Γράφει Μάχη Τράτσα
Έναν νέο προσωρινό κανονισμό έκτακτης ανάγκης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) πρότεινε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε αυτόν προβλέπεται ότι τα φωτοβολταϊκά στη στέγη θα πρέπει να αδειοδοτούνται εντός ενός μήνα, ενώ για τα μικρά ηλιακά συστήματα αυτοκατανάλωσης ενέργειας έως 50 kW (κιλοβάτ) εισάγεται η έννοια της «θετικής διοικητικής σιωπής». Όσον αφορά στον εκσυγχρονισμό των παλαιών έργων ΑΠΕ (το λεγόμενο repowering) η αδειοδοτική διαδικασία συρρικνώνεται σε ένα εξάμηνο. Παράλληλα, εισάγεται τρίμηνη προθεσμία στην χορήγηση αδειών για την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας.
Στόχος της Κομισιόν είναι να επισπεύσει την πράσινη μετάβαση, περιορίζοντας έτσι τη ζήτηση για ρωσικά ορυκτά καύσιμα στους τομείς του ηλεκτρισμού, της θέρμανσης και ψύξης, της βιομηχανίας και των μεταφορών, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, όπως ορίζεται στο σχέδιο REPowerEU. Επιπλέον, όσο θα μεγαλώνει το μερίδιο των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα της ΕΕ τόσο θα μειώνονται και οι λογαριασμοί ρεύματος για τους καταναλωτές.
Έτσι η Επιτροπή, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των προσπαθειών αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, προτείνει νέα, προσωρινά και στοχευμένα μέτρα για να επιταχύνει την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Ουσιαστικά συμπληρώνει προηγούμενα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης στις αγορές ενέργειας. Αυτά θα ισχύσουν για ένα έτος, καλύπτοντας τον χρόνο που απαιτείται για την έγκριση και τη μεταφορά της οδηγίας για τις ΑΠΕ, η οποία συζητείται επί του παρόντος από τους συν-νομοθέτες, σε όλα τα κράτη μέλη. Ο νέος προσωρινός κανονισμός στοχεύει σε συγκεκριμένες τεχνολογίες (και τύπους έργων) που έχουν τις υψηλότερες δυνατότητες για γρήγορη ανάπτυξη και παράλληλα το μικρότερο αποτύπωμα στο περιβάλλον.
Ο νέος κανονισμός, ο οποίος θα πρέπει να αναθεωρηθεί από την Κομισιόν έως την 1η Ιουλίου 2023, επικεντρώνεται σε τρεις κατευθύνσεις: στην απλούστευση και επιτάχυνση της αδειοδότησης για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, στο repowering παλιών σταθμών ΑΠΕ και στη διευκόλυνση της ταχύτερης εγκατάστασης αντλιών θερμότητας. Προωθεί επίσης την αναγνώριση της ανανεώσιμης ενέργειας ως «υπέρτατου δημόσιου συμφέροντος» με στόχο την εξάλειψη των καθυστερήσεων στις νέες διαδικασίες αδειοδότησης, καθώς θα μπορούν να ισχύσουν παρεκκλίσεις από την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ. Επιπλέον, γίνονται διευκρινήσεις όσον αφορά στο πεδίο εφαρμογής ορισμένων κανόνων που προβλέπονται στις κοινοτικές οδηγίες για τα πτηνά και τους οικοτόπους προκειμένου να αρθούν οι αγκυλώσεις στη διαδικασία χορήγησης αδειών για ορισμένα έργα ΑΠΕ.
Ένα μήνα για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών
Η Κομισιόν προωθεί ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης ηλιακού εξοπλισμού σε τεχνητές κατασκευές, όπως π.χ. στα κτίρια, σε χώρους στάθμευσης, σε κάθε είδους υπόστεγα, κατά μήκος της υποδομής μεταφορών κλπ. Ως εκ τούτου, προτείνει μέγιστη προθεσμία ενός μήνα για την αδειοδοτική διαδικασία που αφορά στην εγκατάσταση του εξοπλισμού, της μονάδας αποθήκευσης ενέργειας που θα το συνοδεύει και των συνδέσεων που απαιτούνται με το ηλεκτρικό δίκτυο για τα φωτοβολταϊκά στις στέγες, δηλαδή για όσα συστήματα δεν είναι εγκατεστημένα σε φυσικό έδαφος. Ο προτεινόμενος κανονισμός του Συμβουλίου εξαιρεί επίσης αυτές τις εγκαταστάσεις από την ανάγκη διενέργειας ορισμένων περιβαλλοντικών αξιολογήσεων.
Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για αυτοκατανάλωση ενέργειας, ισχύος ίσης ή μικρότερης των 50 kW, εισάγεται η έννοια της «θετικής διοικητικής σιωπής» στις σχετικές διαδικασίες χορήγησης αδειών ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη εγκαταστάσεων μικρής κλίμακας. Δηλαδή, εάν οι αρμόδιες αρχές δεν ανταποκριθούν εντός ενός μήνα από την υποβολή της αίτησης, η άδεια θα θεωρείται ότι έχει χορηγηθεί.
