Πριν από λίγο καιρό, το (γλαφυρό) post ενός μπαμπά στο Facebook, με το οποίο περιέγραφε τη δύσκολη κατάσταση που αντιμετώπισε όταν έμεινε για τέσσερις μήνες με τα δύο παιδιά του στο σπίτι, έκανε τους περισσότερους γονείς που είχαν δοκιμάσει το μοντέλο «μαμά στη δουλειά- μπαμπάς στο σπίτι», να ταυτιστούν απόλυτα.
Μάλιστα, τα σχόλια θαυμασμού από μαμάδες αλλά και τα ποσταρίσματα από μπαμπάδες που είχαν την ίδια εμπειρία «έπεσαν βροχή». Άλλοι πάλι έλεγαν ότι παρόλο που θα ήθελαν να ζήσουν κάτι ανάλογο, το χαμηλό ποσό που δίνει ο ΟΑΕΔ για τη γονική άδεια δεν τους επέτρεψε να κάνουν το βήμα.
«Εμπειρία ζωής»
Ο Αχιλλέας Χεκίμογλου, από τον οποίο προήλθε η ανάρτηση που έγινε viral, εξηγεί πως ο ίδιος είχε την τύχη να αξιοποιήσει μια άδεια 16 εβδομάδων μετ’ αποδοχών ως παροχή της μεγάλης πολυεθνικής στην οποία εργάζεται. Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2021, ο κ. Χεκίμογλου έμεινε μόνος στο σπίτι με τον τότε 7 μηνών γιο του και την 5,5 ετών κόρη του (σ.σ. το μεγαλύτερο διάστημα της άδειας του τα σχολεία ήταν κλειστά).
«Η απόφαση ήταν ειλημμένη από καιρό και είχα δρομολογήσει τα πράγματα ώστε να διαδεχθώ τη σύζυγό μου στη φροντίδα του μωρού, λίγο προτού αυτή επιστρέψει στη δουλειά της» λέει ο ίδιος στην «Κ», τονίζοντας πως ήθελε να αδράξει την ευκαιρία να εξοικειωθεί περισσότερο με το μωρό τους. Για την αντίδραση φίλων και συγγενών σε αυτή την απόφαση, ο κ. Χεκίμογλου σημειώνει πως «την εξέλαβαν πολύ θετικά. Οι περισσότεροι, όταν το άκουγαν, απαντούσαν μονολεκτικά: “Ευρώπη”».
Και πώς ήταν η κατάσταση στο σπίτι με δύο παιδιά; Ο ίδιος το χαρακτηρίζει «εμπειρία ζωής, που όμως ήταν και λίγο οδυνηρή». Ένα από τα αρνητικά σημεία ήταν, όπως λέει, οι αυταπάτες που είχε στην αρχή ότι θα μπορούσε εν μέρει να συνεχίσει να κάνει κάποια πράγματα για τον ίδιο, όπως το γράψιμο των βιβλίων του. Όπως όμως σημειώνει: «Αυτό απεδείχθη αδύνατον λόγω των ιδιομορφιών που δημιουργεί το γεμάτο ανελαστικές υποχρεώσεις, καθημερινό πρόγραμμα ενός μωρού».
Ήταν όμως και άλλα που δεν πήγαν όπως τα περίμενε.
«Δεν θα ξεχάσω την πλήρη αποξένωση που βιώνει κανείς όλη μέρα κλεισμένος μέσα με ένα μωρό. Μονάχα εάν το ζήσει κανείς, μπορεί να καταλάβει γιατί οι μαμάδες “φλιπάρουν”. Ακόμη και στη στρατιωτική θητεία, θα βρεις έναν άνθρωπο, που βρίσκεται σε παρόμοια “απάλευτη” κατάσταση με σένα, για να ανταλλάξεις μια κουβέντα. Τι να συζητήσεις, όμως, με ένα μωρό;».
Παρόλα αυτά, για τον ίδιο, η γονική άδεια έχει μεγάλη αξία, μιας και όπως υπογραμμίζει, τις περισσότερες φορές οι νέες μητέρες «θυσιάζονται» και αφήνουν πίσω την καριέρα τους, κάτι που ανατροφοδοτεί το έμφυλο χάσμα και ναρκοθετεί την επαγγελματική σταδιοδρομία των γυναικών μιας γενιάς που θα κληθούν να εργαστούν για αρκετές δεκαετίες ακόμη. Όπως καταλήγει: «Πέραν των λόγων ισότητας, τα παιδιά χρειάζονται τη φροντίδα και των δύο γονέων. Όταν η σχέση αυτή γίνεται ετεροβαρής, υπάρχουν συνέπειες για τα παιδιά».
