Τα Χριστούγεννα είναι μία από τις πιο αγαπημένες γιορτές μικρών και μεγάλων σε όλο τον κόσμο. Στις περισσότερες χώρες, ο εορτασμός των Χριστουγέννων περιλαμβάνει το στήσιμο και το άναμμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου, το κρέμασμα των χριστουγεννιάτικων στεφανιών, χριστουγεννιάτικα στολίδια, ζαχαρωτά και τη δημιουργία της σκηνής της Γέννησης, που περιγράφει τη γέννηση του Ιησού Χριστού. Ψάλλονται τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα και διηγούνται ιστορίες με θέμα τους το μωρό Ιησού, τον Άγιο Νικόλαο, τον Άγιο Βασίλη και τον Πατέρα των Χριστουγέννων.
Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια έθιμα που ξεχωρίζουν από χώρα σε χώρα. Γι’ αυτό, σε αυτό το άρθρο, συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε, τα χριστουγεννιάτικα έθιμα σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες, για να ανακαλύψετε πώς γιορτάζουν τα Χριστούγεννα και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι…
Τα έθιμα της Ιταλίας
Στην γειτονική μας χώρα, την Ιταλία, η περίοδος των Χριστουγέννων ξεκινάει από 8 Δεκεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 6 Ιανουαρίου. Οι δρόμοι και οι κεντρικές πλατείες στολίζονται με φωτάκια και με την παραδοσιακή φάτνη. Μεταξύ 23-24 Δεκεμβρίου, οι περισσότεροι τελούν νηστεία και ανήμερα των Χριστουγέννων γευματίζουν το παραδοσιακό τους γεύμα. Πάνω-κάτω μοιάζει αρκετά με τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα.
Με σημαντική διαφορά, την 6η Ιανουαρίου (τη λήξη των χριστουγεννιάτικων διακοπών τους), όπου φημολογείται ότι κάνει τον ερχομό της η Befana. Μια παλιά, φτωχή και καλή μάγισσα. Μέσα σε χριστουγεννιάτικες κάλτσες αφήνει κάρβουνα για τα άτακτα παιδιά και γλυκά και παιχνίδια για τα καλά και φρόνιμα. Ως αντάλλαγμα τρώει καρύδια και μπισκότα, με τα οποία οι οικοδεσπότες έχουν φροντίσει να γεμίσουν τις πιατέλες.
Σύμβολο των Χριστουγέννων για τους Ιταλούς αποτελεί η Φάτνη, όπου όλοι οι χαρακτήρες δεσπόζουν από τις 8 Δεκεμβρίου, ενώ το Θείο βρέφος τοποθετείται στις 25 Δεκέμβρη (τα μεσάνυχτα).
Τα έθιμα της Ισπανίας
Τα Χριστούγεννα στην Ισπανία δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από αυτά, τόσο στην Ελλάδα όσο και την Ιταλία. Βασική διαφορά είναι ότι στις 5 Ιανουαρίου πραγματοποιείται μια μεγάλη παρέλαση που λέγεται Cabalgata de Reyes, κατά τη διάρκεια της οποίας οι άνθρωποι παρελαύνουν ντυμένοι «Τρείς Μάγοι», αλλά και σε άλλες μορφές της θρησκείας. Όση ώρα διαρκεί η παρέλαση, όσοι συμμετέχουν προσφέρουν στα παιδιά γλυκά.
Τα έθιμα της Γαλλίας
Η περίοδος των Χριστουγέννων είναι πάρα πολύ σημαντική και ειδικά στη Γαλλία, τα Χριστούγεννα σημαίνουν οικογένεια. Το βράδυ της 24ης Δεκεμβρίου, όλη η οικογένεια μαζεύεται και απολαμβάνει το χριστουγεννιάτικο οικογενειακό δείπνο. Εκεί, κάνει φανερή την εμφάνιση του ο Pere Noel (ο κατά τους Γάλλους Άγιος Βασίλης), που μοιράζει χαρά, αγάπη και δώρα, σε όλα τα παιδιά.
Οι Γάλλοι δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο ρεβεγιόν, το παραδοσιακό εορταστικό τραπέζι. Προτιμούν συνήθως θαλασσινά και στρείδια, ενώ την ημέρα των Χριστουγέννων επιλέγουν γαλοπούλα.
Τα έθιμα του Βελγίου
Τα Χριστούγεννα στο Βέλγιο έχουν πολλά κοινά με αυτά της Ιταλίας. Δεν εμφανίζεται κάποια καλή μάγισσα που φέρνει δώρα στα παιδιά, αλλά ο Άγιος Βασίλης με τον βοηθό του. Τα δώρα τα τοποθετούν μέσα στις χριστουγεννιάτικες κάλτσες (όπως γίνεται και στην περίπτωση της Ιταλίας). Αντί για καρύδια και μπισκότα που αφήνουν οι Ιταλοί, οι Βέλγοι αφήνουν σανό και ζάχαρη, για το άλογο του Άγιου Βασίλη.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι στο Βέλγιο γίνονται μικρές παραστάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Οι παραστάσεις έχουν ως κύρια θεματολογία τη Θεία Γέννηση.
