Λίγα πράγματα είναι πιο χριστουγεννιάτικα από τη μυρωδιά του πεύκου και του έλατου, που είναι συχνά το ευτυχές αποτέλεσμα της αγοράς ενός – αληθινού – χριστουγεννιάτικου δέντρου. Για πολλούς, η μυρωδιά είναι γνήσιο σημάδι της εποχής. Για άλλους, μπορεί να είναι ενοχλητικό – γι′ αυτό μερικοί άνθρωποι επιλέγουν τεχνητά δέντρα ως εναλλακτική λύση.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, το να τοποθετήσουμε εορταστικό χριστουγεννιάτικο δέντρο στο χώρο μας μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του αέρα του σπιτιού μας, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Ο Ντάστιν Πόπεντιεκ, περιβαλλοντικός μηχανικός στην ομάδα ποιότητας αέρα και εξαερισμού εσωτερικών χώρων στο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας, αναφέρει ότι τόσο τα αληθινά όσο και τα τεχνητά δέντρα μπορούν να εκπέμπουν χημικές ουσίες για εβδομάδες, ένα μήνα ή και περισσότερο (για τεχνητά δέντρα που είναι αποθηκευμένα στο σπίτι μας όλο το χρόνο). Και ενώ είναι πιθανό να μην (αξίζει να) ανησυχούμε υπερβολικά, αξίζει να γνωρίζουμε τι συμβαίνει όταν στήνουμε το δέντρο μας.
Αν και δεν υπάρχει ευρεία έρευνα για το πόσες εκπομπές δημιουργούν πραγματικά και τα δύο είδη δέντρων, ο Πόπεντιεκ αναφέρει ότι υπάρχει έρευνα που μπορεί να πληροφορήσει τι ακριβώς μπορεί να συμβαίνει στον αέρα του σπιτιού μας όταν αυτά τα δέντρα βρίσκονται στο χώρο μας.
Ας δούμε πώς τα αληθινά και τα τεχνητά χριστουγεννιάτικα δέντρα επηρεάζουν τον αέρα του σπιτιού μας:
Τα πραγματικά χριστουγεννιάτικα δέντρα εκπέμπουν ένα μείγμα οργανικών ενώσεων
Το ευχάριστο άρωμα πεύκου που αναδύει το χριστουγεννιάτικο δέντρο μας οφείλεται στην πραγματικότητα στην απελευθέρωση ενός μείγματος διαφορετικών οργανικών ενώσεων ή VOCs, σύμφωνα με τον Μπράιαν Κούμινγκς, ερευνητή στο Κολέγιο Μηχανικών του Πανεπιστημίου Drexel. Συγκεκριμένα, οι περισσότερες από αυτές τις ενώσεις είναι αυτές που δίνουν στο χριστουγεννιάτικο δέντρο την ξεχωριστή μυρωδιά του. Το ίδιο ισχύει για προϊόντα όπως καθαριστικά δαπέδου με άρωμα πεύκου.
Για μερικούς ανθρώπους, αυτές οργανικές ενώσεις μπορεί να προκαλέσουν μικρό ερεθισμό του αναπνευστικού όταν εισπνέονται, πρόσθεσε. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οργανικές ενώσεις μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στα μάτια, τη μύτη και το λαιμό και μπορεί επίσης να προκαλέσουν πονοκεφάλους.
Αν και αυτές οι παρενέργειες μπορεί να παρατηρηθούν σε μερικούς ανθρώπους, ο Κούμινγκς δεν πιστεύει ότι οι οργανικές ενώσεις από ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην υγεία του κοινού είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα σε σύγκριση με όλα τα είδη που απελευθερώνουν πτητικές οργανικές ενώσεις. Ωστόσο, προσθέτει ότι τα άτομα που είναι ευαίσθητα σε παράγοντες της φύσης που ερεθίζουν – όπως τα άτομα με άσθμα ή ορισμένες αλλεργίες – μπορεί να αισθάνονται επιπλέον ερεθισμό όταν έχουν ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο σπίτι τους.
Με ένα αληθινό χριστουγεννιάτικο δέντρο μπορεί επίσης να φέρουμε στους εσωτερικούς μας χώρους πιθανή μούχλα και άλλους εξωτερικούς ρύπους.
Πέρα από τη χημική αντίδραση που θα μπορούσε να έχει ένα πραγματικό δέντρο στον αέρα του σπιτιού μας, «όταν φέρνουμε ένα δέντρο (σπίτι μας), φέρνουμε και μια μικροβιακή κοινότητα εκτός από το δέντρο», λέει ο Πόπεντιεκ.
Με άλλα λόγια, αυτό το δέντρο θα μπορούσε να μεταφέρει ερεθιστικούς παράγοντες που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν άσθμα ή αλλεργίες, πρόσθεσε. Αυτoί οι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν μούχλα και γύρη, σύμφωνα με την IQ Air, μια ομάδα ποιότητας του αέρα με έδρα την Ελβετία.
