Γράφει Δρ. Άννα Κωνσταντινίδου, Αρθρογράφος /Ιστορικός – Διεθνολόγος, Msc Βαλκανιολογίας, Διδάκτωρ Νομικής Σχολής ΑΠΘ
Η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Λιζ Τρας, κατάφερε να παραμείνει στον κυβερνητικό θώκο της χώρας κάτι παραπάνω από σαράντα ημέρες… Το ζήτημα που αναδεικνύεται και είναι πλέον εμφανές, δεν είναι ποιος τελικά θα αναλάβει ως ο επόμενος επικεφαλής της Κυβέρνησης της Αγγλίας, αλλά αν τελικά μπορέσει ο νέος πρωθυπουργός, να φρενάρει το κατρακύλισμα και την πολιτική ύφεση που επηρεάζει δυσμενώς όχι μόνο την ίδια την χώρα, αλλά τα κράτη που συνθέτουν το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Αγγλία και εν γένει η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται, αναμφισβήτητα, σε αδιέξοδο από την περίοδο όχι μόνο που ”απεξαρτήθηκε” από τον ενωσιακό Θεσμό, αλλά από την εποχή που έπεσε στο τραπέζι η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας ακόμα μία παράμετρο στα εσωτερικά- θέματα εμφυλιακά θα τα αποκαλούσα- που είχαν μέχρι τότε να κάνουν με την εθνολογία και τη θρησκεία … Μπαίνοντας η παράμετρος της αποχώρησης από το ευρωπαϊκό, θεσμικό περιβάλλον τέθηκαν και ζητήματα οικονομικής φύσης…
Η Ελισάβετ Β’, έχοντας κυβερνήσει ως επικεφαλής του Κράτους όλες τις ιστορικές στιγμές των σύγχρονων (διεθνών) γεγονότων, είχε τα εχέγγυα λόγω εμπειρίας που της παρείχε η ραγδαία μετάβαση σε μία καινούρια συνθήκη από ένα συνεχόμενο, μεταβαλλόμενο Κόσμο να αντιμετωπίσει τους όποιους κραδασμούς στο εσωτερικό κατεστημένο της χώρας της… Κι ας μην λησμονούμε και κάτι που είναι πολύ βασικό, ώστε να καταλάβουμε γιατί τώρα οι συνθήκες είναι τελείως ενάντια στην προσπάθεια ομαλοποίησης της εσωτερικής κατάστασης της Μ.Βρετανίας…
Η Μ.Βρετανία δεν αντιλήφθηκε ποτέ τη θέση της ως ”κομμάτι” ενός θεσμικού μορφώματος με τα χαρακτηριστικά που έχει ο ενωσιακός χώρος (μία φεντεραλιστική διασύνδεση σε πολιτικά δεδομένα ανάμεσα στις χώρες – μέλη), έχοντας την πεποίθηση ότι θα έχανε την ”αυτοκρατορική” διάσταση που της έδινε ”ταξικά” η αποικιοκρατία αφενός, αφετέρου δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι η Αγγλία και η Μ.Βρετανία εν γένει αναπτύχθηκαν όχι σε εθνικά ή εθνολογικά χαρακτηριστικά, αλλά σε κοινωνιολογικές παραμέτρους, μία εκ των οποίων ήταν οι ”κοινωνικές τάξεις”, για αυτό και το Στέμμα ήταν ο συνδετικός κρίκος όχι μόνο των κοινωνιών εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και εκτός…
Η Μ.Βρετανία, έχοντας το σύνδρομο της αυτοκρατορικής αίγλης, που στην ίδια την πολιτική του Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε αποτυπωθεί απόλυτα, προτιμούσε να λειτουργεί ως ο ενδιάμεσος κρίκος των ΗΠΑ από ό,τι ακόμα και ως επικεφαλής ενός θεσμικού μορφώματος με φεντεραλιστικά χαρακτηριστικά…
Αδυνατούσε να δεχτεί, να υπολογίζεται ως ένα ακόμα κράτος της Δυτικής Ευρώπης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και η πολιτική στάση που διαμόρφωνε, ακόμα κι όταν άρχισε να καταρρέει το αποικιοκρατικό μοντέλο, ήταν αυτού του ”μοναχικού καβαλάρη” που δημιουργεί δικές του συνθήκες … Και αυτό, όχι μόνο γιατί είχε διαμορφώσει αμέσως μετά το πέρας του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου μία δική της γεωπολιτική θεωρία (μία σχολή γεωπολιτικής σκέψης) γύρω από τη δική της ”επιβίωση”, ότι είναι μία αυτόνομη Δύναμη, μία κεντρομόλος Δύναμη της Δυτικής Ευρώπης που όλα τα Κράτη και οι πολιτικές τη χρησιμοποιούν ως το δίαυλο.
