Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν γελάμε. Πως επηρεάζει το γέλιο την ψυχική και την σωματική υγεία. Τι έχουν δείξει οι έως τώρα μελέτες.
Όλοι έχουμε γνωρίσει αυτόν τον τύπο ανθρώπου. Τον χιουμορίστα, ο οποίος με τις έξυπνες ατάκες του γελάει σαν παιδί και σκορπάει άφθονο γέλιο γύρω του. Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων: ωφελούν σημαντικά την υγεία τους. Και ταυτοχρόνως κάνουν καλό στη δική μας.
Πού οφείλεται αυτό; «Ουσιαστικά στο ότι εκτονώνουν συνεχώς το στρες που νιώθουν», απαντά η ψυχολόγος υγείας Dr. Grace Tworek, από την Cleveland Clinic, στο Οχάιο. «Σε αντίθεση, δηλαδή, με ό,τι κάνει η πλειονότητα των ανθρώπων στη Δύση, οι οποίοι ζουν υπό συνεχή πίεση και τρέξιμο, δίχως χρόνο για χαλάρωση».
Όπως εξηγεί, όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται μονίμως σε κατάσταση στρες, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα του οργανισμού του ενεργοποιεί όλους τους μηχανισμούς που τον προετοιμάζουν για να δώσει μάχη. Η αναπνοή, λ.χ., γίνεται «ρηχή», η καρδιά κτυπά γρήγορα και οι κόρες των ματιών διαστέλλονται.
Μελέτες έχουν δείξει πως η χρόνια ενεργοποίηση του συστήματος αυτού έχει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, αφού αυξάνει τον κίνδυνο αναπτύξεως ποικίλων παθήσεων, όπως:
- Η παχυσαρκία
- Η καρδιοπάθεια
- Ο καρκίνος
Στον αντίποδα όλων αυτών βρίσκεται το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, αυτό από το οποίο πηγάζει η ανέμελη διάθεση. Το σύστημα αυτό είναι το χαλαρό, εκείνο που επιτρέπει στον οργανισμό να ηρεμήσει και να «ρίξει» τους ρυθμούς του. Ο καρδιακός παλμός, λ.χ., επιβραδύνεται και η αναπνοή γίνεται πιο βαθιά και ήρεμη.
Το παρασυμπαθητικό σύστημα ενεργοποιείται όταν ο οργανισμός αισθάνεται ασφαλής. Πότε συμβαίνει αυτό; Όταν χαλαρώνουμε, όταν κάνουμε γυμναστική, όταν ονειροπολούμε και – ναι – όταν γελάμε με την ψυχή μας.
Αυτό λοιπόν που κάνει το γέλιο είναι να ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, παρέχοντας πολλά οφέλη στην υγεία, κατά την Dr. Tworek. Να ποια είναι:
Καταπραΰνει το στρες
Είτε λέτε ανέκδοτα με την οικογένεια και τους φίλους σας, είτε βλέπετε μόνοι σας μια κωμωδία στην τηλεόραση, άπαξ και γελάτε, το στρες μειώνεται στον οργανισμό σας. Αρκεί το γέλιο σας να είναι γνήσιο και όχι βεβιασμένο.
Ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς
Η καλή αίσθηση του χιούμορ είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που όλοι αναζητούμε στον κοινωνικό μας περίγυρο. Αυτό συχνά συμβαίνει υποσυνείδητα, επειδή ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον και έχει ανάγκη να μοιράζεται καλές στιγμές με τον περίγυρό του, διευκρινίζει η ειδικός.
«Το χιούμορ και το γέλιο δημιουργούν δεσμούς ανάμεσα στους ανθρώπους», λέει. «Αν δύο άγνωστοι συναντηθούν και ο ένας πει κάτι αστείο και ο άλλος γελάσει, αμέσως δημιουργείται η αίσθηση ότι υπάρχει καλή χημεία μεταξύ τους. Αν, όμως, ο άλλος παρεξηγηθεί, δύσκολα θα συνεχιστεί αυτή η γνωριμία».
Αυξάνει την οξυγόνωση του οργανισμού
Όταν κάποιος γελάει δυνατά, εισπνέει άφθονο οξυγόνο το οποίο μειώνει τον καρδιακό ρυθμό και διεγείρει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα.
Επιπλέον, «η πρόσθετη οξυγόνωση «καθαρίζει» το μυαλό», προσθέτει η Dr. Tworek. «Δρα, δηλαδή, με εντελώς αντίθετο τρόπο απ’ ό,τι το στρες, το οποίο «θολώνει» το μυαλό και μπορεί να μας οδηγήσει σε λάθος επιλογές».
Με άλλα λόγια, η αυξημένη οξυγόνωση του εγκεφάλου που χαρίζει το γέλιο είναι ό,τι χρειαζόμαστε για πνευματική διαύγεια.
Ωφελεί την καρδιά
Μελέτες έχουν δείξει ότι το γέλιο μπορεί να μειώσει τις ορμόνες του στρες και την φλεγμονή στις αρτηρίες. Μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα της «καλής» (HDL) χοληστερόλης. Όλ’ αυτά σημαίνουν ότι το γέλιο παρέχει τα εξής οφέλη στην καρδιά:
- Διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος
- Μειώνει την συστολή των αιμοφόρων αγγείων, που προκαλούν οι ορμόνες του στρες
- Ελαττώνει τον κίνδυνο αθηρωμάτωσης
Η αθηρωμάτωση είναι η συσσώρευση λιπωδών ιζημάτων στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών. Αποτελεί την γενεσιουργό αιτία του εμφράγματος και του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τι να προσέξετε
Ωστόσο για να αποδώσει τα προσδοκώμενα το γέλιο, πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία στη ζωή μας. Η Dr. Tworek τονίζει πως ναι μεν πρέπει να είναι αβίαστο και από την καρδιά μας, αλλά όχι αλόγιστο και σε κάθε περίσταση.
«Είναι σίγουρο ότι το χιούμορ μπορεί να εκτονώσει δύσκολες καταστάσεις. Δεν είναι όμως όλες οι ώρες κατάλληλες για γέλιο», επισημαίνει. «Αν κάποιος μονίμως αστειεύεται και προσπαθεί να περάσει γελώντας τις δυσκολίες της ζωής του, κάτι κάνει λάθος».
Αντίστοιχα, δεν χρειάζεται να γελάτε καθημερινά μέχρι δακρύων για να ωφελήσετε τον οργανισμό σας. «Ακόμα κι αν ονειροπολήσετε για λίγα λεπτά, αναλογιζόμενοι πράγματα ή ανθρώπους που σας κάνουν να χαμογελάτε, το παρασυμπαθητικό σας σύστημα θα ενεργοποιηθεί», τονίζει η ειδικός.
Καλό είναι όμως να αφιερώνετε συστηματικά λίγο χρόνο σε πράγματα που σας κάνουν να γελάτε, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι απλώς θα διαβάσετε ανέκδοτα, καταλήγει.
Φωτογραφία: iStock
