Ρεπορτάζ Κατερίνα Ροββά
«…Πάμε όλοι ένα follow στον Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας», έλεγε το ευφάνταστο βίντεο που κυκλοφόρησε πριν από σχεδόν ενάμιση χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και αυτό που κάποτε έμοιαζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας πλέον έγινε πραγματικότητα: το κήρυγμα μέσω social media γίνεται viral στην Ελλάδα.
Δοξολογίες στο Instagram, θεία λειτουργία στο Facebook και κατήχηση από τα κανάλια του YouTube είναι μερικές από τις τάσεις που υιοθετούν καινοτόμοι ιεράρχες θέτοντας την τεχνολογία στην υπηρεσία της Εκκλησίας. Τα χιλιάδες views και οι δεκάδες χιλιάδες ακόλουθοι που συναντά κανείς στις σελίδες των μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος αποδεικνύουν πως… το «Κύριε Ελέησον» μπορεί κάλλιστα να είναι και ηλεκτρονικό.
Η αρχή έγινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν οι ναοί έκλεισαν λόγω των περιοριστικών μέτρων και ο κίνδυνος απώλειας της επαφής με το ποίμνιο ήταν ορατός. Με πρωτοπόρο τον Μητροπολίτη Νέας Ιωνίας, Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος Γαβριήλ, το κήρυγμα μεταφέρθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, τον Μάρτιο του 2020, στα πρώτα live που ξεκίνησε ο Γαβριήλ συμμετείχαν ταυτόχρονα έως και 1.200 άτομα, ενώ ο συνολικός αριθμός των προβολών έφτασε τις 90.000. Με δυσκολία μπορεί κάποιος να θυμηθεί αν είδε ποτέ 1.200 άτομα να συμμετέχουν στο κατηχητικό ή στην κυριακάτικη λειτουργία της ενορίας του. Κάποιοι μητροπολίτες αφήνουν πίσω τους νοοτροπίες του παρελθόντος και κάνουν τη διαφορά.
Από τον αφορισμό στην ευλογία
Δεν έχουν περάσει παρά μόλις 10 χρόνια από την εποχή που ο αείμνηστος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς αφόριζε το Facebook και απαγόρευε αυστηρά στους κληρικούς να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Την εποχή εκείνη, έκπληκτοι οι ιερείς ενημερώνονταν διά στόματος Κοσμά πως όχι μόνο θα έπρεπε να διαγράψουν άμεσα τους προσωπικούς τους λογαριασμούς στο Facebook αλλά και ότι θα επιβάλλονταν αυστηρές κυρώσεις σε όσους δεν συμμορφώνονταν προς τις υποδείξεις.
Ο κόσμος, όμως, προχωρά με ταχείς ρυθμούς. Μόλις έντεκα μήνες μετά την κοίμηση του Κοσμά και την ενθρόνιση του Δαμασκηνού, η Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας απέκτησε τους δικούς της λογαριασμούς στα social media «με την ευλογία του σεβασμιωτάτου», όπως αναφέρεται στην επίσημη σελίδα της Μητρόπολης στο Facebook, μετατρέποντας τις παλαιότερες υποδείξεις σε μακρινή ανάμνηση.
Webinars μέσω Zoom
Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι και ο Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, ένας ιεράρχης που τολμά να καινοτομεί αναζητώντας διαρκώς νέους τρόπους επαφής με την κοινωνία – χωρίς στεγανά και αγκυλώσεις.
Διατηρώντας προσωπική σελίδα στο Facebook και το Instagram, εκτός από τις σελίδες της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, ο Ιγνάτιος ενημερώνει το κοινό για τις ποικίλες δραστηριότητες της Μητρόπολης και απευθύνεται ζωντανά στον κόσμο, ενώ με πρωτοβουλία του ιδίου συστάθηκε πριν από λίγα χρόνια και διαδικτυακή σχολή γονέων και συζύγων που πραγματοποιείται με webinars μέσω Zoom.
Περισσότεροι οι followers κι από τους κατοίκους
Είναι μια μόδα που θα περάσει; Ή αποτελεί τον δρόμο για το μέλλον, καθώς «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»; Την απάντηση δίνουν οι αριθμοί: τα κυριακάτικα πρωινά χιλιάδες πιστοί από ολόκληρη την Ελλάδα συντονίζονται μέσω λάπτοπ, ηλεκτρονικών υπολογιστών ή ακόμη και κινητών τηλεφώνων σπάζοντας το φράγμα της απόστασης και μετέχουν από κοινού σε μια νέα θρησκευτική εμπειρία.
Τουλάχιστον έξι μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος έχουν επιλέξει αυτόν τον δυναμικό τρόπο επικοινωνίας με τους πιστούς στοχεύοντας πολύ στις νέες ηλικίες, ενώ η σελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Ιωνίας μετρά 191.000 ακολούθους στο Facebook, δηλαδή περισσότερους από τους κατοίκους όλων των περιοχών που περιλαμβάνονται στη δικαιοδοσία της…
Aιτήματα «υπέρ υγείας» τώρα και στο messenger
Η Ιερά Μητρόπολη της Κερκύρας συγκαταλέγεται στις μητροπόλεις που πρωτοστατούν στην αξιοποίηση των τεχνολογιών για την προσέγγιση των πιστών, καθώς – εκτός από το Instagram και το Facebook – την περασμένη άνοιξη απέκτησε λογαριασμό και στο Telegram, τη γνωστή υπηρεσία ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων και βιντεοκλήσεων.