Επιπλέον, ο Πόπεντιεκ σημειώνει ότι τυχόν διαρροές κατά το πότισμα ενός πραγματικού δέντρου θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε ανάπτυξη μούχλας. Ή, εάν το δέντρο μας έχει λάσπη πάνω του, η λάσπη μπορεί να μεταφέρει επιπλέον ερεθιστικούς παράγοντες που μπορούν να διαπεράσουν τον αέρα.
Οσον αφορά το ψεύτικο δέντρο, τα πλαστικά που χρησιμοποιούνται για να δημιουργηθεί μπορεί επίσης να επηρεάσουν την ποιότητα του αέρα του σπιτιού μας
Ενώ πολλοί άνθρωποι με σοβαρές αλλεργίες στρέφονται σε ψεύτικα χριστουγεννιάτικα δέντρα για τις γιορτές, ο Κούμινγκς αναφέρει ότι αυτά τα δέντρα, επίσης, μπορούν να έχουν αντίκτυπο στην ποιότητα του αέρα του σπιτιού μας.
«Αυτά τα τεχνητά δέντρα, περιέχουν πλαστικά και PVC [χλωριούχο πολυβινύλιο] και ένας από τους σημαντικότερους πλαστικοποιητές σε αυτά τα υλικά είναι οι φθαλικές ενώσεις», αναφέρει ο Κούμινγκς. Επιπλέον, όπως λέει, τα τεχνητά δέντρα περιέχουν και επιβραδυντικά φλόγας (ομάδα χημικών ουσιών που προστίθενται σε βιομηχανικά υλικά).
Όταν πρόκειται για αυτά τα επιβραδυντικά φλόγας, «ορισμένες από τις ενώσεις μπορεί να είναι νευροτοξίνες ή καρκινογόνες ουσίες έπειτα από μακροχρόνια έκθεση», συμπληρώνει.
Κι όταν πρόκειται για φθαλικές ενώσεις, ή φθαλικούς εστέρες (μία κατηγορία χημικών ενώσεων που χρησιμοποιούνται κυρίως ως πλαστικοποιητές) … πρόκειται για ουσίες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις ορμόνες του σώματός μας.
«Υπάρχει μεγάλη έρευνα σε εξέλιξη ως προς την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων, ειδικά σχετικά με τις φθαλικές ενώσεις, επειδή είναι ένα από αυτά τα χημικά (που μένουν πάντα χημικά)», προσθέτει. Οι χημικές ουσίες Forever είναι ανθρωπογενείς χημικές ουσίες που δεν διασπώνται κι ως αποτέλεσμα παραμένουν για εκατοντάδες και εκατοντάδες χρόνια.
Επιπλέον, ενώ μπορούν να εξατμιστούν στον αέρα του σπιτιού, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να τα εισπνεύσουμε, μπορούν επίσης να κολλήσουν στα χέρια μας ή σε άλλα προϊόντα, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να καταποθούν περαιτέρω και μπορούν ακόμη και να εισέλθουν απευθείας στην κυκλοφορία του αίματός μας μετά από επαφή με το δέρμα, όπως σημειώνει ο Κούμινγκς.
«Υποστηρίζω ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανησυχία για την υγεία από την πιθανή έκθεση σε τερπένιο (τα τερπένια και τα τερπενοειδή είναι οι ενώσεις της κάνναβης που δίνουν στα φυτά και στα λουλούδια την αρωματική ποικιλία και τις ξεχωριστές γεύσεις τους) με άρωμα πεύκου», αναφέρει.
Πόσα άλλα πλαστικά προϊόντα φέρνουμε στο σπίτι μας
«Θα ήθελα επίσης να πω: Πόσα άλλα πλαστικά προϊόντα φέρνουμε στο σπίτι μας;» λέει ο Κούμινγκς. Ανάμεσα σε πλαστικά μπουκάλια νερού, πλαστικές συσκευές, πλαστικά παιχνίδια και πλαστική διακόσμηση — η απάντηση είναι πιθανώς «πολλά».
«Είναι τα τεχνητά δέντρα η κύρια πηγή αυτής της ρύπανσης; Μάλλον όχι», είπε ο Κούμινγκς.
Επιπλέον, ο Πόπεντιεκ επεσήμανε ότι «οι φθαλικοί εστέρες βρίσκονται συνήθως στη σκόνη του σπιτιού» πέρα από την περίοδο των Χριστουγέννων. Έτσι, ανεξάρτητα από τα πλαστικά που φέρνουμε, η ρύπανση παραμένει.
«Ξέρουμε ότι μετακινείται από τα πλαστικά στο σπίτι μας στη σκόνη», αναφέρει ο ίδιος.
Εάν είμαστε κάποιοι που ανησυχούν πολύ για τις φθαλικές ενώσεις και τα πλαστικά γενικότερα, θα πρέπει να αποφύγουμε τα τεχνητά δέντρα, λέει ακόμα. Όμως, αν έχουμε πολλά άλλα πλαστικά αντικείμενα στο σπίτι μας, ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα.