«Η επιστροφή στον χώρο εργασίας μού έκανε καλό»
H Μαρία Μουζακίτη, σύζυγος του κ. Χεκίμογλου, λέει πως δεν ένιωσε ούτε ενοχές, ούτε τύψεις, όταν επέστρεψε στην εργασία της, μιας και τα παιδιά ήταν σε καλά χέρια- αυτά του μπαμπά. Για την ίδια, η επιστροφή στην εργασία λειτούργησε πολύ θετικά. Όπως λέει: « Ξαναβρήκα γρήγορα τον εαυτό μου έπειτα από την εγκυμοσύνη και τη λοχεία».
Στα αρνητικά, αναφέρει ότι θα ήθελε να λείπει λιγότερες ώρες από το σπίτι, αλλά δεν ήταν εφικτό τη συγκεκριμένη περίοδο. Και όπως εξηγεί: «Αυτό το έκανε δύσκολο από ένα σημείο και μετά για τον Αχιλλέα, καθώς η γονική του άδεια συνέπεσε με μια περίοδο με πάρα πολλές ώρες δουλειάς για μένα. Πρακτικά, ήταν μονάχος του σε αυτό, πιο μόνος από όσο ήμουν εγώ κατά τη λοχεία».
Τα παρωχημένα πρότυπα
Οι περισσότεροι μπαμπάδες που μίλησαν στην «Κ» θεωρούν ότι είναι πολύ τυχεροί που κατάφεραν να πάρουν άδεια για να μείνουν με τα μωρά τους, σε μια κοινωνία που ακόμα αντιμετωπίζει το θέμα ως «ταμπού».
Ο Μάκης Καβούκας, πατέρας δύο παιδιών και τραπεζικός υπάλληλος στην Κοζάνη, έκανε χρήση μιας 9μηνης μετ’ αποδοχών γονικής άδειας το 2016 και το 2020. Ο λόγος που τα κατάφερε, ήταν γιατί από το 2016, οι άντρες τραπεζικοί υπάλληλοι- κατ’ εξαίρεση, μαζί με μερικά ακόμα επαγγέλματα- δικαιούνται τη συγκεκριμένη άδεια αν δεν έχει δικαίωμα σε παροχές μητρότητας η σύζυγος τους (αυτό αφορά κυρίως τις γυναίκες που είναι ελεύθερες επαγγελματίες για τις οποίες προβλέπονται ελάχιστα όταν γίνονται μητέρες).
«Νομίζω ότι το δικό μας μοντέλο είναι και το πιο λειτουργικό – εγώ ήμουν σπίτι και η γυναίκα μου εργαζόταν σε έναν χώρο εντός της οικίας», λέει ο ίδιος, εξηγώντας πως σε μια κρίση που τα παιδιά χρειάζονταν τη μητέρα τους ή ο θηλασμός δεν μπορούσε να “περιμένει”, η σύζυγος του άφηνε για λίγο τη δουλειά της. Όπως και ο κ. Χεκίμογλου, έτσι και ο κ. Καβούκας έκανε λόγο για στιγμές… εφιαλτικές: «Κάποια στιγμή λόγω έλλειψης ύπνου είχα φτάσει να πίνω 10 καφέδες την ημέρα. Η αλήθεια είναι ότι οι δουλειές του σπιτιού παράλληλα με το μωρό είναι βαριές- σίδερο, ηλεκτρική σκούπα, καθάρισμα κουζίνας κ.τ.λ».
Όπως όμως τονίζει, η αξία αυτής της άδειας είναι τεράστια. «Η παραμονή στο σπίτι με τα παιδιά σε μαθαίνει πολλά. Ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι άντρες έχουν μάθει διαχρονικά να είναι αποδέκτες διαρκούς φροντίδας, στην αρχή από τις μητέρες τους και στη συνέχεια από τις συντρόφους τους. Όταν γίνονται μπαμπάδες, στέκονται πελαγωμένοι μπροστά σε πολύ βασικά πράγματα. Η παραμονή του πατέρα στο σπίτι είναι μια ουσιαστική πράξη ισότητας που βοηθά και τους δύο γονείς– η μητέρα καταλαβαίνει στην πράξη ότι δεν είναι “πλασμένη” μόνο για την ανατροφή των παιδιών και τις οικιακές δουλειές, ενώ ο πατέρας δεν αισθάνεται ο “κουβαλητής” που επιστρέφει αργά το βράδυ και αυτοί που αντικρίζει τού είναι… ξένοι».
