Οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τις πλατφόρμες με βραχυχρόνιες ενοικιάσεις (STR) όπως Airbnb, Booking.com κ.ά, είναι πιθανό να εγκριθούν κατά τη διάρκεια συνεδρίασης των υπουργών Οικονομίας στις 2 Μαρτίου, σύμφωνα με το Euractiv.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη νομοθετική πρόταση τον περασμένο Νοέμβριο, επιδιώκοντας να εξορθολογίσει τη διαδικασία εγγραφής για οικοδεσπότες σε όλη την ΕΕ και να υποχρεώσει τις ταξιδιωτικές πλατφόρμες να μοιράζονται δεδομένα με τις δημόσιες αρχές.
Η πρόσφατη έκρηξη στις βραχυχρόνιες μισθώσεις -η οποία πλέον αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο περίπου του συνόλου των τουριστικών καταλυμάτων στην ΕΕ- έχει ασκήσει πίεση σε αρκετές κοινότητες.
Σχολιάζοντας τον επικείμενο νόμο της Επιτροπής για τις STR, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (EESC) προέτρεψε τις εθνικές και τοπικές αρχές να πραγματοποιήσουν εκτιμήσεις επιπτώσεων για να δουν πώς αυτές οι δραστηριότητες επηρεάζουν τη ζωή των κατοίκων της περιοχής και των επιχειρήσεων, όπως ξενοδοχεία και άλλες εγκαταστάσεις φιλοξενίας.
Όπως υπογραμμίζει ο Marinel Dănuț Mureșan, εισηγητής της EESC «αν και ο ίδιος ο κανονισμός αφορά μόνο τη συλλογή και την κοινή χρήση δεδομένων σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη διαμονή σε επίπεδο ΕΕ, έμμεσα, εάν οι εθνικές αρχές μπορέσουν να λάβουν αυτά τα δεδομένα από τις πλατφόρμες, μπορούμε να λάβουμε κάποια πιο ουσιαστικά αποτελέσματα. Οι εκτιμήσεις επιπτώσεων θα είναι ένα βασικό εργαλείο για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής».
Πεδίο εφαρμογής
Η νομοθετική πρόταση πρόκειται να ρυθμίσει την ακμάζουσα αγορά βραχυπρόθεσμων ενοικίων, η οποία άνοιξε την πόρτα σε τεράστιες ευκαιρίες για οικοδεσπότες και τουρίστες.
Ωστόσο, οδήγησε επίσης σε overtourism σε αρκετές πόλεις (και ιδιαίτερα στο κέντρο), ενώ μείωσε τη διαθεσιμότητα μακροχρόνιων ενοικίων.
Όπου οι τοπικές αρχές, όπως οι δήμοι του Άμστερνταμ και της Βαρκελώνης, προσπάθησαν να παρέμβουν, αντιμετώπισαν δυσκολίες στην επιβολή των κανόνων λόγω της έλλειψης διαθέσιμων δεδομένων λόγω τεχνικών και κανονιστικών περιορισμών, ιδίως σε σχέση με τους κανόνες προστασίας δεδομένων.
Το κείμενο διευκρινίζει ότι η βραχυχρόνια μίσθωση μπορεί να αφορά δωμάτια στην κατοικία του οικοδεσπότη, αλλά και ολόκληρες κατοικίες τόσο στη στεριά όσο και στο νερό, πράγμα που σημαίνει ότι οι πλωτές κατοικίες καλύπτονται από τον κανονισμό.
Διοικητικές διαδικασίες
Το σχέδιο κανονισμού εναρμονίζει τη διαδικασία εγγραφής σε εθνικό επίπεδο, μετά την οποία η δημόσια αρχή θα εκδώσει ένα μοναδικό αναγνωριστικό για το κατάλυμα που ενοικιάζεται, το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση σε διαφορετικές πλατφόρμες, ένα φαινόμενο γνωστό ως πολυκαταχώριση.
Οι χώρες της ΕΕ επιθυμούσαν να διακρίνουν αυτή τη διαδικασία εγγραφής από τη διαδικασία αδειοδότησης.
Οι δημόσιες αρχές ενδέχεται να ζητήσουν από τους οικοδεσπότες να παράσχουν δικαιολογητικά έγγραφα, συμπεριλαμβανομένης της εξουσιοδότησης, εφόσον αυτή η απαίτηση είναι σύμφωνη με το δίκαιο της ΕΕ.
Εάν η αρχή βρει λόγο να αμφιβάλλει για τις παρεχόμενες πληροφορίες, μπορεί να ζητήσει από τους αριθμούς εγγραφής και την ηλεκτρονική πλατφόρμα να αφαιρέσουν τις καταχωρίσεις. Η αρχή μπορεί να αποσύρει τον αριθμό εγγραφής της εάν οι οικοδεσπότες δεν διορθώσουν τις πληροφορίες.