Τα έθιμα της Πολωνίας
Η περίοδος των Χριστουγέννων στην Πολωνία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι ντόπιοι βρίσκουν την ευκαιρία για εσωτερική και πνευματική αναζήτηση στην αναμονή τους για τη μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων.
Η διακόσμηση βασίζεται κυρίως σε κλαδιά από πεύκο και αλεξανδρινά. Η ημέρα των Χριστουγέννων είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στον θεσμό της οικογένειας. Το γιορτινό τραπέζι σηματοδοτεί την αγνότητα και τη χαρά, με το λευκό τραπεζομάντιλο να είναι σήμα κατατεθέν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι της Πολωνίας. Το άσπρο, σύμφωνα με την παράδοση της Πολωνίας, σηματοδοτεί την αγνότητα και την απαρχή.
Το χριστουγεννιάτικο γεύμα ξεκινάει με το «μοίρασμα του μπισκότου», ως ένδειξη της αγάπης και της συμφιλίωσης. Θερμές ευχές και αγκαλιές συνοδεύουν αυτό το υπέροχο γεύμα. Τα δώρα τοποθετούνται κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δένδρο και προσφέρονται από το πιο νεαρό σε ηλικία μέλος.
Σύμφωνα με την αγγλοσαξονική παράδοση, τα δώρα δεν απευθύνονται σε συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά είναι γενικής χρήσης ή ενδιαφέροντος.
Τα έθιμα της Ρουμανίας
Η περίοδος των Χριστουγέννων, δεν διαφέρει σημαντικά με αυτές των υπόλοιπων χωρών. Παραμένει οικογενειακή γιορτή με παραδοσιακά εδέσματα να γεμίζουν το τραπέζι. Με το Χριστουγεννιάτικο δέντρο και τα φωτάκια να κοσμούν όχι μόνο τα σπίτια, αλλά ολόκληρη τη χώρα της Ρουμανίας.
Αρκετά ιδιαίτερο έθιμο στην Ρουμανία είναι το βράδυ στις 5 Δεκεμβρίου (είκοσι μέρες πριν τα Χριστούγεννα), οπότε τα μικρά παιδιά, πάντα με τη συνοδεία των γονιών τους, βγάζουν έξω από το σπίτι τα παπούτσια τους.
Την άλλη μέρα το πρωί, στα παπούτσια των καλών παιδιών, ο Άγιος Νικόλαος μαζί με τη βοήθεια των ξωτικών του, τοποθετεί γλυκά και δώρα, ως επιβράβευση για την καλή συμπεριφορά τους καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στα πιο άτακτα παιδιά, ο Άγιος Νικόλαος αφήνει κάρβουνα και βέργες (για να τους δείρουν)!
Τα έθιμα της Αγγλίας
Για τους Άγγλους, η γιορτή των Χριστουγέννων είναι βαρυσήμαντη. Οι προετοιμασίες για τον εορτασμό των Χριστουγέννων ξεκινάνε από τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη. Την παραμονή των Χριστουγέννων διεξάγεται ο αγώνας αγγλικού ράγκμπι (ανάμεσα σε γειτονικά χωριά της Αγγλίας και συμμετέχουν άτομα έως 21 ετών). Κατά τη διάρκεια του ημιχρόνου και μετά το τέλος του αγώνα, υπάρχει άφθονο ποτό και φαγητό, υπό το άκουσμα χριστουγεννιάτικων τραγουδιών.
Στην εκκλησία του Betchworth, γίνεται η αναπαράσταση της γέννησης του Χριστού και οι πιστοί μαζεύονται γύρω από τις τοπικές συνοικίες και ψάλλουν τα κάλαντα. Στην εκκλησία αυτή έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας «4 γάμοι και 1 κηδεία».
Η ημέρα των Χριστουγέννων ξεκινάει από τις πρώτες πρωινές ώρες, με την ανταλλαγή δώρων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Απαραίτητο αξεσουάρ είναι το πουλόβερ των Χριστουγέννων, σε κάθε σπίτι στην Αγγλία. Στις 15:00 η ώρα το οικογενειακό κλίμα κάνει μία μικρή παύση, για να ακούσουν το διάγγελμα της Βασίλισσας.
Στη συνέχεια, σειρά έχουν τα οικογενειακά επιτραπέζια, παιχνίδια και οι οικογενειακές χριστουγεννιάτικες ταινίες. Την επομένη των Χριστουγέννων, στις 26 Δεκεμβρίου, είναι επίσημη αργία για τους Άγγλους. Την ημέρα αυτή την ονομάζουν boxing day. Από τα παλιά χρόνια, η συγκεκριμένη μέρα είχε καθιερωθεί ως η μέρα που οι πλούσιοι έκαναν δώρα στους υπηρέτες τους. Τους έδιναν, επίσης την άδεια να γυρίσουν στις οικογένειές τους και να γιορτάσουν μαζί τους τη γέννηση του Θείου βρέφους.