H ματιά της μητέρας που δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς
Η σύζυγος του κ. Καβούκα, Αλεξάνδρα Συπούλα, βάζει στη συζήτηση και την εμπειρία της μητέρας που δεν είχε το περιθώριο επιλογής. Ως ελεύθερη επαγγελματίας δεν έχει κανένα δικαίωμα σε άδεια. «Ο Μάκης πήρε την άδεια 50 ημέρες μετά τη γέννηση του παιδιού, όπως όριζε ο κανονισμός της τράπεζας. Αυτό σημαίνει πως ο πρώτος 1,5 μήνας ήταν για εμένα, πολύ δύσκολος».
Η κ. Συπούλα θεωρεί πως ο βασικός ρόλος της γονικής άδειας είναι να υποστηρίζουν οι μπαμπάδες πρακτικά και ηθικά τη μητέρα μόλις εκείνη έχει γεννήσει, έχει περάσει από μια εγκυμοσύνη και πολύ πιθανόν να θηλάζει. Η ίδια σημειώνει πως εξ ορισμού, ο ρόλος μιας μητέρας περιλαμβάνει περισσότερα τον πρώτο χρόνο της ζωής ενός παιδιού.
«Σε κάθε περίπτωση, η χρήση της άδειας που έκανε ο Μάκης μας βοήθησε όλους» λέει η κ. Συπούλα και καταλήγει: «Θυμάμαι πώς έτρεξε o γιος μας να αγκαλιάσει τον Μάκη την πρώτη φορά που επέστρεψε σπίτι από τη δουλειά. Μας έχει μείνει αυτή η εικόνα».
Πώς η γονική άδεια βοήθησε τον Σπύρο μετά το διαζύγιο
Ενδιαφέρουσα είναι και η εμπειρία που κατέθεσε στην «Κ» ο προγραμματιστής στο επάγγελμα, Σπύρος Βάθης, ο οποίος έμεινε για δύο μήνες με τον νεογέννητο γιο του το 2018 (η μητέρα του παιδιού είναι επίσης ελεύθερη επαγγελματίας). Όπως και οι παραπάνω μπαμπάδες, έτσι και ο κ. Βάθης έκανε χρήση μιας πατρικής άδειας που του παρείχε η πολυεθνική εταιρεία στην οποία εργάζεται.
«Είναι μια παροχή με στόχο να προσελκύσει υψηλά καταρτισμένους εργαζόμενους» εξηγεί ο ίδιος και προσθέτει: «Όταν ήρθε η υπεύθυνη προσωπικού στην Ελλάδα, την ευχαρίστησα θερμά για αυτή την παροχή που τότε δεν υπήρχε στη χώρα μας καθόλου».
Πριν από λίγο καιρό, ο κ. Βάθης χώρισε με τη σύζυγό του. Ο ίδιος τόνισε πολλές φορές, πόσο πολύτιμο αποδείχτηκε εκείνο το διάστημα που έμεινε μόνος με τον γιο του, διάστημα στο οποίο ανέπτυξαν ισχυρό δεσμό. Όπως λέει ο κ. Βάθης: «Όταν εκδικάστηκε το θέμα της επιμέλειας, αυτή η άδεια της οποίας είχα κάνει χρήση, συνεκτιμήθηκε από την έδρα. Στη δική μας περίπτωση, η επιμέλεια είναι κοινή. Ακριβώς επειδή τώρα λόγω διαζυγίου δεν είμαι καθημερινά με το παιδί, σκέφτομαι πόσο τυχερός ήμουν που είχαμε εκείνους τους δύο μήνες».
Το 2021, ο νέος εργασιακός νόμος 4808|2021, ανέβασε την άδεια πατρότητας με αποδοχές, στις 14 ημέρες – από δύο που ήταν προηγουμένως- ενώ τέθηκε σε ισχύ και μια τετράμηνη γονική άδεια και για τους δύο γονείς -επιδοτούμενη από τον ΟΑΕΔ για τους δύο πρώτους μήνες με ποσό ίσο με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό και άνευ αποδοχών για τους άλλους δύο- (σ.σ ο μπαμπάς μπορεί να κάνει χρήση της ανεξάρτητα από το αν θα το πράξει και η μαμά).
Ωστόσο, οι παροχές αυτές, δεν επαρκούν, ώστε να κινητοποιήσουν έναν μπαμπά να διακόψει την εργασία του για να μείνει με το νεογέννητο.