Αλλά πρέπει να εστιάσουμε σε κάτι πολύ πιο σημαντικό...επειδή ήδη υφίστατο ένα εσωτερικό κατεστημένο που δεν συνδεόταν μεταξύ του με εθνολογικά χαρακτηριστικά, αλλά με κοινωνιολογικά και μόνο χαρακτηριστικά (όπως παραπάνω αναφέραμε), η συμμετοχή της σε θεσμικά περιβάλλοντα με πλουραλισμό εθνολογικής κουλτούρας, όχι μόνο δεν θα την ενέτασσαν σε ένα γνώριμο χώρο από άποψη διοίκησης, αλλά αντίθετα αυτή η πολυπολιτισμικότητα θα μπορούσε να εξασθενίσει το δικό της εσωτερικό κατεστημένο, που είχε συνδετικό κρίκο μόνο το Στέμμα, με το να υιοθετηθεί (ενδεχομένως) ένας νέος τρόπος πολιτικής διακυβέρνησης, εκτός των άλλων (και εννοώ το αυτοκρατορικό σύνδρομο που τη διακατέχει)…
Είναι γνωστό και έχει αναλυθεί από οικονομολόγους και διεθνολόγους, ότι η Μ.Βρετανία αναγκάστηκε -επί της ουσίας- να μπει στην ΕΟΚ για το μοναδικό λόγο της Οικονομίας, καθώς οι Επαναστάσεις για την Αποαποικιοποίηση δημιουργούσαν στην ίδια οικονομικούς κλυδωνισμούς, προσπαθώντας να ανταπεξέλθει στρατιωτικά, κοινωνιολογικά και θεσμικά σε όλο αυτό το τσουνάμι των δύο δεκαετιών που ακολούθησαν μετά το πέρας του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου. Και να πούμε μία αλήθεια;
Πραγματικά, δεν είναι αδόκιμο να ειπωθεί, ότι στην Κοινωνία των Εθνών, επειδή η Μ.Βρετανία την είχε μετατρέψει σε ένα ”άτυπο συμβούλιο” της εξωτερικής πολιτικής της, ήταν πλήρως ευχαριστημένη ως χώρα , γιατί διαμόρφωνε και μάλιστα με την επικύρωση των άλλων μελών τη δική της διεθνή πολιτική (για αυτό και οι ΗΠΑ δεν έγινε ποτέ μέλος της Κοινωνίας των Εθνών)… Και επειδή η Κοινωνία των Εθνών εξελίχθηκε σε ένα βρετανικό κατ’ουσίαν οργανισμό, απέτυχε, ενώ όταν ιδρύθηκε ο ΟΗΕ και παρά το γεγονός ότι το βρετανικό κράτος είναι ηγετική φυσιογνωμία, κάθε άλλο παρά ήταν (και είναι) ευχαριστημένο από αυτήν την εξέλιξη, γιατί ως γνωστόν οι πολιτικοί οργανισμοί λειτουργούν σε αρκετά διαφορετικό πλαίσιο, ακόμα και για τη λήψη των αποφάσεων, πχ από τους οικονομικούς….
Η Μ.Βρετανία έκανε το παν να παραμείνει ο Θεσμός της Ευρώπης ένα οικονομικό οικοδόμημα και όταν μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας (2009) πήρε και τυπικά πολιτική μορφή η Ευρωπαϊκή Ένωση (καθώς επιλαμβανόταν και μία γενικότερη διαχείριση θεμάτων σε στοχευμένο πλέον επίπεδο), το βρετανικό κράτος έδειξε πόσο ασφυκτιούσε σε Οργανισμούς πολιτικής διάστασης, γιατί το σύνδρομο της απώλειας της αυτοκρατορικής αίγλης ήρθε ”για τα καλά” στο προσκήνιο με μία Γερμανία να βγαίνει μπροστά με ταχύτατους ρυθμούς…
Η Μ.Βρετανία ζει με ένα σύνδρομο που δεν μπορεί να ξεχάσει… Είναι το σύνδρομο, που όπως αποδεικνύεται, μπορεί πλέον δυστυχώς να τη διασπάσει… Δεν κατάφερε να το διαχειριστεί, ίσως γιατί είχε ως επικεφαλής του Κράτους μία προσωπικότητα που διακυβέρνησε σχεδόν εβδομήντα χρόνια, και ίσως ήταν το άλλοθι των πολιτικών κομμάτων της Αγγλίας, ώστε να συνεχίσουν να ζουν με σύνδρομα που βόλευαν τα ίδια, χωρίς ωστόσο να αναρωτηθούν για την επόμενη μέρα μετά το θάνατο μίας μονάρχη που ουσιαστικά ήταν το ίδιο το Κράτος, Μ.Βρετανία.
Η Αγγλία ποτέ δεν ”μετασχηματίστηκε”, ποτέ δεν ”ανανεώθηκε”, όπως τα υπόλοιπα κράτη και έμεινε να ζει και να επιβιώνει με τις θεσμικές συνήθειες, αλλά και πολιτικές συμπεριφορές ενός παρελθόντος που ωστόσο όχι μόνο δεν βρίσκουν απήχηση στο σημερινό, διεθνές περιβάλλον, αλλά δυστυχώς για την ίδια συνεχίζει να συμπεριφέρεται ως άτομο με άρνηση να ζήσει την εποχή του….
Θα επιβιώσει ενωμένη; Πάντως, είναι πολύ δύσκολο να βγει από τα αδιέξοδά της…