Εξάμηνο για το repowering μονάδων ΑΠΕ
Το repowering των υφιστάμενων μονάδων καθαρής ενέργειας (με απλά λόγια ο εκσυγχρονισμός παλαιών έργων με πιο αποδοτικές ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά συστήματα) μπορεί να αυξήσει ταχύτατα την παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, η πρόταση της Κομισιόν επιχειρεί να εξορθολογίσει τη διαδικασία χορήγησης αδειών που ισχύει για την ανανέωση παλαιών έργων ΑΠΕ, συμπεριλαμβάνοντας όλες τις σχετικές περιβαλλοντικές αξιολογήσεις και συρρικνώνοντας τη διαδικασία στο εξάμηνο. Η πρόταση διευκρινίζει επίσης ότι οι περιβαλλοντικές εκτιμήσεις θα πρέπει να περιορίζονται στην αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων που προκύπτουν από την αλλαγή ή την επέκταση των έργων σε σύγκριση με τα αρχικά.
Επιπλέον, εισάγεται μια απλοποιημένη διαδικασία για τις συνδέσεις στο δίκτυο σε περιπτώσεις έργων, στα οποία η συνολική ισχύς τους κατά το repowering δεν αυξήθηκε πάνω από 15% σε σύγκριση με το αρχικό έργο. Ειδικότερα, οι συνδέσεις με το δίκτυο μεταφοράς ή διανομής επιτρέπονται εντός ενός μήνα μετά την αίτηση στον αρμόδιο φορέα, εκτός εάν υπάρχει δικαιολογημένη ανησυχία σχετικά με την ασφάλεια ή διαπιστώνεται τεχνική ασυμβατότητα των στοιχείων του συστήματος.
Η Κομισιόν δίνει ιδιαίτερη σημασία στο repowering. Κι αυτό διότι οι υφιστάμενοι σταθμοί παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ έχουν συνήθως κατασκευαστεί σε τοποθεσίες με σημαντικό αιολικό ή ηλιακό δυναμικό, γεγονός που καθιστά καθοριστική τη διατήρησή τους σε λειτουργία, αντί του παροπλισμού τους.
Για παράδειγμα, όσον αφορά στις χερσαίες εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων, υπολογίζεται ότι περί τα 38 GW (γιγαβάτ), που αντιστοιχούν περίπου στο ένα τέταρτο της σημερινής εγκατεστημένης ισχύος, φτάνουν στο τέλος της κανονικής διάρκειας λειτουργίας των 20 ετών, μεταξύ των ετών 2021 και 2025. Για την επαναλειτουργία τους, διατηρώντας την ίδια ισχύ, θα χρειαστούν λιγότερες, μεγαλύτερες και πιο αποδοτικές ανεμογεννήτριες.
Όσον αφορά στα φωτοβολταϊκά, μπορεί να επιτευχθεί αύξηση στην απόδοση και στην ισχύ τους χωρίς να αυξηθεί ο χώρος που καταλαμβάνουν. Ως εκ τούτου, η άμεση απλούστευση και η ταχεία αδειοδότηση θεωρήθηκε από τους ειδικούς της Κομισιόν ζωτικής σημασίας για την αύξηση της δυναμικότητας των ΑΠΕ στην ΕΕ.
Τρεις μήνες αδειοδότηση για αντλίες θερμότητας
Οι αντλίες θερμότητας αποτελούν βασική τεχνολογία για την παραγωγή θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ και έχουν σημαντικές δυνατότητες ώστε να μειώσουν τη χρήση αερίου, τόσο στη βιομηχανία όσο και στον κτιριακό τομέα. Προκειμένου να αναπτυχθεί η συγκεκριμένη τεχνολογία, η πρόταση επιταχύνει τις διαδικασίες χορήγησης αδειών εισάγοντας μέγιστη προθεσμία τριών μηνών και απλοποιημένη διαδικασία για τη σύνδεση στο δίκτυο μικρότερων αντλιών θερμότητας.
Ειδικότερα, οι συνδέσεις με το δίκτυο μεταφοράς ή διανομής θα επιτρέπονται με απλή κοινοποίηση στον αρμόδιο φορέα για:
α) Αντλίες θερμότητας ισχύος έως 12 kW· και
β) αντλίες θερμότητας που εγκαθίστανται από ιδιοκαταναλωτή ΑΠΕ, ισχύος έως 50 kW, εφόσον η δυναμικότητα του «πράσινου» ρεύματος που αυτοκαταναλώνεται ανέρχεται τουλάχιστον στο 60% της χωρητικότητας της αντλίας θερμότητας.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, στις 18 Μαΐου 2022, η Επιτροπή είχε εγκρίνει, ως μέρος του σχεδίου REPowerEU, πρόταση τροποποίησης της οδηγίας για τις ΑΠΕ (REDII) ώστε να προωθηθεί περαιτέρω η χρήση πράσινης ενέργειας, την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση καθώς και την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εργάζονται επί του παρόντος για την έγκριση του αναθεωρημένου REDII. Ωστόσο, από τη δημοσίευση του σχεδίου REPowerEU, η ενεργειακή κρίση επιδεινώθηκε και γι΄αυτό κρίθηκε αναγκαίο ότι χρειάζεται άμεση και στοχευμένη δράση για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ΑΠΕ.
