά και οι πιέσεις των τοπικών κοινοτήτων και του τεχνικού κόσμου που γνωρίζει το πρόβλημα από …πρώτο χέρι.
Πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος επισημαίνουν στο «ethnos.gr» πως μία διετής παράταση της δυνατότητας δόμησης κατά παρέκκλιση σε εκτός σχεδίου περιοχές έχει νόημα δεδομένου ότι δε θα είναι μία τυχαία απόφαση για μια τυχαία προθεσμία, αλλά μία χρονολογία που θα συνδυαστεί με τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Συμπληρώνουν μάλιστα πως και οι παρεκκλίσεις είναι απόρροια της έλλειψης σχεδιασμού.
Όπως εξηγούν, όμως, ο σχεδιασμός αυτός πλέον προχωρεί καθώς μέχρις στιγμής έχει προκηρυχθεί περίπου το 70% των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, ενώ έως τον Νοέμβριο αναμένεται να έχει προκηρυχθεί και το σύνολό τους για όλη την επικράτεια. Στόχος είναι έως το τέλος της χρονιάς να έχει ανατεθεί και συμβασιοποιηθεί τουλάχιστον το 30% του συνόλου καθώς η χρηματοδότηση προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα χρονοδιαγράμματα είναι σφιχτά. Με τα σημερινά δεδομένα όλα τα έργα θα πρέπει να έχουν αποπληρωθεί μέχρι το τέλος του 2026. Για να έχει γίνει αυτό το 2025 θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα έργα ή οι σχεδιασμοί καθώς σε διαφορετική περίπτωση η χρηματοδότηση θα χαθεί και θα πρέπει να πληρωθούν από εθνικούς πόρους, οι οποίοι δεν υπάρχουν: «Αρα το γεγονός ότι έχουμε δρομολογήσει να καλύψουμε τα διαχρονικά κενά σε όλη την επικράτεια θα μας επέτρεπε να δώσουμε μία παράταση μέχρι να ολοκληρωθούν τα σχέδια, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι ο σχεδιασμός δεν είναι πλέον στον αέρα, αλλά έχει συγκεκριμένη ημερομηνία ολοκλήρωσης», λένε οι ίδιες πηγές.
Στα ενδεχόμενα που εξετάζονται είναι η διετής παράταση να μη δοθεί συνολικά εξαρχής, αλλά να δίνεται σταδιακά προκειμένου να διατηρείται «ζωντανό» το σύστημα της έκδοσης οικοδομικών αδειών, ενώ υπάρχουν φωνές στο υπουργείο που επιχειρηματολογούν υπέρ της έγκαιρης παράτασης και όχι της ανακοίνωσής της στην εκπνοή της προθεσμίας υποστηρίζοντας πως εάν ένα μέτρο θεωρείται σωστό, δεν είναι απαραίτητο να λαμβάνεται την τελευταία στιγμή και αφού έχουν φουντώσει οι αντιδράσεις.
Έως τώρα, πάντως, και παρά τις πιέσεις, το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του, κάτι το οποίο θα πρέπει αναγκαστικά να γίνει τους προσεχείς μήνες.
Υπενθυμίζεται ότι η ουσιαστική απαγόρευση της εκτός σχεδίου δόμησης μέσω της κατάργησης των παρεκκλίσεων είχε νομοθετηθεί το 2020 όταν υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήταν ο Κωστής Χατζηδάκης.
Με τον νόμο αυτό οι ιδιοκτήτες που διαθέτουν αγροτεμάχια μικρότερα των 4 στρεμμάτων, τα οποία θεωρούνταν κατά παρέκκλιση άρτια και οικοδομήσιμα, προκειμένου να διατηρήσουν τη δυνατότητα δόμησης, θα έπρεπε να προβούν στην έκδοση οικοδομικής άδειας μέχρι τις 9 Δεκεμβρίου 2022 ώστε να κατοχυρώσουν το δικαίωμα ανέγερσης εντός τεσσάρων ετών από την ημερομηνία έκδοσης της άδειας.
Εφόσον δεν υπάρξει παράταση, μετά την 9η Δεκεμβρίου 2022 οι ιδιοκτήτες οικοπέδων με εμβαδό 750, 1.200, 2.000 και 4.000 τετραγωνικών μέτρων δεν θα μπορούν να εκδώσουν οικοδομική άδεια. Θα πρέπει οπωσδήποτε να περιμένουν την εκπόνηση του Τοπικού ή Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Δημοτικής Ενότητας στην οποία ανήκουν, προκειμένου να καθοριστούν οι όροι δόμησης και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης στην περιοχή τους.
Συνεχείς οι ερωτήσεις από βουλευτές
Το θέμα απασχολεί έντονα πολλούς μικροϊδιοκτήτες με αποτέλεσμα να φτάνει συχνά στη Βουλή στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου από βουλευτές όλων των κομμάτων.
Η τελευταία ερώτηση που κατατέθηκε υπογράφεται από 36 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με επικεφαλής τον Σωκράτη Φάμελλο, Τομεάρχη Περιβάλλοντος και τον Χάρη Μαμουλάκη, αναπληρωτή Τομεάρχη Oικονομίας και Ανάπτυξης.
Αναφερόμενοι στον νόμο Χατζηδάκη οι βουλευτές επισημαίνουν ότι «η ρύθμιση αυτή, που παρότι παρουσιαζόταν ως φιλο-περιβαλλοντική στην πραγματικότητα αποσκοπούσε στην δημιουργία ενός κατασκευαστικού σοκ στις εκτός σχεδίου περιοχές, απέτυχε να οδηγήσει στα επιθυμητά, για την κυβέρνηση, αποτελέσματα, δηλαδή στην μαζική έκδοση οικοδομικών αδειών. Έτσι σήμερα χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, εντός της υφιστάμενης πληθωριστικής κρίσης και σε περιβάλλον οικονομικής αβεβαιότητας, βρίσκονται αντιμέτωποί με την προοπτική της απώλειας της αξίας της περιουσίας τους».
Οι βουλευτες κάνουν λόγο για «τραγική καθυστέρηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη στο ζήτημα της ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας» ρωτώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στον οποίο απευθύνουν την ερώτηση τόσο για το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού και για το ποσό που έχει αντληθεί μέχρι τώρα για το σκοπό αυτό από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και για τις προθέσεις της κυβέρνησης αναφορικά με την παράταση στο δικαίωμα έκδοσης πολεοδομικής άδειας σε εκτός σχεδίου αγροτεμάχια κάτω των 4 στρεμμάτων σε περιοχές που μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 δεν θα έχει τεθεί σε ισχύ νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