Τα έθιμα της Δανίας
Για τη Δανία, όπως και για όλες τις παραπάνω χώρες, τα Χριστούγεννα έχουν ιδιαίτερη σημασία. Κάθε οικογένεια φτιάχνει μόνη της χειροποίητα στεφάνια με αλεξανδρινό και πάνω του τοποθετούν τέσσερα κεριά, ένα για κάθε Κυριακή έως τα Χριστούγεννα.
Το ξεχωριστό έθιμο στη Δανία κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων είναι το γνωστό «έθιμο του κεριού». Πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν και τα καλικαντζαράκια (γνωστά ως Julenisser).
Τα πράγματα δε διαφέρουν από τις άλλες χώρες, όσον αφορά στο εορταστικό γεύμα. Η μοναδική διαφορά είναι ότι στο δανέζικο γλυκό, «κρύβεται» ένα αμύγδαλο. Όποιος είναι ο τυχερός και το βρει, ανταμείβεται με το λεγόμενο «δώρο του αμυγδάλου».
Τα έθιμα της Ολλανδίας
Η ημέρα των Χριστουγέννων γιορτάζεται αρκετά νωρίς στην Ολλανδία, και πιο συγκεκριμένα στις 6 Δεκεμβρίου. Η ημέρα που τιμάται η μνήμη του Αγίου Νικολάου.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Νικόλαος φθάνει στην Ολλανδία τρεις εβδομάδες νωρίτερα από τη γιορτή του. Έρχεται με πλοίο μέσα στο οποίο υπάρχει πληθώρα από δώρα. Στο λιμάνι τον υποδέχεται η Βασίλισσα Βεατρίκη, μαζί με πλήθος κόσμου. Αυτό το έθιμο χρονολογείται από όταν η Ολλανδία ήταν αποικιοκρατική.
Τις επόμενες μέρες, ο Άγιος Βασίλης μαζί με τον βοηθό του τον γνωστό Μαύρο Πίτ, ξεκινούν το μοίρασμα των δώρων σε όλα τα παιδιά. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα παιδιά παίρνουν τα δώρα τους στις 5 Δεκεμβρίου. Την επόμενη μέρα ξεκινούν να στολίζονται τα πρώτα χριστουγεννιάτικα δέντρα, πάντα αφού έχει φύγει ο Άγιος Βασίλης.
Τα έθιμα της Γερμανίας
Για τους Γερμανούς, η γιορτή των Χριστουγέννων είναι επίσης ξεχωριστή. Αρκετά σημαντική ημέρα για την Γερμανία, κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, είναι η 6 Δεκεμβρίου, διότι τότε γιορτάζεται ο Άγιος Νικόλαος που είναι παρόμοιος για αυτούς με τον Άγιο Βασίλη.
Οι Γερμανοί δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στον στολισμό του σπιτιού τους. Χαρακτηριστικά, σε όσα σπίτια διαθέτουν κήπο θα δείτε ένα αληθινό έλατο με λαμπάκια. Πολύ γνωστό έθιμο επίσης είναι και το adventskranz.
Ένα έθιμο που σιγά σιγά έχει αρχίσει να διαδίδεται και στην Ελλάδα από την Γερμανία, είναι αυτό του χριστουγεννιάτικου ημερολογίου. Δίνεται σε μικρούς και μεγάλους, ξεκινάει από το 1 και φτάνει έως το 24. Είναι χάρτινο και κάθε μέρα ανοίγεις από ένα και σε περιμένει μία έκπληξη. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο σοκολατάκι ή ζαχαρωτό.
Τα δώρα «έρχονται» στις 24 Δεκεμβρίου από τον Χριστό ή τον Βαιναχτσμαν. Το έθιμο αυτό ξεκίνησε μετά την μεταρρύθμιση του Λουθήρου, για να δοθεί μια πιο εορταστική πινελιά στην ημέρα γέννησης του Χριστού. Το δέντρο το στολίζουν την παραμονή των Χριστουγέννων.
Ένα ακόμη ιδιαίτερο έθιμο, είναι αυτό των τριών μάγων. Από τις 27 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου, μικρά παιδάκια που είναι ντυμένα τρεις μάγοι, πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν. Τους προσφέρουν ξηρούς καρπούς, γλυκά και χρήματα, για όποιον έρανο εκπροσωπούν. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, οι φερόμενοι τρεις μάγοι γράφουν με κιμωλία τα αρχικά τους (Κασπάρ, Μελχιόρ και Μπαλτάζαρ) και το τρέχον έτος. Για παράδειγμα, 20*C+M+B+09. Αυτά τα γκράφιτι θεωρείται ότι φέρνουν τύχη και οι σπιτονοικοκύρηδες δεν τα σβήνουν.
