του Andrew Dunne
Ενα αρχαίο υδραγωγείο της Αθήνας θα μπορούσε να αποκτήσει μια νέα «πνοή», στο πλαίσιο των εντατικότερων προσπαθειών που καταβάλλει η Ευρώπη για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η Περιφέρεια Αττικής σκοπεύει να αξιοποιήσει ένα υδραγωγείο, το οποίο κατασκευάστηκε με εντολή του ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού τον 2ο αιώνα μ.Χ. για την άρδευση σημερινών χώρων πρασίνου, οι οποίοι στην παρούσα φάση επεκτείνονται, για να περιοριστεί ο αντίκτυπος των ασφυκτικών θερμοκρασιών.
Η υπόγεια σήραγγά του είχε μήκος 20 χιλιόμετρα και μετέφερε νερό από τις παρυφές της Πάρνηθας βόρεια της Αθήνας έως σχεδόν το κέντρο της πόλης.
Παγκόσμια πρόκληση
Η πιθανή αναβίωση είναι μέρος μιας προσπάθειας που παρατηρείται ανά την Ευρώπη για την εξεύρεση διαφορετικών λύσεων σε τοπικό επίπεδο σε μια ολοένα συχνότερη παγκόσμια πρόκληση, την ει δυνατόν καλύτερη προσαρμογή στις αναπόφευκτες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. «Η Αθήνα χαρακτηρίζεται από πολύ περιορισμένους χώρους πρασίνου κι αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο στις υψηλές θερμοκρασίες που βιώνουμε», δήλωσε η Χρυσή Λασπίδου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και επικεφαλής του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ έργου για την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ARSINOE.
Ενα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του έργου είναι ότι χρησιμοποιεί μια πλατφόρμα διαδικτυακών αγορών τύπου marketplace, το «Climate Innovation Window». Η πύλη αυτή, η κατασκευή της οποίας βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να δηλώσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν λόγω της κλιματικής αλλαγής, από παράκτιες πλημμύρες μέχρι μεγάλες δασικές πυρκαγιές, οι οποίες στη συνέχεια αντιστοιχίζονται με καινοτόμες λύσεις που έχουν δοκιμαστεί στον εκάστοτε τομέα.
Η Αρσινόη
Για μια πόλη σαν την Αθήνα, η οποία πέρυσι ήταν η πρώτη στην Ευρώπη που διόρισε επικεφαλής Αντιμετώπισης Αστικής Υπερθέρμανσης, η αύξηση της βλάστησης αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Οι έρευνες δείχνουν ότι η αύξηση των χώρων πρασίνου θα μπορούσε να συμβάλει στη γενικότερη μείωση των θερμοκρασιών στις πόλεις έως και κατά 6 βαθμούς Κελσίου.
Το έργο ARSINOE ζητά από τους Αθηναίους να αναφέρουν τη δενδροκάλυψη της περιοχής τους μέσω μιας κοινής πλατφόρμας και αναδεικνύει τα οφέλη της δημιουργίας μιας πιο πράσινης πόλης μέσω εικονικής πραγματικότητας. Τα δύο αυτά τεχνολογικά μέσα αυξάνουν την ευαισθητοποίηση του κοινού για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και βοηθούν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα ποιες λύσεις προτιμούν περισσότερο οι κάτοικοι.
Το έργο ARSINOE συνεργάζεται επίσης με σχολεία στην περιοχή της Μητροπολιτικής Αθήνας. Η διδασκαλία των μαθητών για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον και την κοινωνία θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο προς μια πιο βιώσιμη καταναλωτική συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και της παραγωγής αποβλήτων, και να βοηθήσει τα παιδιά να αντεπεξέλθουν μελλοντικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Η φιλόδοξη πρωτοβουλία
Αλλά η πιο φιλόδοξη ίσως πρωτοβουλία του έργου είναι η αναβίωση του Αδριάνειου Υδραγωγείου, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε το 125 μ.Χ. και διήρκεσε 15 χρόνια. Εως τη δεκαετία του 1930, το υδραγωγείο εξυπηρετούσε την περιοχή της Μητροπολιτικής Αθήνας και σήμερα εξακολουθεί να περιέχει νερό, το οποίο, επειδή δεν απολυμαίνεται, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για αρδευτικούς σκοπούς.
Ηδη κατασκευάζονται αγωγοί και βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευή συστήματος υδροδότησης. «Η αύξηση του πρασίνου της Αθήνας και η χρήση νερού από το Αδριάνειο Υδραγωγείο θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητά μας πολύπλευρα σε τοπικό επίπεδο», ανέφερε η Χρυσή Λασπίδου. «Η παρέμβασή μας δεν θα περιλαμβάνει μόνο τη δημιουργία χώρων πρασίνου και τον μετριασμό των υψηλών θερμοκρασιών, αλλά και την αξιοποίηση της τοπικής γνώσης, κουλτούρας και ιστορίας για την προώθηση ενός ιδιαίτερου αισθήματος ταυτότητας και κοινότητας».
* Η έρευνα για το παρόν άρθρο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο περιοδικό Horizon, το περιοδικό της ΕΕ για την Ερευνα και την Καινοτομία.