Διαθέσιμες πληροφορίες
Προστέθηκε νέα διατύπωση που απαιτεί οι πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα των οικοδεσποτών σε σχέση με το σύστημα εξουσιοδότησης, ιδίως τους πιθανούς μηχανισμούς επανόρθωσης σε περίπτωση διαφωνίας, να είναι άμεσα διαθέσιμες για τους οικοδεσπότες σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για τις υπηρεσίες.
Ομοίως, τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν όλες τις σχετικές πληροφορίες για την παροχή υπηρεσιών βραχυχρόνιας μίσθωσης στην εθνική τους επικράτεια, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας εγγραφής και των όρων πρόσβασης ή διάθεσης στην αγορά ενοικιαζόμενων καταλυμάτων.
Εκ των υστέρων έλεγχοι
Ένα άλλο σημείο συζήτησης μεταξύ των εθνικών εκπροσώπων ήταν η σχέση μεταξύ του σχεδίου νόμου και του πρόσφατα εγκριθέντος νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA).
Βασική αρχή του DSA είναι ότι δεν μπορεί να αναμένεται από τους οικονομικούς φορείς να παρακολουθούν όλο το περιεχόμενο στις πλατφόρμες τους.
«Οι πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης θα πρέπει να απαιτούν μόνο εύλογες προσπάθειες για τη διενέργεια τυχαίων ελέγχων μέσω της χρήσης λειτουργιών που προσφέρονται από το Ενιαίο Ψηφιακό Σημείο Εισόδου», αναφέρεται στο κείμενο.
Οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να δημιουργήσουν Ενιαία Ψηφιακά Σημεία Εισόδου, ένα εθνικό κεντρικό σύστημα ελεύθερα προσβάσιμο και αναγνώσιμο από μηχανήματα που θα επιτρέπει στις πλατφόρμες να διενεργούν αυτούς τους τυχαίους ελέγχους των αριθμών εγγραφής.
Οι εκπρόσωποι των εθνικών σημείων εισόδου θα συγκροτήσουν μια συντονιστική ομάδα της ΕΕ για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, την προώθηση της διαλειτουργικότητας και των τυπικών μορφών, καθώς και τον τρόπο διεξαγωγής αυτοματοποιημένων ελέγχων, συμπεριλαμβανομένων όλων των καταχωρίσεων και των αριθμών εγγραφής.
Με άλλα λόγια, η ιδέα είναι να επιτραπεί στην Airbnb και σε άλλους να ρυθμίσουν εθελοντικά την αυτοματοποιημένη επαλήθευση σε όλες τις καταχωρίσεις τους.
Στοιχεία ενοικίασης
Οι ταξιδιωτικές πλατφόρμες θα πρέπει να διαβιβάζουν τακτικά δεδομένα σχετικά με τις δραστηριότητες των οικοδεσποτών. Το Συμβούλιο διευκρίνισε ότι τα παρεχόμενα δεδομένα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την «πραγματική κατάσταση», πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ενδεχόμενες αλλαγές στις αρχικές κρατήσεις.
Το πεδίο των δεδομένων δραστηριότητας διευρύνθηκε επίσης για να συμπεριλάβει προσωπικά δεδομένα. Συγκεκριμένα, η πλήρης διεύθυνση του καταλύματος έχει προστεθεί στα δεδομένα που πρέπει να παρέχονται, μαζί με τον αριθμό των επισκεπτών, τον αριθμό εγγραφής και τη διεύθυνση URL της καταχώρισης.
Αρμόδιες αρχές
Οι χώρες της ΕΕ επαναπροσδιόρισαν τις αρμόδιες αρχές όχι μόνο ως εκείνες που είναι υπεύθυνες για την επιβολή των διαδικασιών εγγραφής ή τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, αλλά και ως εκείνες που είναι υπεύθυνες για τη διασφάλιση της εφαρμογής των κανόνων της χώρας στις υπηρεσίες ενοικίασης.
Η πρόσβαση στις πληροφορίες που λαμβάνονται από τις πλατφόρμες θα είναι δυνατή για τις δημόσιες αρχές που είναι υπεύθυνες για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τη διαδικασία εγγραφής και την επιβολή των κανόνων βραχυπρόθεσμης μίσθωσης.
Αυτά τα δεδομένα θα μπορούσαν να κοινοποιηθούν σε φορείς χάραξης πολιτικής, ερευνητές και καινοτόμους. Ωστόσο, όταν τα δεδομένα κοινοποιούνται, δεν θα πρέπει να είναι δυνατός ο εντοπισμός μεμονωμένων καταλυμάτων και κεντρικών υπολογιστών, όπως η διεύθυνση και η διεύθυνση URL των καταχωρίσεων.
Γίνεται μερική εξαίρεση για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται οι κατάλληλες διασφαλίσεις προστασίας δεδομένων. Παρόμοιες προστασίες απαιτούνται για δεδομένα που ανταλλάσσονται με εθνικές ή περιφερειακές στατιστικές υπηρεσίες.
