«Ζήσε σαν ντόπιος», «Συμβουλές για να νιώσεις αληθινός Βερολινέζος» και με αυτό τον τόπο οι περισσότερες πλατφόρμες συνεργατικής οικονομίας όπως η Airbnb δημιουργούν και προβάλουν την εικόνα ενός τουριστικού προορισμού.
Αν και προσπαθούν να καλλιεργήσουν μια αντίληψη αυθεντικότητας -ότι ο τουρίστας είναι ένας άλλος ντόπιος- στην πραγματικότητα εκμεταλλεύονται τις ταυτότητες των προορισμών και των κοινοτήτων τους, σύμφωνα με μελέτη με επικεφαλής ερευνητές από την ομάδα New Perspectives in Tourism and Leisure (NOUTUR) των Οικονομικών και Επιχειρηματικών Σπουδών του πανεπιστημίου της Καταλονίας UOC.
Όπως αποκαλύπτει η μελέτη εμπορευματοποιούν προορισμούς, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των κατοίκων στις γειτονιές που διαφημίζουν.
Συνέπεια είναι ότι καταλήγουν να συμβάλλουν στην περαιτέρω εξάπλωση του υπερτουρισμού (overtourism) των ήδη κορεσμένων τουριστικών προορισμών.
«Η Airbnb είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες σήμερα όσον αφορά στην προσέλκυση τουριστών σε μια πόλη, λέει ο Lluís Garay, ερευνητής στο NOUTUR, καθηγητής στη Σχολή Οικονομικών και Επιχειρήσεων του UOC και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης.
Και αυτό το πετυχαίνει, μέσω των χρηστών της και ιδιαίτερα, των οικοδεσποτών, που προωθούν την εικόνα της γειτονιάς».
Ο όμιλος NOUTUR μελετά εδώ και χρόνια τον αντίκτυπο που έχουν αυτές οι διαδικτυακές πλατφόρμες τουρισμού, και ειδικά η Airbnb, στις πόλεις που διαφημίζουν.
Η νέα μελέτη επικεντρώνονται στην ανάλυση του πώς αυτή η Airbnb δημιουργεί εικόνες τουριστικών προορισμών.
Βασίζεται σε μία μεθοδολογία ανάλυσης εμός τεράστιου όγκου δεδομένων σε περισσότερες από 24.000 περιγραφές από χρήστες Airbnb σε περίπου 500 αστικές γειτονιές σε πόλεις στο βόρειο ημισφαίριο μεταξύ του 2008 και την περίοδο της πανδημίας.
Συγκεκριμένα, ανέλυσαν τα συναισθηματικά χαρακτηριστικά των περιγραφών προορισμών και τα ταξινόμησαν ανά κατηγορία.
Διαπίστωσαν ότι οι εικόνες των πόλεων που προβάλλονταν από τους οδηγούς της Airbnb -μια σειρά με τις πιο γνωστές γειτονιές μεγάλων τουριστικών προορισμών, βασισμένες σε σχόλια από επισκέπτες και οικοδεσπότες- είναι ο κύριος παράγοντας που πείθει τους τουρίστες να επισκεφθούν μια πόλη και να ζήσουν σαν κάτοικοι.
Συναισθηματικές προσκολλήσεις
«Η Airbnb χρησιμοποιεί έξυπνα τους οδηγούς που έχουν δημιουργηθεί από οικοδεσπότες, με τους οποίους να οικοδομεί τη δική της αφήγηση για τις παγκόσμιες αστικές γειτονιές και δημιουργεί συναισθηματικές προσκολλήσεις σε μέρη, λέει η Soledad Morales, διευθύντρια μεταπτυχιακού τίτλου στον Αειφόρο Τουρισμό του UOC και μέλος του NOUTUR.
Υπό την ετικέτα των συστάσεων, η εταιρεία προσομοιώνει ένα αξιόπιστο περιβάλλον στο οποίο οι ιδιοκτήτες μιλούν με ταξιδιώτες, χωρίς παρέμβαση από την εταιρεία.
Αλλά αυτές οι πλατφόρμες μετατρέπουν τους οικοδεσπότες σε “πρεσβευτές” της επωνυμίας και της φιλοσοφίας της, καθώς και σε δημιουργούς του συναισθηματικού δεσμού με τους προορισμούς, που είναι το βασικό κλειδί για να ξαναεπισκεφτεί ο ταξιδιώτης τον προορισμό στο μέλλον».
Είναι ενδιαφέρον ότι η Airbnb δεν λειτουργεί με οδηγούς για όλους τους προορισμούς, αλλά μόνο για γειτονιές που βρίσκονται στις πόλεις με τις περισσότερες επισκέψεις στον κόσμο, ήδη κορεσμένες από τον τουρισμό.
«Είναι ένα αποικιοκρατικό όραμα, προβάλλει κυρίως τις γειτονιές των πόλεων που συγκαταλέγονται στις είκοσι πιο επισκέψιμες στον κόσμο και γεωγραφικά βρίσκονται στον παγκόσμιο βορρά, εξαιρουμένης της Αφρικής, για παράδειγμα», υπογραμμίζει η Soledad Morales.
Στερεότυπες εικόνες προορισμών
Ένα άλλο από τα κύρια αποτελέσματα αυτής της μελέτης είναι ότι μεγάλο μέρος της εικόνας που προβάλλεται για αυτούς τους τουριστικούς προορισμούς αναπαράγει στερεότυπες μορφές τουρισμού, που ομογενοποιεί τις πόλεις, που τείνουν να έχουν τα ίδια καταστήματα και εγκαταστάσεις στο κέντρο.
Ομοίως, ένα από τα αποτελέσματα που εξέπληξε περισσότερο τους ερευνητές είναι ότι η Airbnb δεν έχει συμπεριλάβει ούτε μία άμεση αναφορά στην ασφάλεια στους οδηγούς ή τις περιγραφές της.
Αντιθέτως, ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η στρατηγική της πλατφόρμας ήταν να δώσει έμφαση στη φήμη των γειτονιών και να υπενθυμίσει στους χρήστες το σύμπαν της κατανάλωσης στο οποίο μπορούν να έχουν πρόσβαση.
Σύμφωνα με τους συντάκτες της μελέτης τα αποτελέσματα θα πρέπει είναι το εφαλτήριο για να αλλάξουν ρόλο οι πλατφόρμες και οι οικοδεσπότες.
Όπως υπογραμμίζει ο Lluís Garay «οι πλατφόρμες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ευαισθητοποίηση των ταξιδιωτών για τις επιπτώσεις που έχουν στον προορισμό τους».