Οι αναρτήσεις της είναι σχεδόν καθημερινές, ενώ οι πιστοί έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα την ψηφιακή τους σχέση με την Εκκλησία: κάτω από τις live λειτουργίες αρκετοί ζητούν τη μνημόνευση των ανθρώπων τους «υπέρ υγείας» στέλνοντας τα ονόματά τους είτε στα σχόλια της ανάρτησης είτε μέσω messenger…
Από το «Αρχονταρίκι» στα βίντεο των 60 δευτερολέπτων
Σημασία δεν έχει μόνο το μήνυμα αλλά και ο τρόπος που επιλέγει κάποιος για να το επικοινωνήσει. Τα καθιερωμένα βιντεάκια «Ο Δημητριάδος Ιγνάτιος σε 60 δευτερόλεπτα» που περιλαμβάνονται στη σελίδα της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος αποδεικνύουν πως ο Ιγνάτιος γνωρίζει καλά αυτό το αξίωμα.
Γνωστός για την τόλμη με την οποία διατυπώνει τις απόψεις του, χωρίς ταμπού και προκαταλήψεις, ο σεβασμιότατος εκτιμά την επικοινωνία με κάθε μέσο καθώς επί σχεδόν 20 χρόνια, από το 1992 μέχρι το 2011, διατηρούσε την κυριακάτικη εκπομπή «Αρχονταρίκι» στην ΕΡΤ. Παρ’ όλα αυτά αναγνωρίζει την αναντικατάστατη αξία της διαπροσωπικής επαφής.
«Μέσα στην Εκκλησία το βασικό ζητούμενο είναι το «κοντά». Ενα «κοντά» που αφορά όχι μόνο τις καρδιές αλλά και τα σώματα. Η Εκκλησία είναι μια ελπίδα για τον κόσμο που βρίσκεται σε απόσταση, γιατί θυμίζει διαρκώς πως έχουμε ανάγκη την προσέγγιση του άλλου και πως η παρουσία αυτή είναι ο μόνος δρόμος για να οδηγηθούμε στην αληθινή αγάπη», δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο «Βήμα».
Κάλεσμα στους νέους από το Διαδίκτυο
Σε ηλικία 47 ετών και έχοντας ολοκληρώσει σπουδές Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Δαμασκηνός, ανήκει σε εκείνους που πιστεύουν ότι η Εκκλησία πρέπει να βγει από τους τέσσερις τοίχους του ναού και να προσεγγίσει την κοινωνία με μια φρέσκια ματιά.
Το στίγμα του έδωσε κατά την ομιλία που παρέθεσε μετά την ενθρόνισή του τον Νοέμβριο του 2022: «Μέ τήν αἴσθηση ὅτι ἡ Ἐκκλησία (…) θέλει νά συναντήσει τά παιδιά καί τούς νέους στό σχολεῖο, στό πανεπιστήμιο, στον ἀθλητισμό (…) μέ ἕναν γόνιμο διάλογο πού δέν θά ἀποκλείει ἀκόμη καί τό Διαδίκτυο», ανέφερε μεταξύ άλλων σε ένα ιδιότυπο κάλεσμα προς τους νέους.
Ως εκ τούτου, δεν προκάλεσε έκπληξη το γεγονός ότι η Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας απέκτησε λίγο καιρό αργότερα τη δική της επίσημη σελίδα στο Facebook, ένα «ηλεκτρονικό, αρχονταρίκι», σπάζοντας τις ρητές απαγορεύσεις του προκατόχου του, Κοσμά, ο οποίος είχε αφορίσει ρητά τα social media.
To «όπλο» της επικοινωνίας και τα χιλιάδες views
Μια από τις πιο δυναμικές σελίδες στο Facebook, με μεγάλη αλληλεπίδραση, με συμμετοχή του κόσμου και χιλιάδες views έχει η Μητρόπολη Νέας Ιωνίας.
«Θεωρώ πως η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη ανάπτυξη της επικοινωνίας. Η επικοινωνία αποτελεί ένα πολύ μεγάλο «όπλο» που έχουμε στη διάθεσή μας, το οποίο μπορούμε να λειτουργήσουμε είτε θετικά προς όφελος, είτε αρνητικά, δημιουργώντας προβλήματα. Εγώ πάντοτε στη ζωή μου κρατάω την πρώτη διάσταση, η οποία θεωρώ ότι πρέπει να είναι και η επιλογή κάθε ανθρώπου, αλλά και θεσμού ό,τι και αν εκπροσωπεί», είχε επισημάνει ο σεβασμιότατος Γαβριήλ σε παλαιότερη συνέντευξή του στο orthodoxia.info.