(Αλλά) αυτό δεν είναι ζήτημα προς πανικό. Οι ειδικοί έχουν χριστουγεννιάτικα δέντρα σπίτι τους
Ενώ και οι δύο ειδικοί είπαν ότι περιορίζουν (ή δεν χρησιμοποιούν) αρωματικά οικιακά προϊόντα όπως αρωματικά απορρυπαντικά, σαπούνι σώματος και είδη καθαρισμού, και οι δύο έχουν χριστουγεννιάτικα δέντρα στα σπίτια τους.
«Υπάρχει μια συναισθηματική προσκόλληση με την οποία μεγάλωσα», λέει ο Πόπεντιεκ. «Μου αρέσει η μυρωδιά, η ατμόσφαιρα και η ψυχολογική αξία (της μνήμης)».
Πρόσθεσε ότι όταν πρόκειται για οποιοδήποτε θέμα για την ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους, πρέπει να εξισορροπήσουμε τις επιπτώσεις στη σωματική υγεία με τις ψυχολογικές επιπτώσεις. Εάν το χριστουγεννιάτικο δέντρο μας, μας φέρνει χαρά, δεν πρέπει να σταματήσουμε να αγοράζουμε για να προστατεύσουμε την ποιότητα του αέρα του σπιτιού μας (εκτός αν είμαστε από τους λίγους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα) εάν το σπίτι μας είναι γεμάτο και άλλους παράγοντες κινδύνου για την ποιότητα του αέρα.
Και οι δύο ειδικοί πρόσθεσαν ότι υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα στα σπίτια μας – άλλα πλαστικά αντικείμενα, αρωματικά καθαριστικά, κεριά και σόμπες αερίου – που επηρεάζουν επίσης τον αέρα που αναπνέουμε.
Δεν υπάρχει μεγάλη έρευνα για να γνωρίζουμε ακριβώς πόσο επηρεάζουν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα στην ποιότητα του αέρα του σπιτιού μας, αλλά ο Πόπεντιεκ λέει ότι θα εκπλαγεί αν (αποδειχτεί ότι) τα χριστουγεννιάτικα δέντρα αποτελούν τεράστιο κίνδυνο και επίσης θα εκπλαγεί αν (αποδειχτεί ότι) τα χριστουγεννιάτικα δέντρα αποτελούν μηδενικό κίνδυνο.
Αν θέλουμε καλύτερη ποιότητα εσωτερικού αέρα υπάρχουν πράγματα που μπορούμε κάνουμε
Ο Κούμινγκς αναφέρει ότι θα πρέπει πάντα να ακολουθούμε τις βέλτιστες πρακτικές για την ποιότητα του αέρα εσωτερικών χώρων, είτε φέρνουμε είτε απομακρύνουμε ένα δέντρο από τον εσωτερικό μας χώρο.
«Πράγματα που μου αρέσει να κάνω πάντα – να καθαρίζω με σαπούνι και νερό αντί να χρησιμοποιώ σκληρά χημικά όποτε είναι δυνατόν, να περιορίζω τη χρήση αρωματικών προϊόντων [και] να ανοίγω πάντα ένα παράθυρο για να καθαρίσω μερικούς από αυτούς τους εσωτερικούς ρύπους», λέει.
Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε φίλτρα στο σπίτι μας, τα οποία «καθαρίζουν τα σωματίδια και τη σκόνη εσωτερικού χώρου», σημειώνει ο Κούμινγκς.
Ο Πόπεντιεκ προσθέτει ότι αν ανησυχούμε πραγματικά για τις εκπομπές είτε από πραγματικό είτε από τεχνητό δέντρο, μπορούμε να το στήσουμε σε εξωτερικό χώρο ή σε ένα γκαράζ πριν το βάλουμε στο σπίτι μας. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση των αρχικών εκπομπών σε εσωτερικούς χώρους. Αλλά, αυτό το βήμα είναι πιθανώς απαραίτητο μόνο για όσους έχουν παρουσιάσει αντιδράσεις στα δέντρα, είπε. Δεν είναι απαραίτητο για τον μέσο άνθρωπο.
Πέρα από τα προβλήματα ποιότητας του αέρα, να θυμόμαστε ότι τα αληθινά χριστουγεννιάτικα δέντρα αποτελούν κίνδυνο πυρκαγιάς
«Όποτε μιλάμε για την ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους, πρέπει να μιλάμε για τον σχετικό κίνδυνο και πόσο επικίνδυνο είναι ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο σε σύγκριση με άλλα πράγματα που κάνουμε», λέει ο Πόπεντιεκ.
Τόνισε ότι τα πραγματικά χριστουγεννιάτικα δέντρα έχουν τη δυνατότητα να καούν. Είναι σημαντικό να κρατάμε το δέντρο μας ποτισμένο και να το απομακρύνουμε από το σπίτι μας όταν ξεραθεί.
Αυτό θα συμβάλει στη μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς όταν πρόκειται για το πραγματικό μας δέντρο, το οποίο, όπως λέει ο Πόπεντιεκ, υπερτερεί κατά πολύ (του τεχνητού) όσον αφορά στα προβλήματα ποιότητας του εσωτερικού αέρα.
